Recenzja

Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001–2016). Tom II

Praca Katarzyny Marszałek pod tytułem „Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001- 2016) dotyczy jego dziejów najnowszych. To jest od momentu, kiedy to organizacja Harcerstwa Rzeczypospolitej przeszła ogromne przeobrażenie, kiedy to grupa niepokornych, niezależnych instruktorów powołała do życia Kręgi Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego (KIHAM). Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej odwołuje się do tradycji ideowej skautingu i polskiego harcerstwa, chce kontynuować zasady programowe, metodyczne i organizacyjne Związku Harcerstwa Polskiego lat 1918–1939 oraz twórczo rozwijać dorobek niezależnych środowisk harcerskich działających po 1945 w ZHP i poza nim.

ZHR używa tradycyjnego hymnu, odznak i symboliki harcerskiej. ZHR wychowuje w oparciu o wartości chrześcijańskie. Jest organizacją otwartą dla wszystkich osób poszukujących wiary, których postawa osobista jest inspirowana Prawem i Przyrzeczeniem harcerskim, przy czym instruktorki i instruktorzy są chrześcijanami.  Nikt jeszcze przed Katarzyną Marszałek nie przeprowadził tak dokładnej kwerendy źródeł do badania dziejów najnowszych Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej przeprowadzonej w latach 2014–2016. Autorka przewertowała zasoby Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), Archiwum ZHR w Warszawie przy ulicy Litewskiej, strony internetowe ZHR, we wcześniejszych publikacjach zawierających źródła oraz zasobach kolekcjonerów.  Tomy pierwszy i drugi zawierają dokumentację Zjazdów ZHR, pozjazdowe decyzje władz ZHR (ze względu na ogrom materiałów źródłowych autorka zamieściła tu tylko źródła odnoszące się do ideologii ZHR, współpracy z innymi organizacjami, stosunków z instytucjami państwowymi.

Tom drugi liczy sobie ponad pięćset stron, mieści w sobie uchwały, wnioski i stanowiska dotyczące Statutu, Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego oraz inne dokumenty, takie jak listy, informacje, komunikaty, uchwały, apele, artykuły z prasy harcerskiej. To obowiązkowa lektura dla pedagogów, wychowawców nauczycieli i działaczy organizacji społeczno-wychowawczych i opiekuńczych. Jak pisze recenzent tomu prof. Bogusław Śliwerski na stronie www.impulsoficyna.com „zakres ważności tych źródeł wyznaczają odpowiednie regulacje i wynikające z nich zobowiązania wobec wszystkich ich członków – tak tych najmłodszych, jak i ich wychowawców w instruktorskich mundurach”.

Autorka oryginalne nazwy źródeł umieściła na początku każdego reprezentowanego dokumentu a także w „Spisie źródeł” zawartych w załączniku. Podaje również miejsce dostępu do źródeł, co znacznie ułatwia naszą orientację w zamieszczonym materiale. Dokładne spisane miejsca kwerendy zajmują osiem stron wprowadzenia, to dodatkowo pozwala zainteresowanym na weryfikację źródeł.

Rozdziały posegregowane są według lat, od 2001 do 2016 roku włącznie. W końcowym załączniku podano chronologiczny wykaz zjazdów Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. To pokazuje jak dynamicznie działa organizacja i jak ogromną pracę popularyzatorską i naukową wykonali jego działacze i instruktorzy.
Oprócz uchwał, instrukcji, programów rozwoju działalności związku na dane lata moją uwagę przykuły artykuły przedrukowane z różnych gazetek i czasopism harcerskich. Na przykład Marek Gajdziński pisze w jednym z nich „Jak zostać zastępowym” (źródło: Pobudka 2005, nr.1.)  Na pięciu stronach podaje bardzo trafne, mądre rady, a tuż po jego pracy pojawia się ważny tekst  Krzysztofa Stanowskiego zatytułowany „Rzeczypospolita Harcerska czyli co powinny regulować regulaminy”.

Nie chciałbym się tu powtarzać, ale zachęcam do zapoznania się z treścią tomu drugiego źródeł dotyczących Rozwój Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (2001- 2016). Przekonacie się państwo sami, że pasjonatom polskiego skautingu, prawdziwym instruktorom i działaczom przyświeca jeden szczytny cel: prawidłowy rozwój osobowości dzieci i młodzieży, wychowanie młodzieży w duchu Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego.