Recenzja

Historia Kościoła w datach i faktach

Cała instytucjonalna obudowa wiary chrześcijańskiej ewoluowała zgodnie z historią, która kształtowała naszą ówczesną rzeczywistość. Schizma w kościele, wojny religijne, krucjaty, te wszystkie wydarzenia zostały zapisane w jego annałach.

Książka autorstwa Stephana Kotzuli „Historia Kościoła w datach i faktach” opublikowana przez wydawnictwo Jedność jest świadectwem tego, iż instytucja kościoła, jego struktury ewoluowały wraz z naszą świeckimi dziejami. Dokumentowanie jego doktryny, tradycji, działalności jest wręcz naszym obowiązkiem, bo dopiero wówczas jesteśmy w stanie pojąć całą jego potęgę, a zarazem złożoność.

Ksiądz Tomasz Gocel w posłowiu informuje, że autor rozszerzył zakres pojęcia chrześcijaństwo, o inne jego odłamy i wyznania jak protestantów, prawosławnych, baptystów, metodystów, zielonoświątkowców zgodnie z zapisami II Soboru Watykańskiego. Wzbogaca to narrację tego leksykonu i rozszerza zakres pewnych haseł.
Szablon, który reguluje narrację niniejszego powstał z myślą o niemieckim odbiorcy stąd sporo mamy tu informacji kościele niemieckim i jego roli w historii kościoła powszechnego. W związku z tym zachowano czasem oryginalne nazwy, tam gdzie nie odnaleziono jej polskiego znaczenia, a za to ingerowano w niektóre działy np. 1,5, które albo odznaczały się jak pisze we wstępie ks. c brakiem precyzji albo subiektywnym spojrzeniem np. ma rolę Otto III względem Polaków, tu wpis: „cesarz Otton III zakłada dla Polaków arcybiskupstwo gnieźnieńskie”,. Przyznacie państwo, że brzmi to zgoła kuriozalnie. Ale też np. zrezygnowano z wpisu: objawienie Mahometa, gdyż w historii religii funkcjonowały tylko dwie objawione religie: judaizm biblijny i chrześcijaństwo.
Poza tym jest to świetne kompendium wiedzy o historii kościoła podany precyzyjnie i skrótowo, co w tym czasach, gdy posługujemy się różnego rodzaju brykami, streszczeniami, skrótami jest atutem a nie wadą.  Jak już mówiłem tabelkę podzielono na siedem części: „Historia świata”, „Działalność misyjna”, „Rozwój doktryny”, „Zakony, święci, duchowość”, „Kościół i społeczeństwo”, „Liturgia i życie chrześcijańskie”, „Chrześcijańska sztuka i muzyka”.

W każdej z tych kategorii otrzymujemy informacje, od np. czasów przed narodzeniem Chrystusa, aż po zamach z 2015 roku grupy islamistów na redakcję „Charlie Hebdo” w Paryżu. Pierwsza „działalność misyjna” odnotowana przez Kotzula to zesłanie ducha świętego w 30 i prześladowanie chrześcijan przez Żydów w 33 n.e. Rozwój doktryny zaczyna się od informacji o otwartym wystąpieniu św. Jana Chrzciciela w 27 n.e A w dziale „Liturgia i życia chrześcijańskiego” w 33 n.e pierwszy zapis „Dzieje Apostolskie” relacjonują o mianowaniu pierwszych siedmiu diakonów – przez modlitwę i nałożenie rąk przez Apostołów – do służby charytatywnej na rzecz pierwotnej wspólnoty. W dziale „Kościół i społeczeństwo na str. 21 Kotzula notuje skądś nam znajome w r. 64 n.e. cesarz Neron „przypisuje chrześcijanom spalenie Rzymu i nakazuje zabić w okrutny sposób wielu rzymskich chrześcijan”. Zakładka „Zakony, święci i duchowość” zaczyna się wpisem: po 98 r. n.e w tzw. „Drugim Liście Klemensa zostaje poświadczona chrześcijańska asceza polegająca na modlitwie i uczynkach miłości wobec bliźniego. I ostatni dział: „Chrześcijańska sztuka i muzyka” w 150 n.e. „zostają założone pierwsze chrześcijańskie katakumby”.

Jest jeszcze w almanachu wiele faktów i dat, które odkrywają przed nami zapisaną w nich historię dwóch tysięcy lat istnienia kościoła jako instytucji. Idę o zakład, że niewielu z państwa wie, iż np. w 212 n.e. cesarz Karakala edyktem „Constitutio Antoniana”nadaje wszystkim wolnym mieszkańcom imperium rzymskiego, w tym także Żydom prawa obywatelskie.

Od 220 r. n.e. zaczyna się używać łaciny jako języka liturgii, a od 250 r n.e. biskupi zaczynają zbierać się na synodach aby wspólnie omawiać sprawy dotyczące doktryn, a od 240 r n.e. na chrześcijańskich sarkofagach zaczyna pojawiać się wizerunek Chrystusa jako Dobrego Pasterza. Każda ze stron tej książki kryje przed nami informacje oddające w formie chronologicznej historię Kościoła jako złożonego organizmu rządzonego przez przedstawicieli władz kościelnych. To oni nadają kierunek doktrynie, liturgii, życiu chrześcijańskiemu i działalności misyjnej To dzięki ich działaniom rozwija się chrześcijańska sztuka i muzyka, architektura.

Dzięki publikacji Stephana Kotzuli Kościół po raz kolejny dokumentuje swoją historyczną ciągłość, ukazuje nam swój organizacyjny i duchowy byt nierozerwalnie powiązany z historią świata.  Układ skiążki zamknięty w siedmiu działach pomaga nam prześledzić synchronicznie chronologię faktów związanych z kształtowaniem się doktryny, biografiami świętych, losami zakonów. Zamieszczony na końcu indeks dodatkowo ułatwi nam wyszukiwanie wydarzeń związanych z konkretnymi postaciami, które związane były z historią doktryny i Kościoła. Jeszcze raz możemy doświadczyć fenomenu jakim jest chrześcijańska wiara, za którą ludzie oddawali życie, stawali się męczennikami, ale także wielkimi duchowymi przewodnikami, jak św,. Franciszek lub budowniczymi, jak Papież Juliusz II.