Nagroda Wielkiego Kalibru 2025
Nagroda Wielkiego Kalibru 2025
Weronika Mathia, autorka, która książką zadebiutowała nie tak dawno temu, bo w 2023 roku, rozbiła bank podczas tegorocznej gali Międzynarodowego Festiwalu Kryminału.
Jej „Szept” (Wydawnictwo Czwarta Strona) docenili czytelnicy i jury, w ręce autorki trafiły zatem dwie statuetki: Nagroda Czytelników Wielkiego Kalibru oraz Nagroda Wielkiego Kalibru. Nagroda Specjalna im. Janiny Paradowskiej powędrowała do Macieja Rożena („Zła krew”, Wydawnictwo Znak). Swoją statuetkę odebrał też Juan Gómez-Jurado, bestsellerowy autor z Hiszpanii, tegoroczny laureat Honorowej Nagrody Wielkiego Kalibru.
Weronika Mathia
W tym roku Międzynarodowy Festiwal Kryminału odbył się po raz 22. (i po raz 17. we Wrocławiu). Główną sceną festiwalowych wydarzeń była Proza, klub Wrocławskiego Domu Literatury; jedynie w sobotę przenieśliśmy się do Starego Klasztoru, gdzie odbyły się spotkanie z nominowanymi do Nagrody Wielkiego Kalibru, rozmowa z Juanem Gómezem-Jurado oraz oczywiście finałowa gala. Wysoka frekwencja w trakcie Festiwalu utrzymywała się mimo licznych trudności – wyborczej niedzieli czy rozgrywanego w środku tygodnia we Wrocławiu finału Ligi Konferencji.
Tegoroczne rozstrzygnięcia Nagrody Wielkiego Kalibru wpisują się w trend, który widzimy już od kilku lat. Jury przy nominacjach coraz chętniej szuka nowych nazwisk na rodzimej scenie literatury kryminalnej. W tym roku poza wspomnianym już, debiutującym w kryminale Maciejem Rożenem wśród nominowanych była jeszcze jedna książka debiutancka – „Psy gończe” Joanny Ufnalskiej (Wydawnictwo Pulp Books). Warto także odnotować, że na początku pisarskiej drogi jest tegoroczna laureatka – „Szept” Mathii to jej druga książka w literackim portfolio. Autorem nominowanym po raz pierwszy był jeszcze Jakub Ćwiek, choć jego debiutantem trudno nazwać – autor ma na koncie ponad 30 książek, przy czym większość to fantastyka.
Weronika Mathia i Maciej Rożen
Dublet w postaci Nagrody Wielkiego Kalibru oraz Nagrody Czytelników Wielkiego Kalibru jednego roku to rzadka w historii Festiwalu rzecz – poprzednio dokonał jej Ryszard Ćwirlej w 2018 roku. Weronika Mathia otrzymała tym samym dwie statuetki Wielkiego Kalibru, czytnik ufundowany przez firmę inkBOOK Polska oraz dwie nagrody finansowe – 5 tysięcy złotych (nagroda czytelników ufundowana przez Wydawnictwo EMG) oraz 25 tysięcy złotych (nagroda główna ufundowana przez Prezydenta Miasta Wrocławia Jacka Sutryka).
Pisarka nie kryła łez wzruszenia. Przyznała, że Międzynarodowy Festiwal Kryminału jest dla niej wyjątkowym miejscem. To tutaj dwukrotnie uczestniczyła w kryminalnych warsztatach literackich, zbierając pisarskie szlify i poznając osoby, które pomogły jej w dalszej literackiej drodze. „Szept” Weroniki Mathii to jedna z tych książek, które z powodzeniem rozpisują grzechy przeszłości – od takich słów dr Anna Marchewka rozpoczęła laudację uzasadniającą werdykt jury. Dalej wskazywała popkulturowe tropy i cechy charakterystyczne, które w książce można znaleźć: Trochę „Twin Peaks”, trochę „Władca much”, ale też umiejętność opisania czułości, macierzyństwa, przyjaźni. Autorka pisze z dojrzałością, dzięki czemu widać i słychać, że wszystko w tej powieści gra.
Uhonorowany Nagrodą Specjalną im. Janiny Paradowskiej Maciej Rożen to z kolei autor – jak uznało jury – o największym potencjale. Warto więc przyglądać się dalszym pisarskim poczynaniom wszystkich nominowanych autorek i autorów, których w 2025 wskazało pięcioosobowe jury obradujące w składzie: prof. Małgorzata Omilanowska (przewodnicząca), prof. Bernadetta Darska, prof. Anna Gemra, dr Anna Marchewka i Piotr Kofta.
Juan Gómeza - Jurado.
Od 2005 roku w ręce autorów, których organizatorzy Międzynarodowego Festiwalu Kryminału uznają za wybitnych przedstawicieli gatunku, trafia też Honorowa Nagroda Wielkiego Kalibru. W odróżnieniu od Nagrody Wielkiego Kalibru przyznawana jest nie za konkretną książkę, ale za całokształt twórczości. Zazwyczaj jej laureatami są autorzy zagraniczni, choć zdarzają się wyjątki (Joanna Chmielewska, Marek Krajewski, Zygmunt Miłoszewski). W 2025 polskiego akcentu nie było, a wyróżnienie powędrowało do hiszpańskiego pisarza Juana Gómeza-Jurado. Autor, wydawany w Polsce przez Wydawnictwo SQN, podbija serca czytelników nad Wisłą, co nie jest sytuacją wyjątkową – tłumaczony jest już na ponad 40 języków i zalicza się do grona najpopularniejszych na świecie pisarzy hiszpańskojęzycznych.
Miasto Wrocław ufundowało również nagrody dla uczestników Kryminalnych Warsztatów Literackich, którzy w swoich tekstach najlepiej oddali atmosferę stolicy Dolnego Śląska. Wyróżnienia trafiły w ręce Alicji Laszkiewicz, Beaty Miętus i Marka Rudzińskiego. Laureaci 17. edycji konkursu na opowiadanie kryminalne z Wrocławiem w tle, organizowanego przez Miasto Wrocław i Wydawnictwo EMG, wzięli udział w warsztatach, które odbyły się podczas Międzynarodowego Festiwalu Kryminału Wrocław 2025. W tym roku warsztaty prowadzili dwaj pisarze i laureaci Nagrody Wielkiego Kalibru: Marek Stelar i Robert Małecki oraz uznana redaktorka Karolina Macios, współpracująca między innymi z Wojciechem Chmielarzem czy Markiem Krajewskim. Wszyscy troje byli niegdyś uczestnikami Kryminalnych Warsztatów Literackich – podobnie zresztą jak tegoroczna laureatka Nagrody Wielkiego Kalibru Weronika Mathia, która uczestniczyła w tych warsztatach w latach 2022 i 2023.
Galę wręczenia Nagrody Wielkiego Kalibru obejrzeć można tutaj: https://www.facebook.com/share/v/16WEAfYQuA/
fot. Max Pflegel
źródło:
