Recenzja

Fenomen mangi i anime w środowisku młodzieży

Oficyna Wydawnicza IMPULS znana jest wśród tego rodzaju podobnych wydawnictw z szerokiego wachlarza tematów jakie podejmują jej autorzy. Tym razem Agnieszka Materna opublikowała plon swoje pracy badawczej poświęconej odbiorowi japońskiej sztuli komiksowej mangi i anime w środowisku polskiej młodzieży pt. „Fenomen mangi i anime w środowisku młodzieży”.

 

Praca jest wynikiem jej własnych badań ankietowych opartych o metodę triangulacji czyli poszukiwania rozwiązań, które ukazały by całe szerokie spektrum badanych zjawisk oraz ich wnikliwego i krytycznego zrozumienia. Autorka wybrała z czterech dostępnych metod triangulacji: źródeł, badaczy, teorii i metod tą ostatnią. Materna skupiła się na naukowej analizie dokumentów związanych z badaną mangą i anime dostępnymi w Polsce.

Manga, japoński komiks, a właściwie książka obrazkowa przedstawiająca w formie graficznej różnorodne fabuły, często bardzo trudne w odbiorze jest ważnym elementem japońskiej kultury czytelniczej. O czym informuje nas Agnieszka Materna w rozdziale pierwszym w trzeciej jego części, a uzupełnia obraz swoich przemyśleń na ten temat w rozdziale czwartym, w którym opisuje status japońskiej mangi i anime w polskiej kulturze młodzieżowej.

Fenomen jej popularności stał się faktem kulturowym na całym świecie. Wpierw manga osiągnęła swoją popularność w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii. Dzięki własnej tradycji graficznej i plastycznej japońska manga absorbując nowe techniki medialne rozlała się po całym świecie docierając także do Polski. Znajdziemy tu na ten temat wiele ciekawych informacji i faktów, co czyni monografię Materny ciekawym przyczynkiem do  pochylenia się nad historią recepcji japońskich komiksów w polskiej kulturze komiksowej.

W pierwszych dwóch rozdziałach autorka próbuje usystematyzować znaczenie słowa kultura w szerszym ujęciu antropologiczno-filozoficznym, co łączy się potem w analizę dyfuzji kulturowej czyli łączeniu się i przenikaniu różnych elementów między co najmniej dwiema kulturami, lub wewnątrz kulturowo zróżnicowanego społeczeństwa. Jest to o tyle ciekawe, iż społeczeństwo polskie, jak dowodzi Materna wywodzi się z kręgu tradycji kultury chrześcijańskiej. Jej wpływ był we wcześniejszej historii bardzo silny, co związane było z burzliwymi historycznymi przejściami narodu polskiego.  Potem, w czasach powojennych  nastąpił stopniowy okres laicyzacji, który świadczy też o otwartości społeczeństwa polskiego, szczególnie młodzieży na różne obce wpływy kulturowe. Świadczy o tym też świetny odbiór tłumaczonych na język polski serii japońskich mang i co to za tym idzie powstanie wielu firm wydawniczych.     

Ważną częścią monografii Materny są jej własne wyniki badań, w tym badań  triangulacyjnych, gdzie skupia się nie tylko na aspekcie odbioru czytelniczego w Polsce japońskiej mangi i anime, ale również dzięki szerokiemu wachlarzowi pytań uzyskuje dużą wiedzę o zainteresowaniach sztuką, plastyką polskiej młodzieży, czy też informacje dotyczące jakości edukacji plastycznej w Polsce.

Najciekawszą częścią pracy Materny jest rozdział czwarty, w którym zajmuje się specyfiką mangi i anime w środowisku polskiej młodzieży. Dowiadujemy się z niej wiele ciekawych informacji dotyczących rodzajów literackich japońskich mang ilustrowanych jej wybranymi przykładam. Autorka analizuje je nie tylko od strony formy plastycznej ale również treści fabuły.

Agnieszka Materna szczegółowo analizuje, co interesuje najczęściej polskiego czytelnika w odbiorze japońskiego komiksu. Okazuje się, iż ponad 70% badanych respondentów wskazuje na styl rysowania, na różnorodność treścią, wyraziste cechy bohaterów. Bardzo dużą rolę w popularyzacji mangi w Polsce wzięły na siebie czasopisma np. „Kyaa”, „Otaku” czy Arigato”, a także ostatnio wydawnictwa on-line, tu Tanuki.pl.

Myślę, że te pięćset tytułów przetłumaczonych na język polski, co przełożyło się na dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt woluminów przełożyło się na dużą popularność japońskich mang i filmów anime. Wiele serii cieszy się wręcz kultową popularnością, a sporo tytułów osiąga wysokie ceny na stronach internetowych antykwariatów, Allegro, OLX, a także omówienia listy bestsellerów na blogach internetowych.

Japońskie mangi i anime na trwałe zagościły na polskim rynku wydawniczym oraz w świadomości czytelniczej polskiej młodzieży. Praca Agnieszki Materny wypełnia lukę na polu badań komparatystycznych i czytelniczych dotyczących tak specyficznej kategorii edytorskiej jaką jest japońska manga i anime, co przy okazji przyczynia się do pogłębienia znajomości kultury japońskiej w polskim społeczeństwie.