28. Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie za nami

To bez wątpienia była wyjątkowa edycja – po raz kolejny Targi Książki pokazały moc spotkań! 59 000 odwiedzających, setki wystawców, mnóstwo wydarzeń, spotkań, warsztatów, prelekcji… Ciężko opisać słowami ogrom tej imprezy – i ogrom pracy, który został włożony w jej organizację.

Organizatorom udało się osiągnąć coś, co w dzisiejszym, zdominowanym przez technologię świecie, wydaje się coraz trudniejsze – stworzyć przestrzeń bezpośrednich spotkań. Przez cztery dni uczestnicy targów zamiast w ekrany wpatrywali się w strony książek, a zamiast emotikonów wymieniali uśmiechy. Doświadczali autentycznych relacji, rozmów i emocji, przypominając sobie, że nie tylko algorytmy budują nasz świat. Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie^® stały się miejscem, w którym można było na chwilę się „wylogować” i po prostu być – tu i teraz, z drugim człowiekiem, w tej fascynującej podróży przez literackie światy.

Oficjalny start 4-dniowego święta książki

Tradycyjnie, w samo południe pierwszego dnia Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie^®, hejnał mariacki rozległ się nie tylko na krakowskim Rynku, lecz także w przestrzeniach EXPO Kraków. Ta rozpoznawalna melodia, niczym most łączący historię z współczesnością, od lat oznacza oficjalny początek literackiego święta. W tym roku gości powitała Prezes Targów w Krakowie, Ewa Woch, a także Prezydent Miasta Krakowa, Aleksander Miszalski, który w swoim wystąpieniu podkreślił – W świecie, gdzie sztuczna inteligencja pisze, czyta i streszcza książki, cieszy mnie, że ludzie wciąż wybierają autentyczność – spotkanie z żywym autorem, emocje, prawdziwe słowo. Krakowskie Targi Książki to nie tylko święto literatury, ale też dowód, że czytanie nie umiera, a nasze miasto godnie nosi tytuł Miasta Literatury UNESCO. Życzę Państwu udanych targów, inspirujących rozmów i dobrych książek.

Podczas ceremonii już po raz czternasty wręczono tytuły Ambasadorów Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie^® – wyróżnienie dla tych, którzy promują czytelnictwo i wspierają ideę targów. W tym roku tytuły otrzymali: Andrzej Łączyński - założyciel i redaktor naczelny Wydawnictwa Karpaty, które prowadzi nieprzerwanie od 35 lat; Małgorzata Bugaj – dziennikarka radiowa i twórczyni podcastu „Lepiej nie mówić”, od 2021 roku współtworząca Telewizję Targową; Kinga Marszałek, twórczyni bookstagrama i booktoka @booksxvs oraz autorka podcastu „Ktoś Coś Mówi”.

Kraków ponownie stał się stolicą literatury

Wystarczyło wejść do EXPO Kraków, by poczuć ten puls – gwar rozmów, szelest kartek, radość płynącą ze spotkań. Zaczytane dzieci, młodzież z książkami pod pachą, dorośli, którzy w pośpiechu przemierzają drogę od stoiska do stoiska, by zdążyć po autograf ulubionego autora – to codzienny widok w halach targowych. Gdy statystyki straszą spadkiem czytelnictwa, Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie^® pokazują zupełnie inny obraz Polski – tej, która wciąż kocha czytać. I nawet jeśli to tylko wyjątkowe święto – to właśnie takich wyjątków nam trzeba.

Tegoroczny program był tak różnorodny, że każdy znalazł coś dla siebie. Wśród wydarzeń tematycznych znalazły się m.in.: Spotkania z Literaturą Piękną, Young Adult, Fantastyką, Non-fiction, a także Festiwal Literatury Kobiecej, Festiwal Literatury Górskiej i Podróżniczej, Festiwal Mroczne Historie oraz Dziecięca Strefa Literacka.

