Ci, którzy odeszli w 2022

Dzień Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny zawsze były sposobnością do wspominania zmarłych, nie tylko tych nam najbliższych. W tym mijającym roku wspominamy tych, którzy odeszli w 2022 roku. Wśród nich sporą grupę stanowią ludzie kultury, sztuki i literatury. Pozostają w naszej pamięci dzięki swoim utworom, dziełom sztuki czy książkom. Poniżej lista:

Październik 2022

1. Hugo Camps, belgijski dziennikarz, zajmujący się najczęściej tematyką sportową, publicysta i pisarz, napisał kilka książek, w szczególności o piłce nożnej i kolarstwie.

2. Jiří Kraus, czeski językoznawca, leksykograf, tłumacz.

3. 22 października zmarł wybitny tłumacz i poeta Leszek Engelking. W jego przekładzie Polacy mieli okazję czytać tak wybitnych twórców, jak Ezra Pound, Vladimir Nabokov, Warłam Szałamow, William Carlos Williams, Milan Kundera czy Marina Cwietajewa. O śmierci Engelkinga poinformował jego syn, Wojciech, również pisarz.

4. Po nagłej chorobie w wieku 56 lat zmarł Feliks W. Kres (wł. Witold Chmielecki), pisarz i felietonista – poinformowała redakcja “Nowej Fantastyki”. Urodzony 1 czerwca 1966 r w Łodzi. Debiutował w 1983 roku na łamach “Fantastyki” opowiadaniem “Mag” nadesłanym na konkurs.

5. Anton Donczew, bułgarski pisarz powieściowy, specjalizujący się głównie w powieściach historycznych. Do najważniejszych jego dzieł należy powieść „Czas wybor”, będąca metaforycznym obrazem cierpień narodu bułgarskiego pod jarzmem tureckim. Powieść, rozgrywająca się w XVII wieku jest swoistą mistyfikacją, naśladującą oryginalne dokumenty z epoki.

6. Józef Ćwiertnia, polski reżyser i scenarzysta filmów animowanych, m.in. słynnej serii o Przygodach Bolka i Lolka i Psa Reksia.

7, Charles Fuller, dramaturg amerykański, zdobywca Nagrody Pulitzera zdobywca Nagrody Pulitzera w dziedzinie dramatu, za „A Soldier’s play”.

Wrzesień 21022

1. Odszedł Adam Florczyk, częstochowski animator kultury i wieloletni redaktor lokalnego magazynu „Co, gdzie, kiedy” i portalu cgk.czestochowa.pl. Był współorganizatorem festiwalu literackiego Festiwal Dekonstrukcji Słowa Czytaj!

2. W wieku 70 lat zmarł Javier Marías, wybitny hiszpański pisarz, autor trylogii „Twoja twarz jutro”, wymieniany od lat wśród kandydatów do literackiego Nobla. Był „jednym z wielkich pisarzy naszych czasów” – napisał o nim premier Hiszpanii Pedro Sanchez.

3. W wieku 70 lat zmarła Hilary Mantel, brytyjska pisarka, autorka powieści historycznych, dwukrotna laureatka nagrody Bookera – przekazał w piątek jej wydawca. Jej najbardziej znane dzieło, trylogię o losach Thomasa Cromwella, przetłumaczono na 41 języków.

4. Tomasz Józef Wołek, polski dziennikarz, publicysta polityczny i komentator sportowy, działacz opozycji w okresie PRL. Był autorem kilku książek o tematyce katolickiej jak również prac poświęconych piłce nożnej (zwłaszcza południowoamerykańskiej. Współtwórca (ze Stefaem Kisielewskim) Abecadła Kisiela.

5. Mieczysław Gogacz, profesor filozofii, przedstawiciel tomizmu w którym reprezentował nurt oczyszczania myśli św. Tomasza z arystotelizmu oraz neoplatonizmu. Ponadto zajmował się historią filozofii średniowiecznej, zagadnieniami ontycznymi, teorią poznania, estetyki, pedagogiki, teorii kultury, mistyki i życia religijnego. Autor kilkudziesięciu książek oraz kilkuset artykułów o tematyce filozoficznej, pedagogicznej i teologicznej.

6. Kjell Erik Espmark, profesor, pisarz, historyk literatury, wykładał na wydziale Historii Literatury Uniwersytetu Sztokholmskiego, członek Akademii Szwedzkiej do której został wybrany 5 marca 1981.W pracach krytycznoliterackich zajmował się m.in. twórczością Charlesa Baudelaire’a, Artuera Lundkvista, Harry’ego Martinsona, Thomasa Transtromera.

7.Jacek Kolbuszewski, polski historyk literatury polskiej i literatur zachodniosłowiańskich, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor zwyczajny w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. W pracy naukowej interesował się tematyką górską (tatrzańską) i żałobną (tanatologiczną). Był znawcą i tłumaczem literatury łotewskiej.

Sierpień 2022

1. 1 sierpnia, w wieku 88 lat, zmarła poetka Teresa Ferenc. Urodzona w 1934 roku na Zamojszczyźnie. Od 1975 roku mieszkała i tworzyła w Sopocie, żona poety Zbigniewa Jankowskiego oraz matka dwóch literacko uzdolnionych córek: Anny Janko i Mileny Wieczorek. Uważana za jedną z trzech najwybitniejszych współczesnych poetek polskich.

