Nagroda im. K. Dedeciusa przyznana
Nagroda im. K. Dedeciusa przyznana
Z okazji 100. urodzin Karla Dedeciusa Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut) we współpracy z Willą Decjusza ogłosiły w 2021 wznowienie przyznawania Nagrody im. Karla Dedeciusa, dla polskich tłumaczy literatury niemieckojęzycznej oraz niemieckich tłumaczy literatury polskiej.
Karl Dedecius to nie tylko wybitny tłumacz i wizjonerski animator kultury oraz ambasador polsko-niemieckiego dialogu, ale również inicjator renowacji zabytkowego pałacu na Woli Justowskiej w Krakowie. To właśnie Karl Dedecius przedstawił w 1991 roku ideę odnowienia Willi Decjusza oraz stworzenia tam „forum humanistów”, będącego ośrodkiem wymiany myśli i poglądów, a także miejscem spotkań różnych kultur, promującym pluralizm oraz tolerancję w życiu publicznym.
Laureaci – tłumacz/ka z Polski i z Niemiec – zostają wyróżnieni za wybitne osiągnięcia translatorskie, a tym samym za pracę na rzecz porozumienia między Polakami i Niemcami. Laureatów nagrody (każda w wysokości 10 tys. euro) proponuje niezależna polsko-niemiecka kapituła. Częścią Nagrody jest również pobyt rezydencjalny dla laureata z Niemiec w Willi Decjusza w Krakowie.
W 2024 Nagroda im. Karla Dedeciusa została wręczona już po raz jedenasty. W tym roku Niemiecki Instytut Spraw Polskich uhonorował Urszulę Poprawską i Lothara Quinkensteina. Uroczysta gala wręczenia Nagrody odbędzie się 24 maja w Darmstadt.
Urszula Poprawska pracuje jako tłumaczka-freelancerka w Krakowie. Studiowała polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, następnie pracowała jako redaktor w w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie. Od 2001 roku tłumaczy literaturę niemieckojęzyczną dla czołowych polskich wydawnictw takich jak: Państwowy Instytut Wydawniczy, Wydawnictwo Literackie, Wydawnictwo Czarne, Znak, Otwarte, WAM. W jej bibliografii znajdują się dzieła znanych autorów niemieckojęzycznych – Daniela Kehlmanna, Uwe Timma, Arthura Koestlera i Friedricha Recka-Malleczewena.
Jury nagrody szczególnie doceniło polskie przekłady powieści Katii Petrowskiej „Może Estera” i „Ósme życie (dla Brilki)” Nino Haratischwili. Obydwa dzieła cieszyły się wśród polskich czytelników ogromną popularnością, co dla literatury niemieckiej jest raczej rzadkością. Na szczególną uwagę zasługuje wydanie książki „Ciemność w południe” Arthura Koestlera, tłumaczone po raz pierwszy z niemieckojęzycznego oryginału! W tłumaczeniu Urszuli Poprawskiej ukazały się również reportaże Güntera Wallraffa i Adriana Geigesa, książki popularnonaukowe o tematyce historycznej: Jörga Baberowskiego o Stalinie, Ulricha Völkleina o Josefie Mengele i Asfy-Wassena Asserate o cesarzu Haile Selassie. Najbardziej znacząca jest wyjątkowa jakość tłumaczeń Poprawskiej, której teksty w języku polskim mają szczególne brzmienie i styl.
Uhonorowany przez jury Lothar Quinkenstein jest tłumaczem, pisarzem, poetą i literaturoznawcą. Tłumaczy z języka polskiego na język niemiecki dzieła różnych gatunków i stylów, w tym kilka książek laureatki Nagrody Nobla z 2018 roku Olgi Tokarczuk, a także Henryka Grynberga, Ludwika Hirszfelda i Brygidy Helbig. Na szczególną uwagę zasługują, dokonane wspólnie z Lisą Palmes, przekłady „Historii jednego życia” Ludwika Hirszfelda, „Księgi Jakubowe” Olgi Tokarczuk oraz (obecnie w przygotowaniu) „Lalki” Bolesława Prusa. Lothar Quinkenstein jest tłumaczem całym sercem i duszą; celebruje język i nigdy nie zadowala się szybkimi rezultatami. Oprócz przekładu i nauczania na Uniwersytecie Europejskim Viadrina zajmuje się także edukacją literacką i kulturalną, m.in. jako współredaktor serii „Biblioteka Polskiej Literatury Holokaustu” i antologii „PeriGraphien. Krawędzie Europy – centrum Europy. Debora Vogel, Itzik Manger, Arnold Słucki”, która ukazała się w 2016 roku w księgarni buch|bund w ramach cyklu rozmów zainicjowanego przez Quinkensteina pod tym samym tytułem.
Nagroda im. Karla Dedeciusa wręczana jest od 2003 r. co dwa lata. Od roku 2022 sponsorem Nagrody jest bank Sparkasse Darmstadt, partnerami zaś Willa Decjusza w Krakowie i Europejskie Kolegium Tłumaczy w Straelen oraz Fundacja Karla Dedeciusa we Frankfurcie nad Odrą.
