90 lat Józefa Wilkonia!

Dziewięćdziesiąte urodziny obchodzi Józef Wilkoń – ilustrator, malarz, rzeźbiarz, autor scenografii, człowiek, na którego książkach wychowały się pokolenia czytelników.

Józef Wilkoń się w 1930 roku w Bogucicach, koło Wieliczki. W 1949 ukończył w Krakowie Liceum Sztuk Plastycznych i rozpoczął studia na krakowskiej ASP, którą ukończył w 1955 roku. Rok wcześniej obronił dyplom na wydziale Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od czasu zakończenia studiów poświęcił się pracy twórczej.

Od 1957 roku współpracował w dziedzinie ilustracji z wieloma wydawnictwami, m.in. z: Naszą Księgarnią, Wydawnictwem Literackim, Czytelnikiem, Krajową Agencją Wydawniczą i Interpressem, a od 1963 roku także z wydawnictwami zagranicznymi: Flammarion z Paryża, Midelhauve Verlag z Kolonii, Loewes Verlag z Bayreuth, Kinderbuchverlag z Berlina, Parabel Verlag z Monachium, Atlantis Verlag z Zurychu, Bohem Press z Zurychu, Patmos Verlag z Düsseldorfu oraz Greek Peace Publisher z Tokio.

Jest autorem ilustracji i opracowania graficznego do ponad stu książek dla dzieci i dorosłych wydanych w Polsce oraz sześćdziesięciu książek za granicą. Ponadto ilustruje czasopisma, projektuje karnety, pocztówki, kalendarze oraz inne małe formy graficzne.

Był gościem specjalnym wystawy narodowej podczas 50. Targów Książki Dziecięcej w Bolonii, w których Polska, zaproszona jako gość honorowy targów, zaprezentowała 47 twórców. Stworzył logo polskiej wystawy – sławną lokomotywę z wiersza Juliana Tuwima.

Uhonorowano go wieloma prestiżowymi krajowymi i zagranicznymi wyróżnieniami, w tym nagrodą za całokształt twórczości Polskiej Sekcji IBBY przyznaną w 2002 roku. Otrzymał nagrody na najbardziej prestiżowych konkursach edytorskich i ilustratorskich – w Lipsku, Buenos Aires, Düsseldorfie, Bratysławie, Poznaniu, Bolonii, Padwie, Moskwie, Mentonie, Paryżu, Montreuil, Barcelonie. Muzeum Literatury w Warszawie przyznało mu pierwszą nagrodę w konkursie na ilustracje do „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, a minister kultury – za całokształt twórczości plastycznej (2005). W 2010 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za książkę „Psie życie” otrzymał Brązowy Medal w jubileuszowej 50. edycji konkursu Best Designed Books from all over the World International Competition 2013. W kwietniu 2017 roku nagrodzony został przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS za całokształt twórczości dla dzieci. W 2019 roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Izabeli Katolickiej.

W uznaniu dla dorobku artysty powstały dwa dokumenty filmowe. Pierwszy autorstwa Jakuba Nowaka, w 2000 roku, pod tytułem „Józef Wilkoń”, a drugi w 2007 roku w reżyserii Grażyny Banaszkiewicz i zatytułowany „Arka Józefa Wilkonia.

Prace Józefa Wilkonia znajdują się w wielu publicznych i prywatnych kolekcjach na całym świcie. Dorobek artysty obejmuje kilkadziesiąt wystaw zbiorowych i ponad 60 indywidualnych, m.in. w MAG Gallery (Zurych, 1980), Centre Pompidou (Paryż, 1989), Museum of Illustration (Toyama, 2001) i Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki (Warszawa, 2006).

Wkład Józefa Wilkonia w polską sztukę ilustracji już dziś należy uznać za ponadczasowy. Pragniemy życzyć Artyście kolejnych wybitnych prac i dobrego zdrowia. Wierzymy, że kolejne pokolenia czytelników będą wychowywały się na jego dziełach – nie tylko tych z książki „Pierwsze czytanki dla…”, za której zilustrowanie chcielibyśmy Józefowi Wilkoniowi dziś raz jeszcze podziękować.