Recenzja

Krew i zgliszcza, tom.2

Richard Overy, ceniony, znakomity brytyjski historyk, autor tej monumentalnej dwutomowej publikacji zatytułowanej „Krew i zgliszcza” dokonał rzeczy niemożliwej. Przeprowadził szczegółową analizę przyczyn II wojny światowej nazywając ją „wielką wojną imperiów – 1931 -1945”.

 

 

Wykorzystując najnowsze badania i opracowania, o czy świadczą zsumowane z obu tomów ponad stu pięćdziesięcio stronicowe przepisy zmienił nasze tradycyjne myślenie o genezie drugiej wojny światowej. Ten jeden z najkrwawszych konfliktów był według Overy’ego nową walką starych i nowych mocarstw imperialnych o nowe zdobycze kolonialne. I to nie Niemcy ją wywołali jak uczono nas w szkole, lecz Francja i Wielka Brytania. Odwraca to w pewien sposób punkt ciężkości, ale w niczym nie odbiera jej totalnego charakteru i okrucieństwa w stosunku do narodu żydowskiego jak i ludności cywilnej.

O ile w pierwszym tomie składającym się z czterech problemowych rozdziałów w których Ovey skupia się na omówieniu i analizie poszczególnych teatrów działań wojennych, strategii wojennej, wyścigiem zbrojeń, szczególnie między Japonią a Stanami Zjednoczonymi, nowinkami technicznymi, wynalazczością na usługach poszczególnych rodzajów wojsk. O tyle w drugiej zajmuje się gospodarką, elementami logistyki, zaopatrzenia, inaczej mówiąc ekonomią wojny, wcześniej często niedocenianej przez historyków, mobilizacją ludności cywilnej na rzecz wysiłku wojennego, a przy okazji analizuje skutki nocnych nalotów na Niemcy. Na koniec skupia swoją uwagę na genezie zbrodni i okrucieństwa, które towarzyszyło II wojnie światowej stając się jej nieodłącznym elementem.

Pomimo tak potraktowanej geografii i ekonomii wojny, jej totalnego charakteru, czyta się pracę Overy’ego napisaną przejrzystym językiem i dobrze przetłumaczoną niczym popularnonaukowy wykład, składający się na wielowątkową opowieść o wojnie białego człowieka z cywilizacją azjatycką, i wschodnią, będącą według niego kolonializmem nowego typu.

Najciekawszym wręcz proroczym jest rozdział jedenasty Overy w którym dokonuje interpretacji nowej powojennej globalnej ery, dowodząc, że to co obecnie przeżywamy jest w jakimś stopniu pokłosiem powojennej polityki, którą w dużej mierze narzucają Stany Zjednoczone, nowe globalne imperium wyrosłe na zgliszczach powojennych porządków.

Co do polskich akcentów jest ich w pracy Overy’ego bardzo niewiele. Pomija przyczyny klęski wrześniowej i późniejszy wysiłek wojenny. Wspomina o Karskim i jego raporcie o Holokauście, zauważa Związek Walki Zbrojnej, ale już Armii Krajowej i polskiemu państwu podziemnemu poświęca niewiele miejsca. Pomija raport Pileckiego i pomoc dla Żydów, a także uwarunkowania polskiej polityki zagranicznej na emigracji. Ta część Europy jawi mu się jako część nowej polityki kolonialnej, a cała Europa jako mniej ważna w odniesieniu do zmagań Cesarstwa Japonii z rodzącą się potęgą militarną i ekonomiczną Stanów Zjednoczonych, co zawiera się już w tytule książki „Wielka Wojna Imperiów 1931 – 1945”.

Ta gigantyczna, dwutomowa wiwisekcja przyczyn i podłoża II wojny światowej i jej imperialnego charakteru na trwale znajdzie swoje miejsce na półkach bibliotek i domowych księgozbiorów poświęconych opracowaniom II wojny światowej jako starcia starych i nowych kolonialnych imperiów.O czym informuje Wasz recenzent.