Prezydent RP Andrzej Duda zachęca do aktywnego współtworzenia tegorocznej akcji. W swoim liście napisał:   
–  Chciałbym, aby tegoroczna lektura pogłębiła też namysł nad tym, w jaki sposób współcześnie odczytujemy naszą historię i jak o niej pamiętamy. I żeby, zwłaszcza dzisiaj, w obliczu agresywnego rosyjskiego imperializmu, odwołując się do powstańczego czynu, powieść Orzeszkowej jeszcze bardziej umocniła przekonanie o podstawowym prawie każdego narodu do własnej wolności i suwerenności. 

– To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu. (…) Spotkajmy się z rodzinami Bohatyrowiczów, Korczyńskich i innymi postaciami, wysłuchajmy ich rozmów o Polsce, ale też tych codziennych pogawędek „przy polskim stole”. Odkryjmy na nowo atmosferę tego dzieła, bogatą nadniemeńską przyrodę, wspaniałe pejzaże i krajobrazy. Przypomnijmy wreszcie ważne dziedzictwo Powstania Styczniowego, które powraca we wspomnieniach bohaterów i legendzie jako symbol i fundament narodowej pamięci i którego znaczenie jest istotne także dla innych narodów naszego regionu – podkreślił Prezydent. 

„Nad Niemnem”, znana z lektur szkolnych powieść Elizy Orzeszkowej, została entuzjastycznie przyjęta przez recenzentów już w chwili powstania. Chwalili pomysł, kompozycję, walory artystyczne i ideowo-dydaktyczne powieści. Utwór powstawał w latach 1886–1887, a jego wersja drukowana  ukazała się w 1888 roku. Miejsce akcji, przyroda, opisy charakterów i konteksty historyczno-patriotyczne rodzą  porównania do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Powieść była doceniana przez kolejne pokolenia, a dzisiaj stanowi znakomity dokument epoki, barwnie opisujący obyczajowość nadniemieńskiej prowincji u schyłku XIX wieku, którą odwiedzają też światowi bywalcy. Filmowe walory powieści odkryto już w Drugiej Rzeczypospolitej. Pierwszą ekranizację ukończono w 1939 roku, ale obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Kolejna ekranizacja powstała w połowie lat 80. XX wieku.  

W 2023 roku obchodzimy 160. rocznicę Powstania Styczniowego. W „Nad Niemnem” przwijają się motywy powstańcze, zacęcając nas dziś do refleksji nad tym okupionym ofiarami zrywem narodowym.

W Narodowym Czytaniu 2023 w Ogrodzie Saskim wystąpią znakimite aktorki i aktorzy:  Izabella Bukowska, Ewa Domańska, Joanna Jeżewska, Kaja Kozłowska-Żygadło, Elżbieta Nagel, Iwona K. Pawlak (grająca Justynę Orzelską w filmowej wersji „Nad Niemnem”),  Aleksandra Radwan, Lidia Sadowa, Piotr Bajor, Marek Barbasiewicz, Andrzej Ferenc, Wiesław Komasa, Szymon Kuśmider, Adam Marjański (filmowy Jan Bohatyrowicz z 1986 roku), Michał Mikołajczak, Marcin Przybylski, Przemysław Stippa, Krzysztof Szczepaniak, Mirosław Wieprzewski, Rafał Zawierucha, Jerzy Zelnik, Konrad Żygadło. 

Za reżyserię widowiska odpowiada Janusz Kukuła - główny reżyser Teatru Polskiego Radia. Reżyserem dźwięku jest Tadeusz Mieczkowski.

W powieści obecna jest sztuka, oddany jest nastrój epoki. Muzyka jest wszechobecna – odgrywana na dworze i we wsi. Bardzo różna i pełna znaczeń. Jest nieodłączną częścią życia mieszkańców dworu w Korczynie i zaścianku Bohatyrowiczów. Towarzyszy bohaterom podczas uroczystości i świąt oraz spotkań. Śpiew rozbrzmiewa w czasie pracy na polu.  W tegorocznej edycji Narodowego Czytania nie zabraknie więc ilustracji muzycznej, wzbogacającej teksty literackie.  Do realizacji warstwy muzycznej zaproszono: Ginę Komasę, wokalistkę i konsultantkę muzyczną oraz Dawida Suleja Rudnickiego z zespołem muzyków. Dawid Sulej Rudnicki to  człowiek wielu talentów i osiągnięć. Jest kompozytorem, aranżerem, pianistą, pedagogiem, autorem piosenek i muzyki do spektakli, pokazów tanecznych i filmów, laureatem wielu nagród. 

Narodowe Czytanie organizowane jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej od 2012 roku. Zostało zainicjowane lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: „Trylogię” Henryka Sienkiewicza, „Lalkę” Bolesława Prusa, „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, zbiór 8 nowel (autorstwa Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Brunona Schulza, Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego), „Balladynę” Juliusza Słowackiego, „Moralność Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej oraz „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza.