Literacka Nagroda Nobla 2021: dla Abdulrazaka Gurnaha, tanzańskiego pisarza

Tegorocznym laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został Abdulrazak Gurnah, tańzański posarz poruszający trudne tematy losów uchodźców, sieroctwa, kulturowego wyobocowania.

Tanzański pisarz został uhonorowany za "za bezkompromisową i cechującą się współczuciem refleksję nad skutkami kolonializmu i losem uchodźców, znajdujących się w przepaści między kulturami i kontynentami".

Tegoroczny laureat urodził się w 1948 r. na wyspie Zanzibar. Gdy miał 18 lat, przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia. Do niedawna był profesorem literatury angielskiej i postkolonialnej na Uniwersytecie Kent w Canterbury. Wydał m.in. powieści: "Memory of departure" (1987), "Pilgrims way" (1988), "Dottie" (1990), "Paradise" (1994), "Admiring silence" (1996), "By the sea" (2001), "Desertion" (2005), "The last gift" (2011), "Gravel heart" (2017) oraz "Afterlives" (2020). Do dziś uczy literatury postkolonialnej na University of Kent. Jego pierwsze trzy powieści: "Memory of Departure" (1987), "Pilgrims Way" (1988) and "Dottie" (1990) dokumentują doświadczenie imigrantów w Wielkiej Brytanii z różnych perspektyw. Czwarta powieść - "Paradise" (1994) - osadzona jest w realiach Afryki Wschodniej w czasach I wojny światowej i znalazła się na krótkiej liście nagrody Bookera.

Pisarstwo Abdulrazaka Gurnaha zdominowane jest przez tematy tożsamości oraz wykorzenienia i to, jak wiążą się one z dziedzictwem kolonializmu i niewolnictwa. Jego bohaterowie podlegają ciągłemu procesowi konstruowania swojej tożsamości w taki sposób, aby pasowała do nowego otoczenia. To nieustające szukanie kompromisu pomiędzy ich nowym życiem na emigracji a doświadczeniami z przeszłości, porzuconej ojczyzny.

Gurnah jest pierwszym afrykańskim pisarzem nagrodzonym literackim Noblem od 1986 r., kiedy nagrodę otrzymał Nigeryjczyk, Wole Soyinka, piątym Afrykańczykiem w historii nagrody i jej pierwszym tanzańskim laureatem. Jak przekazał sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm, Gurnah o otrzymaniu Nagrody Nobla dowiedział się, kiedy wszedł do kuchni. - Rozmawialiśmy o praktycznych rzeczach. Z powodu pandemii tegoroczny laureat nie przyjedzie 10 grudnia do Sztokholmu. Zorganizowana zostanie wirtualna uroczystość - podkreślił Malm.

Abdulrazak Gurnah mieszka w Brighton, East Sussex. Jego ostatnie powieści to "Desertion" (2005), która znalazła się na krótkiej liście 2006 Commonwealth Writers Prize, oraz "The Last Gift" (2011). Tegoroczny noblista nadzorował projekty badawcze dotyczące pisarstwa Rushdiego, ale też Josepha Conrada.