Apel profesor Anny Nasiłowskiej do Ministra Kultury

Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich prof. Anna Nasiłowska skierowała list do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego poruszający potrzebę wielu działań związanych z książką i czytelnictwem:

1. Pomoc dla księgarń. Księgarnie powinny dostać szybko zezwolenie na działanie. Sieć księgarska w Polsce była od długiego czasu niewystarczająca; żywimy poważne obawy, że wiele z nich nie przetrwa okresu zamknięcia. Po miesiącu od przywrócenia normalnego działania należy przeprowadzić rozpoznanie, jaka jest kondycja małych księgarń, do rozważenia byłby projekt spotkań z pisarzami organizowanych przez małe księgarnie. Nie zawsze też księgarnie otrzymują pomoc ze strony samorządów, które argumentują, że brak podstaw prawnych do specjalnego traktowania tej dziedziny handlu.

2. Prosimy o rozważenie prawnych możliwości przywrócenia zerowej stawki podatku VAT na książki. Sytuacja wielu wydawców jest trudna, nie wiemy, jak okres zawieszenia normalnej działalności wpłynie na kondycję firm. Także tu sytuacja wymaga szczegółowej analizy i zbierania danych nie tyle w postaci raportu, którego przygotowanie zawsze długo trwa, ale na bieżąco. Wymaga to także współpracy wyspecjalizowanych agend Ministerstwa ze środowiskiem wydawców. Okres pandemii pokazał jak ważna jest książka – jako element życia duchowego.

3. Specjalnej uwagi wymaga sprawa bibliotek, ze względu na ich znaczenie w edukacji, nauce i rolę, jaką pełnią w lokalnych środowiskach. Przejście na nauczanie on-line było koniecznością, teraz jednak należy zadbać, aby środki na zakup nowych książek i spotkania autorskie (które wspomagają twórców) nie zostały zmniejszone. Zamknięcie bibliotek oznacza także spadek i tak bardzo niskich honorariów z tytułu wypożyczeń. Postulujemy wdrożenie specjalnego programu edukacyjnego w dziedzinie książki dla młodych czytelników, chętnie podzielimy się pomysłami.

4. Wyłączenie z normalnego działania fatalnie wpłynęło na kondycję pism literackich. Nawet jeśli dysponowały one środkami i wydały numery – nie były w stanie wprowadzić ich do dystrybucji. Także autorzy, których książki ukazały się w 2020 roku, nie mogli normalnie uczestniczyć w promocji swoich utworów, a książki nie dotarły do czytelników.

5. Od kilku lat toczą się prace nad ustawą o ubezpieczeniach dla twórców. W ostatnich konsultacjach projektu uczestniczyliśmy (wraz w Unią Literacką i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury) w styczniu 2020. Okres pandemii zahamował prace, choć zarazem udowodnił, że wprowadzenie rozwiązań prawnych, które umożliwiłyby objęcie tej grupy ubezpieczeniem zdrowotnym, jest bardzo pilne.

6. Okres pandemii udowodnił także jak potrzebne są stowarzyszenia twórców. Dzięki naszym kontaktom, energii i wypracowanym modelom działania okres przymusowej izolacji okazał się mniej dojmujący psychicznie. Apelujemy o współpracę i pomoc w naszych działaniach.