Nadchodząca premiera w serii Biblioteki Narodowej: "Cztery dramaty", Cyprian Norwid

Prezentujemy w serii Biblioteka Narodowa nadchodzącą premierę - Cyprian Norwid "Cztery dramaty" Wybór, Wstęp i opracowanie: Kazimierz Braun
Premiera: 25 września 2019

W czasie, gdy Norwid pisał sztuki teatralne, romantyzm odnosił największe tryumfy, potem się przesilał, w końcu odchodził w przeszłość. Późna twórczość Norwida-dramaturga przypada więc na okres, gdy wielcy poeci dramatów już nie tworzą. Rozmijając się ze współczesnymi, czwarty wieszcz przecierał jednak ścieżki nowym polskim wizjonerom i poetom teatru: Wyspiańskiemu, Witkacemu, Różewiczowi.

Aktor, Za kulisami – Tyrtej, Pierścień Wielkiej-Damy, Kleopatra i Cezar to sztuki pełnospektaklowe, napisane przez dojrzałego poetę i myśliciela i uznawane za jego najdonioślejsze dokonania w tej dziedzinie. Żaden z wymienionych utworów nie został opublikowany za życia autora. Ponadto jedynie Pierścień Wielkiej-Damy zachował się w całości, a trzy pozostałe teksty przetrwały ze znacznymi uszkodzeniami.

Edycja Biblioteki Narodowej podaje je w formie możliwie wiernej zamierzeniom autora i najbardziej czytelnej. Korzysta przy tym z dorobku pionierów badań nad Norwidem i wydawców jego dzieł, m.in. Zenona Przesmyckiego, Juliusza Wiktora Gomulickiego oraz Juliana Maślanki. Opracowania podjął się Kazimierz Braun, który od lat badał twórczość dramatyczną Norwida oraz wyreżyserował w teatrach i w telewizji wszystkie zawarte w tomie sztuki.

Ze Wstępu:

Norwid rozumiał, że teatr należy do życia publicznego, jest formą interakcyjną opartą na dialogu sceny z widownią, a dramat jest niejako zaczynem widowiska teatralnego, uruchamia mechanizmy dialogowe i wyzwala energię, która jest w stanie porwać widzów, włączyć sztukę w życie. (Kazimierz Braun)

Trudno sobie wyobrazić osobę bardziej predestynowaną do tego, by przygotować reprezentatywny wybór dojrzałych dramatów Norwida niż Kazimierz Braun. Rozległa wiedza, co się tyczy realiów życia poety, świadomość edytorska oraz intuicja praktyka – reżysera i doświadczonego pedagoga – zaowocowały śmiałą wizją Norwida-dramaturga, który na terenie teatru, analogicznie jak w dziedzinie poezji, miał wyznaczać kierunki rozwoju dwudziestowiecznego polskiego dramatu poetyckiego.(Wiesław Rzońca)

Kilka słów o autorze:

Cyprian Norwid (1821–1883) – poeta, dramatopisarz, publicysta; zajmował się również sztukami plastycznymi. Jeden z najważniejszych twórców późnego romantyzmu, uznawany za prekursora literatury modernistycznej. Publikował głównie w czasopismach, a jego jedyny wydany za życia tom, Poezje (1863), pozostał niezauważony. Od 1842 roku przebywał na emigracji, gdzie zaprzyjaźnił się z wieloma wybitnymi twórcami. Tam też powstał jego najsłynniejszy zbiór poezji Vade-mecum (powst. 1865–1866). Twórca nieustannie zmagał się z biedą, cierpiał także na postępującą głuchotę. Ostatnie lata spędził w paryskim przytułku św. Kazimierza. Uznanie zyskał pośmiertnie, na początku XX wieku, dzięki wysiłkom edytorskim i popularyzatorskim Zenona Przesmyckiego. W kolejnych dekadach ogromną pracę nad jego spuścizną wykonał Juliusz W. Gomulicki.