Na targach obecnych było aż 900 autorów. Wśród nich m.in.: Weronika Ancerowicz, Katarzyna Barlińska „Pizgacz”, Katarzyna Bonda, Wojciecha Chmielarz, Andrzej Dragan, Ałbena Grabowska, Katarzyna Grochola, Mikołaj Grynberg, Eliza Kącka, Marek Krajewski, Robert Makłowicz, Jakub Małecki, Robert Małecki, Weronika Marczak, Aleksandra Negrońska, Marek Niedźwiecki, Anna H. Niemczynow, Rafał Olbińskiego, Daniel Olbrychski, Maciej Orłoś, Andrzej Pilipiuk, Julia Popiel, Katarzyna Puzyńska, Radek Rak, Zbigniew Rokita, Anda Rottenberg, Zyta Rudzka, Michał Rusinek, Maciej Siembieda, Małgorzata Oliwia Sobczak, Dariusz Szpakowski, Tomasz Stawiszyński, Barbara Supeł, Szczepan Twardoch, Adam Wajrak, Ewa Woydyłło, Piotr Zychowicz, Rodzina Żyrackich.

Jak zauważył Adam Wajrak, to właśnie możliwość bezpośredniego kontaktu z czytelnikami jest najcenniejszym doświadczeniem: – Uwielbiam spotykać się z czytelnikami, zarówno na targach, jak i podczas spotkań w bibliotekach. Targi mają jednak szczególną atmosferę – pełną dobrej energii i radości ze wspólnego obcowania z książką. To właśnie te spotkania sprawiają, że wydarzenie staje się tak wyjątkowe.

Oprócz czołowych polskich pisarzy, targi odwiedzili również popularni autorzy zagraniczni. Wśród nich znaleźli się m.in. Adam Kay, Arne Lindmo, Mercedes Ron, Antonio Scurati, Chiara Valerio oraz Samantha Shannon, która podkreślała niesamowitą atmosferę wydarzenia – Kraków zawsze ma niesamowitą publiczność. Byłam tu już dwa razy i za każdym razem atmosfera była wspaniała. Kraków to moje ulubione polskie miasto – po prostu uważam, że jest piękne, naprawdę je uwielbiam. Zawsze ekscytujące jest widzieć taką pasję do czytania – nie tylko moich książek, ale w ogóle. Myślę, że w dzisiejszym społeczeństwie naprawdę potrzebujemy więcej czytelników. Niedawno czytałam statystyki, z których wynika, że poziom czytelnictwa ogólnie spada, więc tym bardziej cieszy mnie widok ludzi, którzy wciąż z entuzjazmem sięgają po książki.

Pisarzem wyczekiwanym przez wielu czytelników był Dmitrij Glukhovsky, który przyjechał do Polski specjalnie na Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie i nie krył zadowolenia z udziału w wydarzeniu – Przede wszystkim, jest tu dużo ludzi – nie spodziewałem się, że będzie aż tak dużo. To ogromne targi i bardzo fajna publiczność. Wiele osób nosi okulary, więc najwyraźniej czytają. (…) To naprawdę dziwne uczucie, spotykać tak wielu ludzi, którzy faktycznie przeczytali to, co napisałeś. Praca autora jest zazwyczaj samotnicza – jesteś sam, czasem pojawiają się jakieś komentarze w internecie, ale nigdy nie wiesz, czy są prawdziwe. A tu spotykasz osobiście ludzi, którzy poświęcili część swojego życia, by zanurzyć się w historie, które wymyśliłeś. To dziwne uczucie, ale świetne. Samo wydarzenie i jego koncepcja – targi książki – są niesamowite. Z jednej strony trochę upokarzające dla autora, bo nagle nie jesteś już jedyny – widzisz innych pisarzy. Dla znajomych zwykle jesteś jedynym autorem, a tu wszyscy są autorami, żadnych „kierowców ciężarówek” [śmiech]. To taki zdrowy realizm. Lubię tu być – podsumował Dmitrij Glukhovsky.

