Ci, którzy odeszli w 2017 roku

Jak co roku w Dniu Wszystkich Świętych i Zaduszki wspominamy tych, którzy odeszli z tego widzialnego świata; nasi najbliżsi, ludzie różnych zawodów, w tym artyści, pisarze, filmowcy. Oni uczyli nas wrażliwości, opowiadali o życiu i świecie, który znali. Coraz częściej ubywa wokół nas autorytetów, ludzi będących intelektualną elitą świata. 
Jeszcze raz wspomnijmy tych, którzy w tym 2017 roku zakończyli swoją życiową i artystyczną - literacką ścieżkę.
Cześć Ich Pamięci!

Październik 2017

14 października w swoim domu w Belmont, w stanie Massachusetts, zmarł Richard Wilbur. Był cenionym amerykańskim poetą i tłumaczem. Miał 96 lat. W Polsce ukazało się tłumaczenie wierszy Wilbura, "Jasnowidz i inne wiesze”. (©2003 Topham Picturepoint).Wilbur zasłynął rymowanymi przekładami, zwłaszcza sztuk francuskich klasyków - Moliera i Racine’a. Tłumaczył nie tylko z francuskiego, ale i hiszpańskiego, rosyjskiego.Otrzymał szereg nagród i wyróżnień literackich, m.in. the National Book Award i nagrodę Pulitzera w 1957 r. za wydany w 1956 r. tom poetycki "Things of This World". Powtórnie nagrodą Pulitzera uhonorowano go w 1988 r. za tom "New and Collected Poems”.

Wrzesień 2017

W wieku 90 lat zmarł  3 września, w niedzielę w swym domu w Hudson w stanie Nowy Jork, John Ashbery, uważany za jednego z najwybitniejszych poetów. Ashbery był zdobywcą wszystkich możliwych nagród literackich w USA. Zgon nastąpił z przyczyn naturalnych. Ashbery zmarł we śnie. Od 1975 r., gdy otrzymał nagrodę Pulitzera za zbiór wierszy "Autoportret w wypukłym lustrze" (Self-Portrait in a Convex Mirror; tytułowy wiersz zbioru został przetłumaczony na język polski przez Piotra Sommera) Ashbery był obsypywany amerykańskimi nagrodami literackimi takimi, jak The National Book Award czy The National Book Critics Circle prize.


Nie żyje "ojciec" Wolverine'a. Len Wein miał 69 lat. Zmarł w niedzielę, 10 września. Przyczyna śmierci nie została podana do wiadomości publicznej, choć  najprawdopodobniej była ona związana z problemami natury kardiologicznej. Przed dwoma laty artysta poddał się operacji wszczepienia pięciu bajpasów.
Len Wein był jednym z najbardziej zasłużonych twórców komiksowych, bez którego nie poznalibyśmy takich superbohaterów jak Wolverine, Swamp Thing i kilku X-Menów. - Napisał lub zredagował praktycznie każdą główną postać z uniwersum DC. "Nie ma miejsca w tym świecie, którego Len by nie dotknął"– pisała Diane Nelson, szefowa DC Entertainment, informując o śmierci artysty.


Sierpień 2017

2 sierpnia w wieku 87 lat zmarła w Warszawie Wanda Chotomska; pisarka, poetka, autorka ponad 200 książek dla dzieci - poinformowała Prezes Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Małgorzata Karolina Piekarska. "Mam taką specjalizację: jestem pediatrą w literaturze, na receptach wypisuję uśmiech" - mówiła o sobie.

W wieku 92 lat zmarł Brian W. Aldiss, brytyjski pisarz science fiction, jeden z ostatnich wielkich mistrzów.Brian Aldiss był krytykiem i historykiem SF, autorem ponad 80 książek, w tym niezapomnianych – ”Cieplarni”, ”Non stop”, trylogii ”Helikonia”, ”Siwobrody”, ”Mroczne lata świetlne”. Ale też setek fantastycznych opowiadań. Wielokrotnie za swoją twórczość nagradzany. Żeby wymienić, że był pięciokrotnym laureatem British SF Award. 18 sierpnia Aldiss obchodził urodziny, zmarł tej samej nocy, spokojnie we śnie. O czym poinformowali agent Curtis Brown i syn autora Tim Aldiss.

