Recenzja

Zrozumieć zbrodnię

Napisać, że to książka dla ludzi o mocnych nerwach, to jakby uchylić tylko jedną warstwę znaczeniową tej publikacji."Zrozumieć zbrodnię" ukazało się w serii X – Varia Domu Wydawniczego Rebis, a jej autorka Ewa Ornacka jest cenioną pisarką i dziennikarską śledczą. Tu opublikowała najważniejsze swoje książki, m.in.: Tajemnice zbrodni i Alfabet mafii, Skazane na potępienie czy Tajemnice zbrodni.

Czy można wejść w głowę przestępcy, psychopaty lub seryjnego mordercy i odnaleźć poszlakę, uzasadnienie dla jego brutalnego morderczego czynu? Czy można w ogóle wyodrębnić na sto procent cechy psychopatycznego mordercy i stworzyć jego czytelny profil? Amerykański zawodowiec, agent federalny John Douglas, który wyszkolił wielu superagentów twierdzi, że jest to bardzo żmudna i wielowątkowa praca. Praca dla wytrwałych, skrupulatnych ludzi potrafiących „wejść” w skórę seryjnego mordercy. Profilerzy kryminalni stają się bohaterami kryminałów, filmów, seriali telewizyjnych, a tak naprawdę to często samotni tropiciele niewidocznych inteligentnych wymykających się obiegowym opiniom przestępców.

Przeprowadzone w międzyczasie badania tomograficzne mózgów seryjnych przestępców i psychopatów owszem wykazały zaburzenia odczuwania emocji, stwierdzono u nich zaburzenia w przedczołowym obszarze mózgu, ale większość z nich w tzw. profilu psychologicznym wykazywała tylko niewielkie odchyły od normy. Dlatego też w sukurs biegłym sądowym psychologom przyszedł Robert Hare, który w roku 1970 opracował Skalę Obserwacji Skłonności Psychopatycznych obowiązującą do dzisiaj. Jedną z podstawowych cech charakteryzujących psychopatów jest bezduszność, brak wyrzutów sumienia i odczuwania winy, wyolbrzymione poczucie własnej wartości. Jak się okazuje,co daje do myślenia, najwięcej takich osób zatrudnianych jest w wielkich korporacjach. Zasadnicze pytanie postawione w rozdziale „Jak się nie dać psychopacie” brzmi - Czy jesteśmy bezbronni wobec takich osób?  Okazuje się, że przebiegłość, inteligencja tych osobników często do końca maskuje ich intencje. O tych wszystkich sytuacjach opowiada w rozmowie z Ewą Ornacką dr Pobocha, biegły sądowy z zakresu psychiatrii, prezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Sądowej.

I to są najciekawsze fragmenty książki Ornackiej, a zarazem mrożące krew w żyłasch. Przerażające jest to, że w naszym kraju, który do niedawna jawił się jako ekonomiczny raj sprawiedliwości społecznej, traktuje się z pobłażliwością kryminalnych psychopatów. Jak przytacza autorka na „szarym tle” fragmenty artykułów prasowych, w Polsce w ostatnich czasach wypuszczono na przepustkę ok. 1500 przestępców, w tym groźnych szefów gangów odpowiedzialnych za zorganizowaną przestępczość.
Dr Jerzy Pobocha wskazuje tu trzy główne przyczyny; korupcję wśród psychiatrów biegłych sądowych, błędne wykluczające się decyzje podejmowane przez sądowych psychiatrów, niejednoznaczną ocenę tychże ekspertyz przez sędziów.

Jak możemy wyjść obronną ręką z tych niebezpiecznych sytuacji? Odpowiedź też nie jest jednoznaczna, bowiem jak pisze Pobocha:” psychopaci są wśród nas; może to być najbliższa rodzina, przyjaciele, koledzy z pracy”. Należy być ostrożnym, bacznie obserwować zachowanie, nagłe zwroty w reakcji na codzienne sytuacje. Najlepiej nie kusić losu; nie wychodzić samemu na odludne spacery, nie wsiadać do nieznanych aut, nawet wtedy, gdy ktoś o przyjemnej aparycji chce nas podwieźć,
Ewa Ornacka opublikowała kolejną bardzo wartościową książkę, którą warto dokładnie przeczytać, włącznie z „szarym tłem” przywołującym w naszej pamięci najbardziej spektakularne zbrodnie, które odnotowano w ostatniej dekadzie Celowo nie wymieniam nazwisk tych bezwzględnych psychopatycznych morderców.

Pamiętajmy też, że psychopaci, to urodzeni manipulatorzy, niejednokrotnie błyskotliwi, elokwentni, o psychice wilka osaczającego swoje ofiary. Może to robić latami, może nagle zamilknąć, usunąć się w cień, aby nagle znienacka pojawić się, by ponownie nasycić swoje zbrodnicze żądze. Dlatego tak trudno jest wniknąć w jego wilczą naturę, ale tacy eksperci i profesjonaliści jak dr Pobocha i zespół wyszkolonych przez niego biegłych sądowych daje nadzieję, iż diagnoza będzie stawiana coraz bardziej profesjonalnie i szybko.
Tylko uczciwa praca psychiatrów jego pokroju gwarantuje nam, iż nie będziemy żyli nieustannie w cieniu strachu. Pomimo to, natura ludzka lubi być "straszona". Wykreowana globalna moda na literaturę kryminalną, thrillery świadczy o tym dobitnie. Minęły jednak bezpowrotnie czasy niewinnego teatru telewizji z „Kobrą” w czołówce.