Recenzja

Człowiek w obliczu kresu życia

Oficyna Wydawnicza Impuls znana jest z tego, iż podejmuje w swojej misji wydawniczej bardzo ważkie problemy, tak jak komfort życia niepełnosprawnych, nowe terapie w systemie opieki nad dziećmi z upośledzeniem umysłowym, czy właśnie problemy starości, a w związku z tym również kwestia fizycznego odejścia czyli śmierci. W tym również zahacza o ciekawe kwestie spychania na margines społeczny problemów związanych z osobami skazanymi za życia na wieloletnie odosobnienie czyli jak sugerują redaktorzy tomu "uśmierconych za życia".

Jak piszą we wprowadzeniu redaktorzy tego tomu - „Oddajemy do rąk czytelników publikację dotyczącą szeroko pojętego zagadnienia śmierci zatytułowaną „Człowiek w obliczu kresu życia – studia interdyscyplinarne”. Mamy zamiar dostarczyć opracowanie, które w trzech wymiarach zarysowuje eksponowane zagadnienia tj. w stronę egzystencjalnej przepaści, cenne doświadczenia śmierci , nieposkromione myśli o unicestwieniu...” Tu pominąłem tytuły poszczególnych rozdziałów-wymiarów, aby uzmysłowić Państwu, iż w każdym z nich odnajdziemy artykuły, które będą poruszały w/w/ tematykę, począwszy  od zagadnień ogólnych, takich jak np. „Problem śmierci w filozoficznym i kulturowym namyśle nad współczesnością”, po szczegółowe rozważania jak „ Idea macierzyństwa rozumiana jako terminus a quo troski o umierających”, w kolejnym wymiarze znowu otwiera się przed nami artykuł „Rozmowa z dzieckiem o śmierci. Kilka uwag o jednej z granic pedagogiki”, po szczegółowe refleksje pt. „Nadzieja umiera ostatnia? Refleksje nad racjonalnością sprawowania opieki paliatywno-hospicyjnej”.

Najciekawszym dla mnie rozdziałem, a właściwie wymiarem trzecim był rozdział zatytułowany „Śmierć społeczna – nieposkromione myśli o unicestwieniu”. Kto z nas nie otarł się o przemoc, mrożące krew w żyłach medialne informacje o okrutnych morderstwach? Anita Kotlega wprowadza nas w swoim artykule pt. „Modus operandi i osobowość zabójcy, o profilu seryjnego mordercy", w tą trudną tematykę, którą nie zawsze kojarzylibyśmy, tak jak autorzy niniejszego opracowania w takiej właśnie perspektywie badawczej.

Jagoda Chmielewska rozwija ten temat w swoich przemyśleniach zawartych w artykule pt. „ Życie ze śmiercią w tle – adaptacja do warunków izolacji więziennej kobiet skazanych z artykułu 148 kodeksu karnego”. Mowa jest w nim o próbach stworzenia w więzieniach o zaostrzonym rygorze przez osadzone morderczynie warunków życia przypominających im to które prowadziły na wolności. Autorka omówiła w nim warunki adaptacji więziennej kobiet o długoletnich wyrokach sądowych. Asymilują one z czasem subkulturę więzienną jako naturalny substytut życia na wolności, a z drugiej strony czują lęk i boją się wolności, zwanej tutaj prizonizacją czyli uwięziennieniem. Ta śmierć za życia jest jedną z najgorszych rzeczy jaka może przydarzyć się żyjącemu człowiekowi. Autorka pokazuje jak osadzone z czasem, aby przetrwać w tej podkulturze więziennej stosują różne techniki zachowań; od zadomowienia po narastającą agresję i brak współpracy, tak z personelem więzienia jak i osadzonymi.

Redaktorzy tomu przyjmując w doborze opracowań poszczególnych zagadnień perspektywę interdyscyplinarności wyszli bardzo szeroko poza tematykę stricte związaną ze śmiercią naturalną, śmiercią związaną z fizycznym starzeniem się człowieka i czekającym go spotkaniem z modus vivendi ludzkiego życia – śmiercią. W związku z tym czyni to z książki "Człowiek w obliczu kresu życia" publikację, jak pisze na tylniej okładce prof. zw. dr hab. Amadeusz Krauze - nietuzinkową.

Mimo, że recenzent zaleca tą publikację szczególnie dla osób pracujących z osobami starszymi, np. w domach opieki, hospicjach, pedagogom specjalnym czy resocjalizacyjnym, to zakres poruszonych spraw upoważnia mnie do wstawienia się za normalnymi czytelnikami, którzy mają w swoich rodzinach osoby niepełnosprawne życiowo, nieuleczalnie chore bądź właśnie wykluczone z życia i doświadczające w izolacji „śmierci za życia”. I takie opracowanie może im służyć pomocą w podejściu do tej coraz bardziej zdehumanizowanej, odczłowieczonej sytuacji jaką jest współcześnie pojmowana śmierć.