W dniu 19 sierpnia 2017 roku w wieku 79 lat odszedł mój najukochańszy mąż Janusz Głowacki - przekazała w sobotę PAP Olena Leonenko-Głowacka. I choć życie pisarza było idealnym materiałem na "story", to tego typu pisania o sobie unikał jak ognia. Przez ten cały czas wolał przemycać, to co przeżył, jaki był, z kim się znał osobiście w swoich kolejnych książkach. I nigdy nie robił tego tak bardzo wprost oraz dosłownie.


Lipiec 2017

Nie żyje Julia Hartwig. Poetka, eseistka i tłumaczka literatury zmarła 14 lipca w USA. W sierpniu skończyłaby 96 lat. Informację o jej śmierci podała na Facebooku jej przyjaciółka Paula Sawicka. Polska poetka, eseistka i tłumaczka literatury pięknej z języka francuskiego i angielskiego, która zmarła 14 lipca 2017, zostanie pochowana 13 września w rodzinnym grobie na Starych Powązkach w Warszawie. O jej śmierci poinformowała przyjaciołka córki poetki, Paula Sawicka, publikując 15 lipca post na Facebooku: ”Napisała do mnie Daniela, córka Julii: Mama odeszła wczoraj. We śnie i z uśmiechem na twarzy. Odeszła spokojnie i godnie, tak jak żyła. Jesteśmy w szoku, zapłakani i zdruzgotani. Jednocześnie cieszymy się, że cały, jak się okazuje, ostatni rok Mamy życia, byliśmy blisko, razem. To wielka rzecz po tylu latach krótkich wizyt w kraju albo Mamy krótkich wizyt u nas. Planujemy obchody żałobne tu w Pennsylwanii, a następnie, kiedy odzyskamy siły, w Warszawie”.

Francuska pisarka Anne Golon, współautorka serii znanych powieści o markizie Angelice, zmarła w piątek w Wersalu w wieku 95 lat. O śmierci powieściopisarki poinformowała w niedzielę jej córka Nadine Goloubinoff.

Laureat Pokojowej Nagrody Nobla Liu Xiaobo nie żyje - poinformowały w czwartek władze sądowe w mieście Shenyang na północnym wschodzie Chin. Liu, obrońca praw człowieka i dysydent skazany na 11 lat więzienia za działalność opozycyjną, chorował na raka wątroby. Liu Xiaobo był jednym z najważniejszych niezależnych intelektualistów w ChRL i głośnym krytykiem Komunistycznej Partii Chin, który za swoje działania na rzecz praw człowieka i demokracji w tym kraju był wielokrotnie zatrzymywany i więziony - przypomina agencja Kyodo.

W wieku 99 lat w Petersburgu zmarł rosyjski prozaik Daniił Granin, autor "Księgi blokady" poświęconej niemieckiemu oblężeniu Leningradu podczas II wojny światowej - poinformowały rosyjskie media. Jak podały agencje informacyjne, Granin (właść. Gierman) zmarł w nocy z wtorku na środę w jednym z petersburskich szpitali. Daniił Granin był autorem opowiadań i powieści psychologicznych i obyczajowych. Granin pisał przede wszystkim o rozwoju nauki i techniki oraz o życiu inteligentów w ZSRR. Wśród utworów opublikowanych w Polsce znalazły się m.in. "Poszukiwacze", "Po ślubie", "Naprzeciw burzy", "Deszcz w obcym mieście" czy "Pejzaż". 

Czerwiec 2017

Tankred Dorst (ur. 19 grudnia 1925 w Sonnebergu, zm. 1 czerwca 2017) – niemiecki dramaturg i poeta. Od czasu studiów mieszkał w północnej części Monachium – Schwabing, gdzie swego czasu zaczął również pisać małe i krytyczne jak na tamte czasy sztuki do Teatru Marionetek (Marionettentheater). Niektóre z nich są wystawiane do dziś. Tankred Dorst zyskał także międzynarodową sławę jako scenarzysta oraz reżyser. Od 2003 roku mieszkał wraz ze swoją żoną Ursulą Ehler-Dorst w Berlinie.

