Dobry Rok w MKiDN: co zrobiliśmy, co planujemy

Więcej pieniędzy na kulturę, nowe muzea, Program „Niepodległa”, odzyskanie utraconych w wyniku wojny dzieł i kolekcji oraz stworzenie służącego temu Programu ArtSherlock, wreszcie – ogólnopolski konkurs na scenariusz filmu historycznego. To wybrane osiągnięcia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w mijającym roku pracy pod rządami obecnego kierownictwa. 15 listopada br., podczas konferencji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, podsumowanie roku pracy MKiDN przedstawił wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

Mijający rok pracy MKiDN był realizacją wyznaczonych przez kierownictwo celów polityki kulturalnej państwa. Jej założenia to: stabilizacja bytowa środowisk twórców i instytucji kultury, rozwój wolności artystycznej i pluralizmu twórczego, podniesienie poziomu oferty i jakości funkcjonowania placówek kulturalnych oraz rozwój kompetencji kulturalnych społeczeństwa polskiego. Wśród celów obecnej polityki kulturalnej są także: rozwój obywatelskiego uczestnictwa w kulturze, kształtowanie świadomości społecznej i wzmacnianie polskiej „wspólnoty politycznej” poprzez inwestycje w dziedzictwo (dobra kultury, nauki i sztuki, w tym zabytkowe obiekty), wzbogacanie kultury popularnej elementami kultury wysokiej, rozwój przemysłów kreatywnych oraz promocja kultury polskiej za granicą.

Wzrost wydatków na kulturę

Kluczową kwestią było zwiększenie środków przeznaczanych z budżetu państwa na kulturę. I to się udało - w roku 2017 wydatki na kulturę wzrosną realnie o 6 proc., czyli o 220 mln zł, w porównaniu z nakładami z roku 2016 i osiągną 1,01 proc. budżetu państwa. Ponadto w MKiDN obecnie trwają prace nad przywróceniem prawa do 50 proc. kosztów uzyskania przychodu dla twórców.

Nowe muzea

W ciągu ostatniego roku powstało sześć nowych muzeów. Trzy z nich prowadzone są przez MKiDN: Muzeum Piaśnica (oddział Muzeum Stuthoff w Sztutowie), Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (powstałe z połączenia Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939 oraz Muzeum II Wojny Światowej) oraz Muzeum Domu Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej. Trzy kolejne nowe muzea są współprowadzone przez resort: Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej na Podkarpaciu i Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce. Obecnie trwają prace, których celem będzie współprowadzenie przez MKiDN następnych placówek: Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, Muzeum Regionalnego w Wiślicy, Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince oraz Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – Opolu.

Znaczący postęp nastąpił w przygotowywaniu długo oczekiwanych stałych siedzib dla Muzeum Historii Polski w Warszawie i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. W 2017 roku oraz w kolejnych latach ministerstwo przeznaczy także środki na rozwój: Muzeum w Sobiborze (oddziale Państwowego Muzeum na Majdanku), Muzeum Ziem Wschodnich i Dawnej RP w Lublinie oraz Muzeum Bitwy Warszawskiej w Radzyminie.

Pomoc instytucjom kultury

Dzięki przekształceniom w państwowe instytucje kultury uratowano: Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku Białej, Studio Filmowe KRONIKA Polska Kronika Filmowa i Studio Miniatur Filmowych w Warszawie. W 2017 roku do grupy tej dołączy Państwowy Instytut Wydawniczy.

Dzięki staraniom MKiDN stołeczny Teatr Żydowski, borykający się z problemami lokalowymi po utracie dotychczasowej siedziby przy Placu Grzybowskim, otrzymał siedzibę tymczasową w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa. Minister kultury wystąpił też w obronie Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi. W grudniu ubiegłego roku interweniował u władz Łodzi, by wstrzymano decyzję w sprawie nakazu opuszczenia zabytkowej willi przez prowadzącą muzeum Fundację Correspondance des Arts”. Zdaniem prowadzących placówkę, utrata siedziby oznaczałaby likwidację muzeum.