Setki rozmów rozbrzmiewały na trzech scenach: w hali Wisła, Dunaj i w hali namiotowej Karpaty. Nie zabrakło prezentacji nowości wydawniczych, przyciągających czytelników niczym magnes.

Już nie tylko Wisła i Dunaj

Strzałem w dziesiątkę okazało się przearanżowanie hali namiotowej Karpaty o powierzchni 3 000 m². To już nie tylko strefa autografów, ale pełnoprawna przestrzeń premier, rozmów i zabawy. W tym roku obok 16 stref autografowych przygotowano: ponad 60 stoisk wystawienniczych (o łącznej powierzchni ok. 500 m²), scenę na spotkania autorskie z dwiema oddzielnymi strefami autografów, kawiarnię ze strefą relaksu, Dziecięcą Strefę Zabaw prowadzoną m.in. przez Fundację Burza Mózgów i Harper Kids oraz szatnię dla odwiedzających.

Rodzinne wydarzenie – książka, nauka, zabawa

Tegoroczna edycja należała do młodych – dzieci, młodzieży i młodych rodziców, którzy tworzyli wyjątkowy, rodzinny klimat targów. Dorośli wspólnie z dziećmi odwiedzali stoiska z literaturą dziecięcą, brali udział w warsztatach i spotkaniach, przekazując najmłodszym miłość do książek i radość wspólnego czytania.

W tym roku na najmłodszych czekało aż 100 stoisk z literaturą dziecięcą oraz dziesiątki warsztatów, spotkań i atrakcji, które sprawiły, że EXPO Kraków tętniło radością, energią i kreatywnością. Dzieci uczestniczyły w zajęciach plastycznych, sensorycznych i językowych, rozwijając wyobraźnię oraz odkrywając moc słów poprzez zabawę. W Dziecięcej Strefie Zabaw odbywały się m.in. warsztaty „Sensoryka dla Smyka”, tworzenie zakładek origami i kolaży, a także spotkania w pełnym niespodzianek Miasteczku Basi i HarperKids. Nie zabrakło emocji podczas pokazów naukowych Adama Mirka, autora książek tj. Bebechy, czyli ciało człowieka pod lupą oraz Glutologia, a także konkursów i rodzinnych rozgrywek w Strefie planszówek BookGame.

Oczywiście dzieci mogły spotkać także swoich ulubionych autorów, m.in. Justynę Bednarek, Grzegorza Kasdepke, Bogusława Janiszewskiego, Rafała Kosika, Zofię Stanecką oraz Nelę Małą Reporterkę, która jak zawsze przyciągnęła rzesze młodych podróżników. – Uwielbiam wracać na Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie przede wszystkim dlatego, że mogę tutaj rozmawiać z fanami. To właśnie dlatego kocham tu być – powiedziała Nela.

Równie bogaty okazał się program dla młodzieży, który otwierał drzwi do świata literatury, mediów i nauki. Uczestnicy brali udział w symulacji rozprawy sądowej „Oskarżona AI”, warsztatach pisarskich i korektorskich oraz spotkaniach z dziennikarzami i autorami, odkrywając kulisy pracy nad słowem i tworzeniem tekstu.

Nowe narzędzia, te same wartości

Warto podkreślić, że Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie^® to nie tylko święto czytelników, ale i tych, którzy stoją po drugiej stronie książki – redaktorów, tłumaczy, ilustratorów, księgarzy, bibliotekarzy i wydawców. Dla nich szczególnym czasem były dwa pierwsze dni targowe, tzw. dni branżowe, kiedy EXPO Kraków zamieniło się w miejsce dialogu o przyszłości literatury i całego rynku wydawniczego.

W świecie, w którym coraz więcej procesów przejmuje sztuczna inteligencja, uczestnicy debat i warsztatów rozmawiali o tym, jak technologia może wspierać, lecz nigdy nie zastąpić ludzkiej pasji, intuicji i wrażliwości.