Tadeusz Bolesław Kijonka (ur. 10 listopada 1936 w Radlinie, zm. 30 czerwca 2017) – polski poeta, dziennikarz, autor utworów scenicznych, poseł na Sejm IX i X kadencji.W 1992 założył i został prezesem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego^. Od założenia w 1995 nieprzerwanie do 2013 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Śląsk”. Debiutował w „Trybunie Robotniczej” w 1955 tryptykiem pt. Konstantynopol Mickiewicza, za który otrzymał pierwszą nagrodę w studenckim konkursie poetyckim z okazji Roku Mickiewicza. Opublikował około 14 tomików wierszy

Węgierska pisarka Anna Jokai, której twórczość jest znana także w Polsce, zmarła w wieku 84 lat – poinformowała w poniedziałek Węgierska Akademia Sztuk (MMA) na swojej stronie internetowej. Jej droga pisarska jest niepodobna do niczyjej innej: jej spojrzenie na życie, nazywane realizmem duchowym oraz spotkaniem płaszczyzny boskiej i ludzkiej, można traktować jako program moralny i pisarski" – podkreśliła Akademia.

W wieku 91 lat zmarł brytyjski pisarz Michael Bond, najbardziej znany jako twórca postaci kochającego marmoladę misia Paddingtona, który przyjechał z Peru, aby zamieszkać w Wielkiej Brytanii.O śmierci Bonda poinformował wydawnictwo Harper Collins. Pisarz zmarł we wtorek w swoim domu po krótkiej chorobie. Prezes wydawnictwa Harper Collins Charlie Redmayne podkreślił, że Bond był "jednym z wielkich pisarzy literatury dziecięcej" i pozostawia po sobie "wyjątkowy dorobek".
Pierwsza książka opisująca losy niedźwiadka została napisana w 1958 roku ("Miś zwany Paddington", polskie wydanie 1971), rozpoczynając życie jednego z najważniejszych symboli Londynu w literaturze dziecięcej. Na przestrzeni lat powstało ponad 20 krótkich powieści, animowany serial telewizji BBC i film pełnometrażowy ("Paddington"), którego druga część wejdzie do kin w drugiej połowie br.

Maj 2017

W wieku 79 lat zmarł Tomasz Burek - polski krytyk literacki i historyk literatury, pracownik Instytutu Badań Literackich PAN, współpracownik Polskiego Radia. Informację o śmierci podała w poniedziałek przed południem Informacyjna Agencja Radiowa. Jako krytyk literacki Burek zadebiutował w 1957 roku recenzją z przedstawienia "Don Juan" Moliera zatytułowaną "Nie ma Moliera". Jest współautorem syntezy przygotowanej w Instytucie Badań Literackich PAN "Literatura polska 1918-1975", opracował też wiele sylwetek do wydawnictwa "Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku". Autor opracowań "Utworów poetyckich" i "Poezji wybranych" Stanisława Młodożeńca, tomu szkiców literackich Ryszarda Zengla, tekstów krytycznych Andrzeja Kijowskiego, dzieł Stanisława Brzozowskiego, esejów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, listów Wincentego Burka i Jarosława Iwaszkiewicza.

Kwiecień 2017

Amerykańska pisarka Jean Stein, autorka bestsellerów literatury faktu, popełniła samobójstwo 30 kwietnia, skacząc z okna swojego apartamentu na Górnym Manhattanie. Miała 83 lata. Jak poinformowała we wtorek agencja Associated Press kobieta poniosła śmierć na miejscu. Urodzona w 1934 r. w Los Angeles pisarka żydowskiego pochodzenia była córką Julesa C. Steina, założyciela wytwórni MCA. W młodości była asystentką reżysera Elii Kazana podczas pracy nad prapremierą "Kotki na gorącym blaszanym dachu" Tennessee Williamsa.
Opublikowała trzy książki. W 1970 r. biografię Roberta F. Kennedy'ego pt. "American Journey: The Times of Robert Kennedy", a w 1982 r. - bestseller o muzie Andy'ego Warhola Edie Sedgwick, zatytułowany "Edie: American Girl".Opublikowała trzy książki. W 1970 r. biografię Roberta F. Kennedy'ego pt. "American Journey: The Times of Robert Kennedy", a w 1982 r. - bestseller o muzie Andy'ego Warhola Edie Sedgwick, zatytułowany "Edie: American Girl".


