Urszula Kozioł nie żyje. Wybitna poetka miała 94 lata.
Urszula Kozioł nie żyje. Wybitna poetka miała 94 lata.


O śmierci związanej z Wrocławiem poetki, pisarki, autorki felietonów i dramatopisarki, laureatki Nagrody Literackiej Nike, poinformował w niedzielę wieczorem (20 lipca) prezydent Wrocławia - Jacek Sutryk.
Niecały rok temu odebrała Nagrodę Literacką „Nike" za w dużej części poświęcony odchodzeniu tom wierszy "Raptularz". Urszula Kozioł. Rocznik 1931. Znakomita poetka, prozaiczka, autorka słuchowisk, felietonów i utworów teatralnych dla dzieci od lat związana jest z Wrocławiem.
- Od 1970 do 2021 roku redagowała w miesięczniku wrocławskim „Odra” dział literacki. Debiutowała w 1957 roku tomem wierszy Gumowe klocki. Jest laureatką wielu nagród literackich, w tym Nagrody Fundacji im. Kościelskich, nagrody PEN Clubu, Nagrody Literackiej im. Eichendorffa, Nagrody Głównej Kraju Dolnej Saksonii i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Otrzymała doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest honorowym obywatelem Wrocławia oraz Biłgoraja.
Za tom Raptularz otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” (2024). Jej wiersze, przekładane na prawie wszystkie języki europejskie, zamieszczane są w licznych tamtejszych antologiach i pismach literackich, ich książkowe wydania ukazały się m.in. w Ameryce, Niemczech Serbii, we Francji i Włoszech - czytamy jej biogram na stronie Państwowego Instytutu Wydawniczego, który wydał jej Raptularz.
Urszula Kozioł urodziła się 20 czerwca 1931 roku w Rakówce w rodzinie nauczycielskiej. Po wojnie, którą spędziła na Zamojszczyźnie, studiowała polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Zaliczana jest do tak zwanego pokolenia „Współczesności”. W początkach kariery literackiej publikowała między innymi we „Współczesności” właśnie, a także w „Tygodniku Kulturalnym” i „Poezji”. Jej wiersze i artykuły ukazywały się również w „Odrze”, gdzie w latach 1972–2022 kierowała działem literackim. Od 1970 roku współpracowała ze Studenckim Teatrem „Kalambur”. Była członkinią Polskiego PEN Clubu, a w 1989 roku należała do założycieli Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
W poezji pozostawiła ślad swoich wędrówek i podróży, jako zapalona podróżniczka przemierzyła bowiem Europę i Amerykę. Wiersze Urszuli Kozioł wyróżnia potrzeba odwoływania się do całego bogactwa przyrody i ogromnych, nieraz bardzo egzotycznych zasobów kultury. Tłem dla jej krajobrazów są ogrody Edenu lub Wersalu; tłem dla zakochanych – prowansalska liryka miłosna, opowieść o Tristanie i Izoldzie, historia Otella lub Penelopy. Poetka dbała o zderzenie mitu i codzienności, które jest zadaniem dla języka, przez co stanowi głęboką refleksję nad światem i kondycją człowieka. Ponadto jej poezja jest pełna precyzyjnych, wyrafinowanych konstrukcji językowych, które tworzą unikalny styl.
Na jeden z jej najnowszych tomów, Momenty, składają się poruszające i głęboko refleksyjne utwory, które dotyczą takich tematów jak samotność, przemijanie i odchodzenie. Wiersze w tym zbiorze to elegie ukazujące różne etapy i stopnie oddalania się od teraźniejszości oraz wygasania relacji międzyludzkich. Jest to autentyczna, autobiograficzna, a zarazem najmroczniejsza wypowiedź Urszuli Kozioł. Z kolei nagradzany tom Raptularz to zbiór wierszy, w którym autorka kontynuuje poetyckie i refleksyjne poszukiwania tematów dotyczących ludzkiej egzystencji – kruchości życia, piękna codzienności oraz przemijania. Utwory te są pełne dojrzałego humanizm, podziwu i nadziei na przeżycie kolejnych cudów codzienności. Swoją poetycką wrażliwość językową Kozioł przenosiła do prozy, co nadaje jej tekstom wyjątkowy rytm. Utwory prozatorskie jej autorstwa są pełne empatii i zrozumienia dla ludzkich emocji oraz doświadczeń.
Poetka była nominowana do prestiżowych nagród literackich, między innymi do Nagrody Poetyckiej Orfeusz za tomy Klangor (2015), Ucieczki (2017), Momenty (2023) oraz Raptularz (2024), a także do Nagrody Literackiej „Nike” za tomy Supliki (2006), Klangor (2015) oraz Ucieczki (2017). Otrzymała „Nike” za tom Raptularz (2024). Urszula Kozioł otrzymała też między innymi Nagrodę im. Władysława Broniewskiego (1964), Nagrodę im. Stanisława Piętaka (1965), Nagrodę Fundacji im. Kościelskich (1969), miasta Wrocławia i Ministra Kultury i Sztuki. W 1998 uhonorowano ją Literacką Nagrodą Polskiego PEN Clubu. Otrzymała też nagrody międzynarodowe: Nagrodę Literacką im. Eichendorffa (2002) oraz Złotego Centaura przyznawanego przez włoską Akademię Sztuki i Pracy w Salsomaggiore (1982). Została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim (1981) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1997), Odznaką honorową ZAiKS-u (2009), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2024).
Utwory Urszuli Kozioł były przekładane na liczne języki obce i znalazły się w antologiach w językach angielskim, chińskim, chorwackim, czeskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, niderlandzkim, niemieckim, rumuńskim, serbskim, węgierskim, włoskim.
żródło:https://www.instytutksiazki.pl
Gabriel Leonard Kamiński
Urszuli Kozioł spotkania w czasie
W „Białej skrzyni” czasu
przekładasz z miejsca na miejsce
kłębki wełny, czarno-białe zdjęcia, szklane kule losu.
Spomiędzy spoglądają na Ciebie
zmęczone, niedospane oczy Nowego Jorku
Broadway po deszczu
strząsa z siebie kropla po kropli
stuletni makijaż.
Życie jako nieustanny kalambur
odmawia nas na pokuszenie,
nie ustąpi ani chwili z milczenia.
Coraz częściej przez sen
rozmawiasz z krainą dzieciństwa,
z domem rodzinnym przez płytki płot oddechu.
Stukotem drewnianych chodaków
powracają nad ranem biłgorajskie noce.
Dzieciństwo kruche jak porcelanowa figurka,
wierci się niecierpliwie w ławce,
by wyrwać się z wiatrem na przełaj przez ogród
pełen cierniowych ostów.
Koisz potem gołe stopy w strumieniu,
a krople krwi rozpuszczone w wodzie
podobne są do dziecinnych jasełek.
Coraz więcej zamkniętych rozdziałów
bez możliwości korekty czy kropki nad i.
Interpunkcja w międzyczasie
wymusza granice samopoznania.
Tuż za rogiem Rynku, z lekką zadyszką
Odra przysiadła na schodach.
Próbuje wspiąć się na palce.
Obserwuje, jak uskrzydlona młodość na szczudłach
spogląda z wysoka na falę blasku
ciągle wówczas jeszcze dalekiego świata...
Twojego świata.
Foto: Mariusz Kubik, Wikipedia.pl, GNU Free Documentation License,
źródło:https://gazetawroclawska.pl