Przyznano Nagrodę Historyczną im. Kazimierza Moczarskiego za rok 2021

Architekt i publicysta Grzegorz Piątek otrzymał w piątek Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego za książkę „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949”.

Decyzję o przyznaniu nagrody ogłoszono w mediach społecznościowych Domu Spotkań z Historią. Jak poinformowali organizatorzy konkursu jury dokonało wyboru spośród aż 105 książek zgłoszonych do nagrody. Ostatecznie członkowie jury wyłonili dziesięć nominowanych prac poświęconych historii XX wieku.

Książka „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949” opowiada o planach odbudowy miasta tworzonych przez władze komunistyczne we współpracy z architektami z Biura Odbudowy Stolicy.

Gratulując zwycięzcy przewodniczący jury prof. Andrzej Friszke stwierdził, że „najcenniejsze w książce Grzegorza Piątka jest pokazanie ludzi - urbanistów i architektów - skupionych w Biurze Odbudowy Stolicy, którzy podjęli się wyzwania zbudowania miasta”. Prof. Friszke zauważył, że autor podjął się analizy ich biografii w kontekście przedwojennych dokonań i poglądów. „Odbudowanie i zbudowanie Warszawy było wyzwaniem, które ich połączyło i pozwoliło ponad różnicami służyć wielkiemu bieżącemu celowi” – podkreślił.

„Jestem podwójnie zaskoczony i podwójnie dumny, ponieważ nie jestem historykiem” — powiedział Grzegorz Piątek. „To że ta książka została dostrzeżona w tym konkursie, jest dla mnie niezwykle cennym potwierdzeniem, że ma wartość jako książka historyczna. Mam nadzieję, że dzięki nagrodzie książka sprawi, że historia o odbudowie stolicy stanie się nierozerwalną częścią narracji historycznej o Warszawie” – dodał.

Nagrodę Młodzieżowych Klubów Historycznych 2021 w postaci statuetki „Ołówek” Kazimierza Moczarskiego otrzymała reportażystka Karolina Sulej za książkę „Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady”. Książka opowiada o losach więźniów niemieckich obozów śmierci, którzy trafiając do nich tracili wszystko, łącznie z dotychczasowym ubiorem. Odbieranie przybyłym całego dobytku było elementem dehumanizacji więźniów. Autorka analizowała również znaczenie mundurów strażników niemieckich obozów jako manifestacji całkowitej władzy nad więźniami. „Ubranie bywa rekwizytem, lustrem, pomocą, przeszkodą, maską, zbroją, manifestacją. Opowiada o władzy i podległości” – podkreśliła Sulej. „Cieszę się, że tak trudny temat dotarł do ludzi młodych i przemówił do nich” – powiedziała autorka dziękując za nagrodę.

Nagroda Historyczna m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego została ustanowiona w grudniu 2018 r. uchwałą Rady Miasta Warszawy. Jest kontynuacją powołanej w 2009 r. nagrody za najlepszą książkę poświęconą historii Polski po 1918 r. W konkursie mogą uczestniczyć autorskie prace historyczne (pierwsze polskie wydanie książki autora polskiego i pierwsze polskie wydanie przekładu autora zagranicznego), dzienniki i pamiętniki oraz edycje źródłowe. Zwycięzca otrzymuje nagrodę w wysokości 50 tys. złotych oraz statuetkę „Temperówkę” Kazimierza Moczarskiego, zaprojektowaną przez Jacka Kowalskiego z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

W tym roku książki oceniało jury w składzie: Andrzej Friszke (przewodniczący), Antoni Dudek, Dobrochna Kałwa, Jan Kofman, Andrzej Krzysztof Kunert, Anna Landau-Czajka, Tomasz Łubieński, Anna Machcewicz, Tomasz Makowski, Daria Lipińska-Nałęcz, Małgorzata Szejnert i Andrzej Wielowieyski.

Patron nagrody Kazimierz Moczarski (1907-75) był prawnikiem, dziennikarzem, pisarzem, żołnierzem AK, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie był przez 11 lat więziony przez komunistów. W 1949 r. przebywał w jednej celi wraz z Juergenem Stroopem, niemieckim oficerem policji, SS-manem, odpowiedzialnym za zagładę getta warszawskiego. Owocem tego były opublikowane w 1977 r. „Rozmowy z katem” - książka przybliżająca życiorys niemieckiego zbrodniarza, ujawniająca mechanizmy działania totalitarnej machiny śmierci w czasie II wojny światowej.(PAP)

Autor: Michał Szukała