Marzec 2017

Krystyna Goldberg z domu Iglicka (ur. 26 lutego 1930 w Warszawie, zm. 30 marca 2017 tamże – polska filolog polska, dziennikarka, krytyk literacki, edytor, redaktor książek i serii wydawniczych, w latach 1952–1984 redaktor w Państwowym Wydawnictwie „Iskry”.

Janusz Koniusz (ur. 1 lutego 1934 w Sosnowcu, zm. 29 marca 2017⁾ – polski poeta, prozaik, dramaturg, publicysta. Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od dziesięcioleci związany z Zieloną Górą, gdzie mieszka i pracuje. Współorganizator i długoletni sekretarz Lubuskiego Towarzystwa Kultury w Zielonej Górze. Należał do Klubu Literackiego LTK (1961–1970). Członek Związku Literatów Polskich od 1961 i Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Pisarzy Regionu Nadodrza (od 1992). Współzałożyciel, kierownik literacki i w latach 1980–1990 redaktor naczelny czasopisma „Nadodrze”.
Opublikował kilkanaście tomików poezji, kilka zbiorów opowiadań i słuchowisk radiowych. Był autorem dwóch książek, w których opisuje swoje kontakty ze znanymi pisarzami i poetami (m.in. Władysławem Broniewskim i Julianem Przybosiem): Kamień z serca i Wiązania pamięci.

Wojciech Marian Młynarski (ur. 26 marca 1941 w Warszawie, zm. 15 marca 20 tamże) – polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej, satyryk, artysta kabaretowy, autor tekstów piosenek i librett, tłumacz, znany przede wszystkim z autorskich recitali; członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Przez niektórych autorów uznawany za najwybitniejszego twórcę tekstów w powojennej historii kabaretu literackiego w Polsce^. Debiutował w początku lat 60. w studenckim kabarecie klubu „Hybrydy”, był autorem i reżyserem dwóch programów kabaretu: „Radosna gęba stabilizacji” (1962) oraz „Ludzie to kupią” (1963)^[

Branko Ćirlić (Branislav Branko Ćirlić, ur. 8 lipca 1916 w Pirocie w Serbii, zm. 9 marca 2017) – serbski slawista i tłumacz. Studiował leśnictwo na Uniwersytecie Belgradzkim oraz polonistykę na (1938). Od 1946 r. mieszkał w Polsce. Był m.in. korespondentem radia i prasy jugosłowiańskiej, wykładał na slawistyce Uniwersytetu Łódzkiego. publikował także recenzje w „Nowych Książkach”. Tłumaczył zarówno z serbskiego na polski, jak i z polskiego na serbski. Członek Związku Literatów Polskich.

Luty 2017

Tzvetan Todorov (bułg. Цветан Тодоров, Cwetan Todorow; ur. 1 marca 1939 w Sofii, zm. 7 lutego 2017– bułgarsko-francuski filozof, krytyk literatury i teoretyk kultury. Od 1963 r. mieszkał i publikował we Francji. Autor m.in. Poetyki prozy (1971), Wprowadzenia do poetyki (1981), Podboju Ameryki (1982), Ogrodu niedoskonałego (2002).

W Zagrzebiu zmarł Predrag Matvejević, autor znakomitego „Brewiarza śródziemnomorskiego” (Pogranicze). Matvejević, urodzony w Mostarze nad Neretwą, w Hercegowinie, zaledwie pięćdziesiąt kilometrów od Adriatyku, przemierza w swej literackiej podróży szlaki bursztynu i sefardyjskich Żydów, poznaje szczepy winorośli i opisuje zapach lin okrętowych, analizuje teatralne sceny sprzedaży ryb na targach i słownictwo (na podstawie języka Berberów, którzy mają własną nazwę na uchwyt wiosła, ale nie mają jej na całe wiosło, analizuje historię stosunku tego ludu do morza). Tak rekomenduje książkę Matvejevicia włoski pisarz Claudio Magris, który – jak pamiętamy – na wielu stronach swojego Dunaju wyraża przede wszystkim głęboką tęsknotę do morza. Dalej Magris pisze tak: „Czym właściwie jest ta książka, która ze swą niezwykłą dyskrecją stanowi wyzwanie dla przyjętych podziałów na gatunki literackie?


