Komentarz PIK do nowelizacji rozporządzenia EUDR

Polska Izba Książki w ostatnich tygodniach podjęła wiele kroków, by doprowadzić do wyłączenia produktów drukowanych, takich jak książki, czasopisma i gazety, z zakresu EUDR. Izba poparła uchwałę XXXIII Walnego Zgromadzenia Izby Wydawców Prasy z 26 czerwca 2025 ws. Rozporządzenia UE o zapobieganiu wylesianiu, przesłała do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Środowiska oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych swoje stanowisko wraz z oświadczeniem europejskich organizacji z branży wydawniczej, wnioskując o ww. zmianę w regulacji.

Przed kluczowym głosowaniem do polskich europosłów została wysłana przez PIK prośba o poparcie dla poprawki, wyłączającej publikacje drukowane z zakresu stosowania EUDR. Bardzo dziękujemy za współpracę i wsparcie Federacji Wydawców Europejskich oraz Izbie Wydawców Prasy, a także C.H.Beck za włączenie się w ten proces.

Dzięki naszym wspólnym z organizacjami branżowymi z całej Europy działaniom, 26 listopada Komisja Europejska przegłosowała nowelizację zarządzenia EUDR, zgodnie z którą z założeń rozporządzenia usunięto wszystkie produkty drukowane. Poprawka zaproponowana przez koalicję wydawców książek, gazet i czasopism oraz księgarzy, m.in. zrzeszonych pod szyldem FEP została przyjęta 449 głosami za (202 przeciw, 7 wstrzymujących się). Usuwa ona rozdział 49 Nomenklatury Scalonej z załącznika I do rozporządzenia EUDR, który wskazuje produkty objęte zakresem rozporządzenia. Rozdział 49 obejmuje właśnie produkty drukowane, takie jak książki, gazety i czasopisma.

To jeszcze nie koniec prac nad rozporządzeniem. Teraz PE i Rada rozpoczynają rozmowy trójstronne (negocjacje międzyinstytucjonalne), aby wypracować wspólne stanowisko, które ostatecznie zostanie przyjęte jako prawo. Biorąc pod uwagę napięty harmonogram, rozmowy trójstronne mogą rozpocząć się już 2 grudnia. Konieczne jest podjęcie przez organizacje branżowe kolejnych wysiłków, aby przekonać państwa członkowskie do zaakceptowania stanowiska PE w sprawie nowelizacji – oznacza to, że teraz organizacje krajowe powinny zwrócić się o wsparcie do swoich rządów i Izba zrobi to ponownie. Jeśli rozmowy trójstronne zakończą się sukcesem, PE i Rada będą miały szansę ratyfikować swoje porozumienie w tygodniu rozpoczynającym się 15 grudnia.

Inne przegłosowane poprawki do EUDR obejmują roczne opóźnienie dla średnich i dużych przedsiębiorstw, 1,5-roczne opóźnienie dla małych i mikroprzedsiębiorstw, klauzulę przeglądu, która ma wejść w życie do kwietnia 2026 r., oraz ograniczenie przekazywania numerów referencyjnych do tzw. „pierwszych operatorów downstream”.

Obecna sytuacja branży w kontekście EUDR:

Żadne opóźnienie wejścia w życie rozporządzenia nie rozwiąże oczywistych trudności, jakie rozporządzenie stwarza dla sektora wydawniczego, ze względu na nieodłączną sprzeczność ze sposobem obiegu informacji w łańcuchu wartości księgowej. Innymi słowy: sektor nie potrzebuje więcej czasu na adaptację, po prostu nie może się dostosować.

Nawet potencjalne uproszczenia, które mogą znaleźć się w tekście końcowym – ograniczenie obowiązków należytej staranności przede wszystkim do podmiotów gospodarczych – w żaden sposób nie rozwiązałoby problemu dla tych, którzy drukują za granicą (a w niektórych przypadkach wydawcy nie mają wyboru, na przykład w przypadku niektórych książek dla dzieci), ani nie rozwiązałoby problemu z książkami i czasopismami z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i reszty świata.

Obecnie organizacje reprezentujące branżę będą się więc skupiać na kontaktach ze swoimi rządami krajowymi, by na forum Parlamentu Europejskiego i Rady została podjęta ostateczna decyzja i przegłosowana nowelizacja stała się obowiązującym prawem.

Polska Izba Książki