Recenzja

Odlecieć jak najdalej

Ałbena Grabowska weszła zdecydowanie i mocno na rynek wydawniczym swoją trylogią „Stulecie Winnych”. Książka zdobyła serca czytelników, a jej sukces przypieczętowała udana ekranizacja.

Tym razem, w odróżnieniu od powieści „Najważniejsze to przeżyć”, której akcja dzieje się w w Warszawie tuż po wyzwoleniu Grabowska portretuje stolicę lat sześćdziesiątych. Z jej niejednoznaczną szarzyzną, parkami, kawiarenkami, teatrami, kinami i wizytówką Pałacu Kultury i Nauki - Salą Kongresową, gdzie odbywały się koncerty światowych gwiazd tj. Pete Seeger, Gilbert Becaud, Ella Fitzgerald, Rolling Stones.

I to w takiej scenerii poznajemy „niepełną” rodzinę Oli Czerniawskiej, którą wychowuje babcia Krystyna. Jej mama Karolina, jak dowiemy się w trakcie lektury z listów pisanych przez jej matkę Krystynę przebywa w szpitalu psychiatrycznym. Ola nie znała swego ojca, a historię z nim związaną przechowuje w swojej pamięci babcia. Obie starają się w rozmowach unikać tego tematu.

Ola jest piękną, młodą, atrakcyjną nastolatką, która przygotowuje się do matury. Ale czytając do spółki z Babcią Krystyną tygodnik „Dookoła świata”, takie ówczesne okno na świat tęskni z Europą, zachodnim kulturą, modą, muzyką. Światem który oferuje w odróżnieniu od swojskiej powojennej szarzyzny kolorową wersję życia. Ola ze względu na krawieckie zdolności babci, która tym sposobem uzupełnia ich skromny domowy budżet zainteresowała się modą, i ma do tego wrodzony dryg. Ola oprócz tych zainteresowań otoczona jest gronem koleżanek i kolegów. Hala, Zosia, Marcin, jego brat Janek, stanowią szkolny krąg przyjaciół. Spotykają się w kawiarniach, urządzają potańcówki, starają się żyć nie dostrzegając pookupacyjnych ran Warszawy.

Ola zakochuje się w Janku, bracie Marcina. Imponuje jej literackimi aspiracjami i kolekcją zachodnich płyt. To z nim wchodzi w dorosłość, ale to wszystko, jak się później okaże nie jest na pierwszy rzut oka takie łatwe i bezkonfliktowe, jak wynika z obserwacji dorosłych. Przy okazji listów pisanych przez babcię Krystynę do córki Karoliny leżącej w szpitalu, poznajemy jej skomplikowane losy. I kilka osób z ówczesnego rządowego i artystycznego świecznika, które powiązane z jej przeszłością pomagają Krystynie w ustabilizowaniu ich rodzinnej egzystencji. Ale jak w takich wypadkach bywa mają swojego „obserwatora” pseudonim „Czyżyk”, którego raporty wplecione w narrację uzupełniają naszą wiedzę o tamtych latach gomułkowskiej "małej stabilizacji”.

Ola dowiaduje się prawdy o swoich losach, dopiero wtedy, kiedy Krystyna próbuje sprowadzić jej matkę z powrotem do ich domu. Nie będę zdradzał szczegółów, odsyłam Państwa do książki Ałbeny Garabowskiej.

Powieść ma charakter otwarty, proponując czytelnikowi wymyślenie własnego zakończeni. Tytuł „Odlecieć jak najdalej” stanowi bowiem swoiste niedopowiedzenie i zarazem znak zapytania...czy można, i czy warto opuścić ten socjalistyczny raj skrojony na miarę tamtych czasów?

Czekam teraz na część trzecią „warszawskiej trylogii” traktującą o latach Gierkowskiej „konsumpcji na kredyt”.