Styczeń 2017

Zmarł ks. Mieczysław Maliński, duchowny i pisarz, publicysta, wieloletni przyjaciel Jana Pawła II - poinformował za pośrednictwem mediów społecznościowych krakowski biblista ks.Wojciech Węgrzyniak. Zmarł ks. Mieczysław Maliński. Zostanie w sercach nie tylko Krakowa. Autor "Zanim powiesz kocham" i wielu innych dobrych słów, które uczą myśleć. Kolegiata św. Anny zapamięta go również jako tego, który zaczął odprawiać msze św. o 21.30. Wtedy, na początku lat 70-tych, był to śmiały pomysł. Bp Pietraszko (Jan, biskup pomocniczy w Krakowie w latach 1963-1988 - PAP) poprosił o to jego. Bo mówił krótko. A ludzie wracali z nart, studenci z weekendu, więc miało być późno i krótko. Niech i w czyśćcu będzie krótko" - napisał ks. Węgrzyniak.
Mieczysław Maliński urodził się 31 października 1923 r. w Brzostku. Po święceniach kapłańskich, które otrzymał 24 lipca 1949 r., trafił do parafii pw. św. Marii Magdaleny w Rabce-Zdroju, gdzie pracował przez kolejnych 11 lat, prowadząc m.in. katechizację dzieci i młodzieży licealnej. Potem był duszpasterzem krakowskich studentów, wykładowcą, pisarzem. 

Wybitny socjolog, filozof i twórca koncepcji płynnej nowoczesności zmarł w wieku 91 lat swoim domu w Leeds.
 Zygmunt Bauman urodził się w 1925 r. w Poznaniu w rodzinie polsko-żydowskiej. W czasie wojny przebywał na terenie Związku Radzieckiego, gdzie pracował jako milicjant. Następnie wstąpił do utworzonej przez komunistów 1. Armii Wojska Polskiego. Brał udział w bitwie o Kołobrzeg i Berlin. Został zarejestrowany jako agent-informator Informacji Wojskowej. Od czerwca 1945 roku został wcielony do Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Prof. Zygmunt Bauman jest jednym z twórców koncepcji postmodernizmu. Jest też autorem wielu tekstów poświęconych ponowoczesnym koncepcjom kultury i znaczeniu sztuki. Był pierwszym redaktorem naczelnym "Studiów Socjologicznych". W latach 1969-1971 był wykładowcą w Tel Awiwie i Hajfie. W 1971 roku wyjechał do Anglii, gdzie do 1990 roku kierował Katedrą Socjologii Uniwersytetu w Leeds. Wykładał także m.in. na uniwersytetach w Canberze, Kopenhadze oraz Berkeley i Yale.

Harry (Burchell) Mathews (ur. 14 lutego 1930 w Nowym Jorku, zm. 25 stycznia 2017) – amerykański pisarz, prozaik i poeta piszący w dwóch językach - angielskim i francuskim. Członek grupy literackiej OuLiPo. Mathews uchodził za jednego z najciekawszych awangardowych pisarzy amerykańskich drugiej połowy XX wieku. Studiował w Princeton, a na Uniwersytecie Harvarda ukończył muzykologię.

William Peter Blatty (ur. 7 stycznia 1928 w Nowym Jorku, zm. 12 stycznia 2017 tamże) – amerykański pisarz i scenarzysta, pochodzenia libańskiego. Autor słynnego  "Egozrcysty" wyd. pol. Egzorcysta, Civis Press 1990, tłum. Dagmara Chojnacka, wznowienie: Książnica 2008, tłum. Dagmara Chojnacka, Jan Kałuża. Dimiter (The Redemption) – Książnica 2011, tłum. Michał Madaliński

---

Komentarze