Konkurs na scenariusz filmu historycznego

Z bardzo dużym zainteresowaniem spotkał się ogłoszony przez ministra kultury ogólnopolski konkurs stypendialny na scenariusz filmu historycznego. Łącznie nadeszło ponad 800 zgłoszeń, z czego jury wybrało 50 autorów, którzy obecnie przygotowują treatmenty scenariuszy. W drugim etapie zostaną wyłonione maksymalnie trzy osoby, które otrzymają stypendia w wysokości 50 tys. zł na napisanie scenariuszy pełnometrażowych filmów historycznych.

Polityka historyczna

Kluczowym elementem działań MKiDN jest prowadzona przez resort polityka historyczna. Jednym z najważniejszych dokonań w tym zakresie jest opracowanie Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa”. Zakłada on przygotowanie oraz przeprowadzenie obchodów upamiętniających wydarzenia związane z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Program „Niepodległa” będzie realizowany w latach 2017-2021. Szacunkowo jego całkowity koszt wyniesie 200 mln zł. Na rok 2017 zostały przewidziane wydatki w wysokości 12 mln zł.

W maju br. powstał Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego. Jego główne cele to: badanie, popularyzacja – m.in. poprzez tłumaczenie na języki obce dokumentów dotyczących zbrodni nazistowskich i komunistycznych.

Większy budżet Programów Ministra

Ponad 50 mln zł więcej niż w ubiegłym roku wyniesie budżet Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rok 2017. Więcej środków przeznaczono na programy: Ochrona zabytków, Muzyka, Edukacja kulturalna oraz Kultura ludowa i tradycyjna. Ogłoszono też 7 nowych programów, m.in. Rozwój sektorów kreatywnych, Wydarzenia artystyczne dla dzieci i młodzieży czy Partnerstwo dla książki.

Odzyskiwanie dóbr kultury i Program ArtSherlock

MKiDN gromadzi dane na temat dóbr kultury utraconych na skutek II wojny światowej z terenów Polski oraz podejmuje działania mające na celu ich odzyskanie. Od listopada 2015 r. do Polski wróciły: Popiersie Diany Antoine’a Hudona z Muzeum Łazienek Królewskich w Warszawie, XVIII-wieczny kabinet chiński i biuro damskie z XVII w. z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz 337 zabytków z kolekcji etnograficznej sztuki pozaeuropejskiej Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.

Poszukiwanie zaginionych dzieł mogą ułatwić nowoczesne technologie – do takich należy aplikacja mobilna ArtSherlock. Program przygotowany przez Fundację Communi Hereditate we współpracy z MKiDN pozwala, za pomocą wykonanego zdjęcia, zidentyfikować zrabowane w Polsce dzieła sztuki.

Pakiet dla przemysłów kreatywnych

MKiDN przedstawiło pakiet dla przemysłów kreatywnych - czyli zestaw interwencji koniecznych dla rozwoju całego sektora kreatywnego w Polsce. Pakiet obejmuje m.in.: stworzenie instrumentów wsparcia dla sektorów kreatywnych, wprowadzenie zachęt dla realizacji produkcji audiowizualnych w Polsce oraz przygotowanie tzw. szybkiej ścieżki podatkowej dla międzynarodowych produkcji z segmentu audiowizualnego.

Wydarzenia międzynarodowe

Rząd podjął starania o organizację w 2022 r. wystawy EXPO International w Łodzi. Zaproponowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego hasło przewodnie to „City re: invented”. Tematyką projektu jest rewitalizacja miasta poprzemysłowego. Ważnym aspektem rewitalizacji jest tworzenie w Łodzi przestrzeni kulturalnej i rozwój przemysłów kreatywnych wpływających pozytywnie na warunki życia mieszkańców miasta.

W 2017 r. Polska będzie przewodniczyć i gościć 41. Sesję Komitetu Światowego UNESCO. Komitet jest najważniejszą, światową instytucją zajmującą się ochroną dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Coroczne sesje są najistotniejszymi wydarzeniami w kalendarzu funkcjonowania tej zrzeszającej 195 państw organizacji.

---

Komentarze