Recenzja

Zawisza Czarny. Aragonia

Hasło powieść historyczna zazwyczaj niestety kojarzy się czytelnikowi z opasłym tomiszczem pełnym mniej lub bardziej pasjonujących faktów historycznych. Ta mniej lub bardziej krzywdząca łatka stopniowo blednie pod wpływem nowych pozycji na rynku książek. Jak na tę ocenę wpływa książka Szymona Jędrusiaka „Zawisza Czarny. Aragonia.”?

Niewątpliwie w oczy rzuca się już na wstępie tytuł, a dokładniej zawarte w nim nazwisko. Kto z nas nie słyszał o słynnym polskim rycerzu? Jest to zdecydowana zachęta do sięgnięcia po książkę. Niestety, wielu czytelników może spotkać się z lekkim posmakiem rozczarowania. Głównym bohaterem, pełniącym jednocześnie rolę narratora i przewodnika po średniowiecznym świecie jest młody Żyd, Aaron Abnarrabi. To początkowo z jego relacji poznajemy sylwetkę, zdobywającego dopiero wtedy sławę, rycerza zwanego El Negro.

 Rozdziały bezpośrednio dotyczące tej sławnej postaci są przedstawiane jednak przez wszystkowiedzącego trzecioosobowego narratora. Może to na samym początku wywołać pewne zagubienie, ale wraz z rozwojem opowieści zabieg ten wychodzi zdecydowanie na plus. Pozwala dostrzec rozgraniczenie między światami obu bohaterów przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na pewne zazębiające się fakty i pokrywający się czas akcji. Fikcyjna historia łączy bowiem dwie, autentycznie żyjące w czasach średniowiecznych, postacie.

 Warto tutaj zwrócić uwagę na kunszt z jakim wleciono w okowy, coraz to mocniej wciągającej opowieści, fakty historyczne. Rzeczywistość wieków średnich jest opisana tutaj z wieloma szczegółami, ale autorowi udało się uniknąć długich, nużących opisów, które mogłyby czytelnika zniechęcić. W kolejnych rozdziałach poznając głównego bohatera dowiadujemy się o nim nowych rzeczy, odsłania to przed nami kolejne barwne jak na tak młody wiek karty z jego życia. Ciekawym dodatkiem dla bardziej dociekliwych miłośników literatury historycznej jest umieszczony na końcu książki indeks, słowniczek obcych wyrażeń oraz spis literatury, do której można sięgnąć w celu uzupełnienia wiedzy.

 Najistotniejsza pozostaje jednak fabuła, która została kunsztownie obudowana wokół pewnego pojedynku w Perpignam, zaledwie wspomnianego przez Jana Długosza w Rocznikach. Jakkolwiek, zanim czytelnik dopatrzy się o jaką walkę chodzi, musi odkryć niezwykłą, szeroko zakrojoną intrygę, w którą w nieoczekiwany sposób jest wplątany zarówno Aaron, Zawisza Czarny, jak i jeden z najbardziej wpływowych ludzi w Królestwie Aragonii - Francisco de Aranda. Prawdziwą przyjemnością jest stopniowe odkrywanie tajemnicy, która trzyma w napięciu i nie pozwala odłożyć książki. Przedstawianie ich teraz byłoby odbieraniem satysfakcji z samodzielnego skompletowania tej rozbudowanej układanki.

 Książki jest zadziwiająco lekka jak na swoją objętość. Zapewnia to przede wszystkim miękka, ale solidna oprawa oraz niemęczące wzroku strony. Okładka zdecydowanie podtrzymuje ton powieści historycznej. Ilustracja z dwoma konnymi rycerzami na chwilę przed starciem doskonale nawiązuje do treści powieści.

 „Zawisza Czarny. Aragonia.” nie jest sztampową powieścią historyczną. Autor dobrze zachował równowagę pomiędzy dosyć wolno rozwijającą się fabułą a faktami historycznymi. Wszystko współgra ze sobą w zgrabnej całości, nie nuży czytelnika zbyt wieloma rozbudowanymi opisami czy zbyt krwawą akcją. Warto polecić ją fanom tego typu literatury, ale także czytelnikom zazwyczaj niesięgającym po ten gatunek czy zrażonym innymi powieściami. Przyjemne zaskoczenie gwarantowane.