Biblioteki publiczne w 2023 roku – najnowszy raport GUS

Główny Urząd Statystyczny opublikował raport dotyczący funkcjonowania bibliotek publicznych w 2023 roku. Według stanu na koniec 2023 roku w Polsce działało 7 570 bibliotek publicznych i filii, które prowadziły 871 oddziałów dla dzieci i młodzieży oraz 751 punktów bibliotecznych.

. Biblioteki publiczne dysponowały księgozbiorem liczącym 124,3 mln woluminów, a łączna liczba 5,3 mln czytelników wypożyczyła prawie 100 mln książek. Najliczniejszą grupę użytkowników bibliotek stanowiły osoby w wieku 25-44 lata.

Najwięcej bibliotek publicznych działało w województwie mazowieckim (945), a najmniej w podlaskim (224). Przeważająca liczba placówek (64,6%) prowadziła swoją działalność na wsi. Na jedną bibliotekę publiczną przypadało przeciętnie 4 972 mieszkańców, najwyższy wskaźnik odnotowano w województwie pomorskim (7 636). Średnio jedna biblioteka dysponowała 159 m2 powierzchni pomieszczeń bibliotecznych oraz oferowała 16 miejsc w czytelni przeznaczonych dla czytelników.

Mapa 1. Biblioteki publiczne w 2023 r

Zbiory biblioteczne

Biblioteki publiczne na koniec 2023 r. posiadały księgozbiór składający się z 124,3 mln woluminów, z których 98,5% stanowiły książki. Biblioteki dysponowały także 6,0 mln materiałów bibliotecznych tworzących zbiory specjalne, spośród których najwięcej było materiałów audiowizualnych (3,4 mln). Przeciętnie jedna biblioteka publiczna oferowała czytelnikom 7 tytułów czasopism bieżących.

Wykres 1. Księgozbiór bibliotek publicznych według województw w 2023 r.

Czytelnicy i wypożyczenia

Liczba zrejestrowanych użytkowników w bibliotece, tj. osób, które posiadały aktywne konto i ważną kartę biblioteczną w ciągu roku, wyniosła 6,3 mln. Liczba czytelników, tj. użytkowników zarejestrowanych, którzy wypożyczyli na zewnątrz co najmniej jedną pozycję w ciągu roku, wyniosła 5,3 mln. W porównaniu z 2022 r. liczba zarejestrowanych użytkowników wzrosła o 5,2%, a czytelników o 4,5%. W ciągu roku w bibliotekach publicznych odnotowano 58,4 mln odwiedzin (wzrost o 7,3%).

Czytelnicy w ciągu roku wypożyczyli na zewnątrz 97,9 mln woluminów księgozbioru (o 3,6% więcej w porównaniu z 2022 r.) oraz 2,8 mln materiałów bibliotecznych stanowiących zbiory specjalne (o 1,4 % mniej). Na miejscu udostępniono 4,9 mln księgozbioru, tj. o 8,7% więcej niż w 2022 r.

Wykres 2. Wypożyczenia księgozbioru w woluminach na 1 czytelnika w bibliotekach publicznych w 2023 r.

Największą grupę czytelników bibliotek publicznych stanowiły osoby w wieku 25–44 lata (25,0%) oraz osoby pracujące (39,3%).

Wykres 3. Czytelnicy w placówkach bibliotecznych według wieku w 2023 r.

Pozostała działalność bibliotek

W 2023 r. biblioteki publiczne zorganizowały 197,8 tys. imprez stacjonarnych oraz 1,6 tys. imprez on-line, w których udział wzięło odpowiednio 5,8 mln oraz 200,4 tys. uczestników. Ponadto w bibliotekach publicznych odbyło się 535 konferencji i seminariów, z których skorzystało 27,8 tys. osób.

Komputeryzacja i usługi elektroniczne

Na koniec 2023 r. 96,3% bibliotek posiadało 51,3 tys. komputerów, z których 47,3% dostępnych było dla użytkowników. Z komputerowych programów bibliotecznych korzystało 6 537 bibliotek publicznych.

Większość bibliotek oferowała m.in. następujące usługi elektroniczne, tj.: katalog on-line (82,0% bibliotek), możliwość zdalnej rezerwacji materiałów bibliotecznych (61,5%), możliwość zdalnego składania zamówień na materiały biblioteczne (58,9%), elektroniczne (e-mail/sms) powiadamianie o terminach zwrotu materiałów bibliotecznych (57,3%), możliwość zdalnego przedłużania terminów zwrotów materiałów bibliotecznych (53,7%).

Pracujący w bibliotekach

W bibliotekach publicznych na koniec 2023 r. zatrudnionych było 22,0 tys. pracowników. Na stanowiskach bibliotekarskich pracowało 15,2 tys. osób, blisko połowa z nich (48,5%) posiadała wyższe wykształcenie kierunkowe. Spośród wszystkich pracowników biblioteki, 65,7% wzięło udział w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe, sfinansowanych przez pracodawcę.

Źródło danych: GUS