Czapski zyskał miano wielkiego świadka historii: świadka z „nieludzkiej ziemi”, zabiegającego o ujawnienie prawdy o zbrodni katyńskiej. Dzienniki Czapskiego są świadectwem zasadniczym dla XX wieku. Jednak ich wartość historyczna, jako dokumentu epoki, nie powinna przesłaniać zasadniczej funkcji, jaką im nadał sam Czapski: „kontroli oddechu dnia”, narzędzia budowania siebie, a zarazem pisania o sobie. „Dziennik wojenny” Józefa Czapskiego ukaże się wkrótce nakładem wydawnictwa Próby.

Magdalen Nabb jest nieszczególnie znana w swojej ojczyźnie Wielkiej Brytanii, ale jej książki były tłumaczone na wiele języków europejskich, a wszystkie jej kryminały zostały przetłumaczone na włoski. Ten specyficzny portret Florencji zyskał uznanie Włochów – mówiła w Programie 2 Polskiego Radia Dorota Kozińska, tłumaczka i krytyk muzyczny. O pięknie Florencji, jej tajemnicach i mrocznych stronach Magdalen Nabb pisze w cyklu powieści kryminalnych.

Pielgrzymkę, która jest w istocie kręgiem, nie ma ani początku, ani końca, można zacząć dowolnie i w każdej chwili przerwać. Po czasie wrócić i zacząć od nowa. Zdarza się, że po latach początek jest tylko cieniem dawnego zaczynu, zachwaszczoną przesieką, pozbawionym konturów przemgleniem. Przemierzenie całego szlaku pielgrzymkowego na piechotę zajmuje jakieś dwa miesiące. Z S. nie mieliśmy tyle czasu. Wędrówkę zaczęliśmy od świątyni Unpen-ji, czyli „zawieszonej w chmurach”.

Sérénité oznacza wewnętrzne rozjaśnienie, uspokojenie – stan ducha osiągany z trudem, nawet w późnym wieku. W przypadku Iwaszkiewicza ów stan wpływa zarazem na sposób pisania – jakby pisała sama dusza, bez pośrednictwa ręki. Czy nie to właśnie miał za złe Iwaszkiewiczowi Józef Czapski, określając tę postawę jednym słowem: estetyzm? Ale co ma zrobić człowiek, który nie wierzy w możliwość naprawy świata i ludzi, który jest przekonany o daremności buntu wobec zła?

Literacki Sopot za nami, a przed nami Warszawskie Targi Książki, które odbędą się w dniach 9-12 września na Placu Defilad pod Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie. Znajdziecie nas Państwo w namiocie A, stanowisko nr 14. Serdecznie zapraszamy!

James, wyrafinowany esteta, najwięcej uwagi poświęca sztuce i pejzażowi, jest jednak świadom nieuchronnej inwazji nowoczesności – bardziej go ona chyba ciekawi, niż gorszy. Wie, że nie można Włoch traktować tylko jako wielkiego muzeum, że to kraj, który tworzy się na nowo, a „domaganie się od jakiegokolwiek narodu, jakby to było nasze niezbywalne prawo, aby był artystyczny, zakrawa na butę”. Stąd delikatne kpiny z Ruskina, który rozdzierał szaty z powodu postoju dorożek i omnibusów przed florencką katedrą. A jaka zabawna jest przewrotna pochwała „potwora”, czyli automobilu, na jednej z ostatnich stron książki! Tak więc – podróżujcie z Jamesem, w przestrzeni i w czasie.

Tomasz Fiałkowski, „Tygodnik Powszechny”