Jak podkreśliła Patrycja Bukowska, korektorka z 20-letnim doświadczeniem, reprezentująca Forum Redaktorów i Korektorów – na pewno będziemy musieli przyzwyczaić się do tego, że ta technologia zostanie z nami na stałe. Od dwóch lat obserwuję nowe narzędzia, zwłaszcza modele językowe. I im dłużej funkcjonują na rynku, tym wyraźniej widzę, że nie zastąpią człowieka. Mogą nas wspierać, ułatwiać pracę, ale nie zastąpią ludzkiego intelektu, doświadczenia redaktorów ani relacji, które tylko człowiek potrafi stworzyć.

Spotkania branżowe, okazały się tak istotne, że przyciągnęły uwagę nie tylko doświadczonych przedstawicieli branży, ale także młodych uczestników spoza sektora. Jak podkreślił Szymon Kosik z Polskiej Izby Książki – Spotkania branżowe są ważnym i naturalnym kierunkiem rozwoju sektora książki. W tym roku na Międzynarodowych Targach Książki w Krakowie^® cieszyły się dużym zainteresowaniem, także wśród młodych ludzi spoza branży. Wynika to z potrzeby rozmów o kondycji rynku książki, który wciąż odbudowuje się po transformacji, oraz z istnienia świadomej, zaangażowanej społeczności czytelników. Książki tworzą przestrzeń do spotkań i dialogu, a krakowskie targi pokazują, że rośnie zapotrzebowanie na takie dyskusje.

W programie znalazły się również panele poświęcone roli człowieka w cyfrowym świecie książki, przyszłości zawodu tłumacza i redaktora, prawu autorskiemu czy nowoczesnym technologiom druku. Dzięki współpracy z instytucjami takimi jak Biblioteka Narodowa, Instytut Książki, Polska Izba Książki czy Goethe-Institut, uczestnicy mogli zajrzeć za kulisy pracy tych, którzy codziennie dbają o to, by książka – mimo zmieniających się czasów – wciąż pozostała przestrzenią spotkania człowieka z człowiekiem.

Nowa era Konkursu o Nagrodę im. J. Długosza

Tegoroczna edycja Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie® przyniosła nową odsłonę Konkursu o Nagrodę im. Jana Długosza, organizowanego od 28 lat przez Targi w Krakowie. Po raz pierwszy konkurs odbył się w przestrzeniach EXPO Kraków, dając wyjątkową okazję do zaprezentowania nominowanych książek szerokiemu gronu odbiorców. Celem konkursu jest promowanie publikacji, które wnoszą istotny wkład w rozwój nauki i kultury, a targi – odwiedzane przez tysiące osób – stanowią ku temu idealną okazją.

Laureatem 28. Konkursu o Nagrodę im. J. Długosza został Piotr Kłodkowski za książkę „Azjatycka Wielka Gra. Indie i Azja Południowa w sporze o regionalną i globalną dominację w XX i XXI wieku” (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego). Autor otrzymał statuetkę zaprojektowaną przez śp. prof. Bronisława Chromego oraz nagrodę pieniężną.

Zapytany o przesłanie swojej książki, Piotr Kłodkowski podkreślił, że najważniejsze jest zrozumienie, jak dynamicznie zmienia się współczesny świat i jak ogromną rolę odgrywa i będzie odgrywać Azja. Jego zdaniem to właśnie świadomość tych przemian pozwoli nam – z polskiej perspektywy – budować lepsze relacje z krajami Azji Południowej, Wschodniej i Środkowej. – Bądźmy przygotowani na wielką transformację współczesnego świata – dodał.

Po raz pierwszy uhonorowano także wydawnictwo nagrodzonej publikacji. W tym roku dodatkowo przyznano wyróżnienie dla wydawnictwa za wyjątkowe osiągnięcie edytorskie – otrzymali je Wojciech Walczak, Karol Łopatecki i Andrew B. Pernal za książkę „Najstarszy atlas Rzeczypospolitej Obojga Narodów” (Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA).

