Recenzja

Cóż innego mogłabyś zrobić, Matko!

Jak pogodzić ze sobą świat jasności, ludzi widzących, ze światem ciemności, ludzi niewidomych? Jak reagować na ich przypadłość? Współczuciem, lękiem, czy odrzuceniem? Jak wychować niewidome dziecko, z empatią, czy na „zimno”, przyjmując to co nas niepokoi, co napawa nas strachem ze stoickim spokojem?

Te i podobne pytania zadawała sobie matka niedowidzącego, chorującego na rzadką chorobę oczu aniridię Erzsi Sador zmagając się z tą ekstremalnie złożoną sytuacją. Okazuje się bowiem, że pojawienie się na świecie oczekiwanego przez nią i jej męża syna zamienia się powoli, w miarę rozwój sytuacji w ziemskie piekiełko.

Opowieść Erzsi Sándor, matki, której przyszło się zmierzyć z dopustem losu; doświadczył ją wychowaniem niedowidzącego syna Tomasa Juhása, po latach nieskutecznego leczenia całkowicie ociemniałego jest niesłychanie osobistą, szczerą do bólu opowieścią. Żaden scenariusz ni jest w stanie oddać prawdy przemawiającej do nas ze stron tej książki. Erzsi prędzej czy później musiałaby ją napisać. Zbyt wiele rzeczy działo się w jej wnętrzu. Przemiana jaka w niej nastąpiła w związku z chorobą syna spowodowała przyśpieszoną edukację. Z matki zdrowego dziecka, musiała częściowo przeistoczyć się, w pielęgniarkę, domowego lekarza obserwującego z uwagą małego Tomiego, przedszkolnego pedagoga, rodzinną sędzinę, rozsądzającą spory między jej trzy i pół letnią córką, a maleńkim Tamásem, koleżanką, która chociaż częściowo próbowała zastąpić mu brakujących rówieśników. Dla nich był niepełnosprawny, ślepy, inny. Erzsi pokazuje w sposób bardzo otwarty i szczery.

Interesującym zabiegiem jest wpleciony tu głos ociemniałego syna Tamása Juhása,który sięgając głęboko do swojej dziecięcej pamięci wprowadza sporo interesujących spostrzeżeń. Ten dwugłos matki i syna pozwala nam czytelnikom na bardziej wszechstronny ogląd relacjonowanych przez Erzsi wydarzeń u sytuacji. Pomimo niełatwego tematu wrodzony talent jej autorki, aktorki, dziennikarki węgierskiego radia, obecnie pisarki Erzsi Sándor przenicowuje te rodzinne opowieści w zgrabne, pełne ciepła i naturalnego humoru para słuchowisko. Bowiem, żeby zrozumieć sedno całej jej wypowiedzi trzeba posiadać dar wsłuchiwania się w innego człowieka.

Bardzo ważna książka, którą powinno się umieścić na liście lektur, poziom rozszerzony, dla klas sześć, siedem, osiem, czy liceum i technikum. To gotowy poradnik, jak żyć, jak zaakceptować osobę niedowidzącą, ociemniałą, idącą obok nas, opukującą białą laską przestrzeń wokół siebie. To stukanie w chodnik można potraktować jak sygnalizacyjny werbel; jestem obok was, mimo że nie widzę jestem takim samym człowiekiem jak wy, no może nie do końca, ale za to lepiej słyszę, intuicyjnie wyczuwam przestrzeń, w toku rehabilitacji posiadłem wiele nawyków, opanowałem nowe umiejętności, zdobyłem wiedzę, ale najważniejsze przebudowałem swoją świadomość.

I o tym też jest ta książka, o pracy nad sobą, nad potrzebami osoby niepełnosprawnej, która wyrasta na normalnego człowieka, kończy edukację zdobywając uniwersyteckie wykształcenie, rozwija swoje talenty, w tym przypadku muzyczne. Pracuje jako tekściarz, pisarz, dziennikarz, muzyk. Dzięki temu żyje pełnią życia. Pływa, podróżuje, chodzi po górach. Myślę, że po latach Tamás zdaje sobie sprawę z tego, że w dużej mierze zawdzięcza to swojej matce Erzsi.