Zmarła Maria Bojarska

Dziś po południu zmarła Maria Bojarska, Marysia. Historyczka teatru, autorka m.in. biografii Mieczysławy Ćwiklińskiej” – napisał w poniedziałek wieczorem na Facebooku przyjaciel zmarłej pisarki, ostatniej żony Tadeusza Łomnickiego, kierownik literacki Teatru Żydowskiego Remigiusz Grzela. Bojarska miała 70 lat.

Remigiusz Grzela przypomniał, że Bojarska była „żoną Tadeusza Łomnickiego, o którym napisała bezkompromisową i uczciwą wobec siebie samej książkę »Król Lear nie żyje«, przysparzając sobie być może więcej wrogów niż zwolenników”. „Ten nielukrowany portret wielkiego aktora, który przeczytałem w ciągu kilku lat trzy razy, a o mało której książce mogę to powiedzieć, odsłonił przede mną kulisy teatru bardziej niż cokolwiek” – podkreślił.

„Co nie bez znaczenia, Maria była siostrą Anny Bojarskiej, pisarki nie dość docenionej a ważnej, bo prowadzącej nieustannie spór z polskimi wadami i przywarami, z naszym patriotyzmem i naszą skomplikowaną historią, w jakimś też sensie pisarki proroczej” – przypomniał. „W latach 90. były omal gwiazdami ówczesnych pism lajfstajlowych i salonów. Uchodziły za skandalistki, wydawały się nierozłączne, były modne” – wyjaśnił. „Miałem zaszczyt i radość znać obie i chyba je rozumieć, tak jak nie rozumiałem tych przyszywanych im emblematów i etykiet. Po prostu były zawsze wolnymi, niezależnymi, mówiącymi dokładnie to, co myślą Kobietami” – ocenił kierownik literacki Teatru Żydowskiego.

„Z Marią poznaliśmy się lepiej, kiedy zostałem kierownikiem literackim Teatru Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego, zapraszaliśmy Marię na premiery i inne wydarzenia, organizowaliśmy poświęcone Łomnickiemu spotkania. Później patrzyłem, jak Maria, sama już coraz słabsza, usiłuje pomóc nieradzącej sobie z rzeczywistością Annie, jak jest blisko, jak wspiera, jak godnie jej towarzyszy w zmartwieniach, chorobie, odchodzeniu. Poprosiła mnie, żebym zabrał głos na pogrzebie Anny i to zrobiłem, zwłaszcza, że nie żegnał Anny nikt ze środowiska literackiego, nikt z błyskotliwego środowiska artystycznego, w którym kiedyś była” – napisał Remigiusz Grzela.

Jak zaznaczył, „Maria radziła sobie jak mogła, jak umiała, wspierana przez przyjaciół”. „Przychodziła na premiery zawsze w czyimś towarzystwie, najczęściej w towarzystwie Basi lub Gabriela, nie była sama, choć może czuła się niesłusznie samotna. Dzwoniła czasami rozgoryczona i zawsze za coś przepraszająca. Nie rozumiałem tego. Przepraszała za coś, co nie było mi jasne, ale po chwili śmiała się szczerze. I ten jej śmiech będę pamiętał” – podkreślił we wpisie.

„Nie widywaliśmy się często w ostatnich latach, ale zawsze ten kontakt był serdeczny. Jednak widziałem, jak się zmienia. I smutne były te ostatnie lata. Piękna, błyskotliwa, mądra, odważna, bezceremonialna, kiedy trzeba, czasami nadto prostolinijna, a przy tym empatyczna. I te wszystkie cechy harmonijnie w Marii współistniały” – ocenił przyjaciel zmarłej.

„Od Maxa, syna Anny wiem, że był z Nią do końca, i Gabriel Michalik. Tak smutno, że gasła, że zgasła, że taki nasz los… Oriana Fallaci na końcu mówiła: to takie marnotrawstwo umierać. Można to rozumieć też – to takie marnotrawstwo mijać. Być może tu było źródło jej niespokoju, który słownik niesłusznie poprawia mi na niepokój” – wyjaśnił we wpisie.

„Marysiu, to był zaszczyt, Cię znać. Maxowi, Bliskim, Przyjaciołom wyrazy współodczuwania” – napisał Remigiusz Grzela.

Urodzona w 1953 roku Maria Bojarska była teatrolożką, krytyczką teatralną i pisarką. W 1988 roku opublikowała biografię aktorki teatralnej i filmowej Mieczysławy Ćwiklińskiej. W 1994 roku ukazała się jej książka „Król Lear nie żyje” (o życiu i twórczości aktora, dyrektora Teatru na Woli i byłego rektora PWST w Warszawie Tadeusza Łomnickiego). W latach 1998-2002 była felietonistką miesięcznika „Zwierciadło”.

Maria Bojarska recenzje teatralne publikowała w latach 1976-92 na łamach miesięcznika „Teatr” oraz w latach 1988-90 w „Przeglądzie Katolickim”. W 1988 roku otrzymała nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej SDP, a w 1989 roku przyznano jej wyróżnienie Fundacji Literatury za rok 1988 za książkę „Mieczysława Ćwiklińska”.

Była piątą, ostatnią żoną wybitnego aktora Tadeusz Łomnickiego. Poznali się podczas studiów Marii w warszawskiej PWST im. Aleksandra Zelwerowicza (Łomnicki był wówczas jej rektorem). Ślub wzięli w 1984 roku.

Maria Bojarska wspólnie z młodszą siostrą Anną w 1996 roku opublikowała autobiograficzną książkę „Siostry B” (Wydawnictwo Twój Styl).

źródło: Grzegorz Janikowski, PAP