Pierwsza telewizja targowa w Polsce poświęcona literaturze

Osoby, które nie mogły uczestniczyć w targach osobiście, mogły śledzić wydarzenia i spotkania z autorami na Wirtualnej Platformie Targów na stronie ksiazka.krakow.pl. W sobotę i niedzielę działała Telewizja Targowa – pierwsza w Polsce telewizja transmitująca wydarzenia prosto z targów w formule inspirowanej popularnymi programami śniadaniowymi, z tą różnicą, że rozmowy dotyczyły wyłącznie literatury.

W studiu znani dziennikarze literaccy – Małgorzata Bugaj, Justyna Dżbik-Kluge, Adam Szaja i Łukasz Wojtusik – gościli liczne postacie ze świata literatury i kultury, w tym m.in.: Jakuba Ćwieka, Antonio Scuratiego, Samanthe Shannon, Macieja Siembiedę, Michała Zgajewskiego, Roberta Małeckiego, Mateusza Glena, Jakuba Rutkę, Rafała Trzaskowskiego, Ulę Ryciak, Zośkę Papużankę, Małgorzatę Rozenek-Majdan, Magdalenę Majcher, Małgorzatę Oliwię Sobczak, Adama Mirka, Jana i Mateusza Pospieszalskich, Katarzynę Butowtt, Dariusza Szpakowskiego, Annę Kańtoch, Jakuba Małeckiego, Ałbenę Grabowską, Radka Raka oraz Magdę Stachulę.

Rozmowy były pełne pasji i inspiracji – poruszano najważniejsze tematy rynku wydawniczego, odkrywano literackie trendy, a także prezentowano najciekawsze premiery i bestsellery targów. Telewizja Targowa stała się prawdziwym oknem na wydarzenia targowe, dając widzom możliwość poczucia atmosfery EXPO Kraków nawet zdalnie. W świecie, w którym coraz częściej spotykamy się tylko przed ekranami, była to wielka i potrzebna nowość – miejsce, w którym literatura znów łączy ludzi, a rozmowy o książkach nabierają realnych emocji.

Nie jesteśmy maszynami!

– To wydarzenie to nie tylko święto literatury, ale przede wszystkim ludzi – tych, którzy wciąż wierzą, że słowo ma moc. Choć świat pędzi naprzód, uczestnicy pokazali, że potrafimy zatrzymać się przy książce, dzielić emocjami i cieszyć wspólnym odkrywaniem literatury – podsumowała Ewa Woch, prezes Targów w Krakowie.

Targi się skończyły, ale atmosfera zostanie z nami na długo – w podpisanych książkach, w zdjęciach, w krótkich rozmowach zaczynających się od „co warto przeczytać?”. Już dziś wielu odlicza dni do kolejnej edycji, żeby znów poczuć tę niezwykłą energię i radość, która sprawia, że książki łączą nas lepiej niż jakiekolwiek ekrany.

Tegoroczne hasło wpasowało się w klimat targów idealnie. Było autentycznie i energetycznie. Po tej edycji można by wzbogacić słownik o dwa nowe słowa: „kidosy” i „kolejkożanki” – symbole radości i pasji do literatury, którą wszyscy mogliśmy poczuć. Wiceprezes Targów stał się prawdziwym influencerem książkowym i m.in. przeprowadzał „wypłaszczone” czyli nie pogłębione wywiady w TV Targowej, a dzięki Adamowi Szai odkryliśmy rewelacyjne pączki ze Świętochłowic, które zostaną w naszej pamięci na długo – dodała z uśmiechem Małgorzata Downar, Komisarz Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie^®.

29. Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie^® organizowane przez Targi w Krakowie odbędą się 22-25.10.2026 w EXPO Kraków.

źródło: https://ksiazka.krakow.pl