Bolesław Leśmian
140. rocznica urodzin Bolesława Leśmiana
22 stycznia tego roku przypada 140. rocznica urodzin Bolesława Leśmiana, jednego z najbardziej oryginalnych twórców polskiej literatury XX wieku
Jeśli za autora, który zrewolucjonizował polską prozę, uznać Brunona Schulza, za największego nowatora dramatopisarstwa – Stanisława Ignacego Witkiewicza, to kimś takim dla poezji będzie właśnie Bolesław Leśmian. Twórca obdarzony niezwykłą wyobraźnią, która pozwoliła mu stworzyć własny, niepowtarzalny świat poetycki z pogranicza jawy i snu, świat, który został wypełniony niezwykłymi postaciami: Srebroni, Znikomków, Śnigrobków, świat wsparty na filozoficznych rozważaniach nad relacjami natury, człowieka i Boga. Pytanie o Boga było zresztą przez Leśmiana nieustannie ponawiane, do końca nierozstrzygnięte, częstokroć przywoływane w kontekście problemów nicości i śmierci:
Boże, pełen w niebie chwały,
A na krzyżu - pomarniały -
Gdzieś się skrywał i gdzieś bywał,
Żem Cię nigdy nie widywał?
(…)
Mów, co czynisz w tej godzinie,
Kiedy dusza moja ginie?
Czy łzę ronisz potajemną,
Czy też giniesz razem ze mną?
Poezja ta pełna jest pytań różnego rodzaju, w tym o sposób istnienia bądź nieistnienia świata, o to, kto jest jego przyczyną sprawczą itd., ale trzeba nade wszystko pamiętać o jej wymiarze metafizycznym, i równocześnie nie zapominać, że był też Leśmian mistrzem polskiej poezji miłosnej. Wyjątkowym pięknem cechują się jego erotyki z cyklu W malinowym chruśniaku. Na poziomie języka magię Leśmianowskiego świata budują zaś niezwykłe neologizmy i neosemantyzmy o proweniencji staropolskiej i ludowej.
Bolesław Leśmian, właśc. Lesman (1877-1937), pochodził ze środowiska spolszczonej inteligencji żydowskiej. Wczesną młodość spędził na Ukrainie, kształcił się w Kijowie, przebywał kilka lat we Francji, związany był z Warszawą, Łodzią, Hrubieszowem, Zamościem. Jest autorem czterech zbiorów wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (wyd. pośmiertnie; 1938) oraz utworów prozą, dramatów i esejów. Dorobek twórczy został zebrany w edycji Dzieł wszystkich wydanych w latach 2010-2013, w skład których wchodzą: 1. Poezje zebrane, 2. Szkice literackie, 3. Baśnie i inne utwory prozą, 4. Utwory dramatyczne. Listy. Całość została wzbogacona Kalendarium Leśmianowskim opracowanym przez Jacka Trznadla, który był również redaktorem edycji dzieł zebranych. Ważną pozycją z zakresu recepcji twórczości poety jest także tom Leśmian. Encyklopedia (2001) Jarosława Marka Rymkiewicza.
W tym roku 5 listopada przypada również 80. rocznica śmierci poety.
Jakub Pacześniak