2. Zofia Posmysz-Piasecka, pisarka i scenarzystka, była więźniarka niemieckich obozów Auschwitz, Ravensbrueck i Neustadt-Glewe, dama Orderu Orła Białego, zmarła w poniedziałek rano w oświęcimskim hospicjum. Wracała do swoich przeżyć obozowych w powieściach „Wakacje nad Adriatykiem”, "Ten sam doktor M”, „Do wolności, do śmierci, do życia”. Najsłynniejszą jednak okazała się „Pasażerka”

3. 13 sierpnia w Warszawie w wieku 86 lat zmarła prof. dr hab. Alina Kowalczykowa, wybitna literaturoznawczyni oraz ekspertka od polskiego i europejskiego romantyzmu. Prof. Alina Kowalczykowa była jedną z największych znawczyń polskiej literatury okresu romantyzmu, znaną zarówno jako naukowczyni, jak i świetna wykładowczyni, na której pracach wychowały się całe pokolenia polonistów. Była związana m.in. z Instytutem Badań Literackich PAN i Towarzystwem Popierania i Krzewienia Nauk.

4. W wieku 89 lat zmarł francuski rysownik Jean-Jacques Sempé, znany przede wszystkim z ilustracji do przygód „Mikołajka” i humorystycznych karykatur prasowych – poinformowała w czwartek wieczorem agencję AFP jego żona, Martine Gossieaux Sempé. Największy rozgłos przyniosły mu ilustracje do przygód „Mikołajka” („Le Petit Nicolas”), serii książek, których autorem był René Goscinny.

Lipiec 2022

1. Nie żyje Alan Grant. Był uwielbiany przez wielu Polaków. Alan Grant był scenarzystą komiksowym znanym przede wszystkim ze swojej pracy nad przygodami Batmana. Pierwsze pokolenie polskich fanów Mrocznego Rycerza w latach 90. wychowało się właśnie na jego historiach. Smutną wiadomość o śmierci artysty przekazała jego żona.

2. Nie żyje Kazuki Takahashi. Ciało znalazła straż przybrzeżna. Kazuki to twórca kultowej mangi "Yu-Gi-Oh!". 60-latek zginął podczas wycieczki w pobliżu Okinawy. Jego ciało znalazła japońska straż przybrzeżna.

3. Stefan Wilkanowicz, współzałożyciel warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, publicysta, dziennikarz, red. naczelny miesięcznika "Znak" (1978-94) - miał 98 lat.

Czerwiec 2022

1. Jerzy Jackl, historyk literatury i teatrolog, członek opozycji demokratycznej w PRL, działacz społeczny, polityczny i związkowy - miał 88 lat.

Maj 2022

1. Nie żyje Maja Lidia Kossakowska, popularna pisarka powieści fantastycznych. 50-letnia kobieta zginęła w pożarze domku letniskowego w Starych Załubicach, do którego doszło w nocy z 22 na 23 maja. Okoliczności tragedii bada Prokuratura Rejonowa w Wołominie. Szczegóły w sprawie śledztwa podała w rozmowie z naszym portalem Rzeczniczka Prasowa Prokuratury Okręgowej Warszawa - Praga, Katarzyna Skrzeczkowska

2. W wieku 93 lat zmarł w Rzymie ks. Gino Belleri, legendarny księgarz sześciu papieży. Przez jego księgarnię Leonina, znajdującej się obok placu św. Piotra, przewijali się kardynałowie, dziennikarze i politycy, w tym prezydent Włoch Francesco Cossiga, który zaopatrywał się w książki u swego przyjaciela Don Gino.

3. Zmarła dziennikarka, pisarka, działaczka opozycji niepodległościowej Maryna Miklaszewska - poinformował w środę na Twitterze wicepremier, minister kultury Piotr Gliński. Tłumaczyła wiersze i teksty piosenek Karela Kryla oraz literaturę czeską, głównie związaną ze środowiskiem opozycyjnym (m.in. Vaclava Havla). Maryna Miklaszewska jest autorką powieści kryminalnej "Portret pamięciowy" i scenariusza spektaklu Teatru Telewizji "Hrabia" nagrodzonego przez Ministra Kultury i Sztuki.

Kwiecień 2022

1. Odszedł od nas do Domu Ojca Janusz Styczeń (1939-2022) – wybitny poeta, dramaturg, prozaik i eseista. Młodszy od Papieża Jana Pawła II (1920-2005) odszedł także 2 kwietnia, w samo południe podczas południowej drzemki. Być może, już rozmawiają o poezji, która była pasją Ich życia. Wydał szesnaście tomików poetyckich, publikował W czasopismach (przede wszystkim we wrocławskich „Pomostach” i „Odrze”, ale także w „Twórczości”, „Poezji”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Miesięczniku Literackim”, „Nowym Wyrazie”, „Akcencie”, „Dialogu”, „Kontakcie”, „Nurcie”, „Liście Oceanicznym”, „Toposie”, „Sigmie”, „Opolu”). Jego wiersze przetłumaczono na wiele języków: angielski, niemiecki (ukazały się w austriackich czasopismach „Literatur und Kritik” i „Pannonia”), serbochorwacki (czasopisma „Polja” i „Pismo”), japoński (w Antologii poezji Europy Wschodniej z 1989 roku), ukraiński, rosyjski (w 2016 roku w miesięczniku „Nowaja Polsza”).

2. Państwowy Instytut Wydawniczy poinformował, że 16 kwietnia w wieku 72 lat odeszła Barbara Kopeć-Umiastowska, wybitna tłumaczka literatury anglojęzycznej, absolwentka matematyki na Uniwersytecie Warszawskim. dorobku miała wiele przekładów literatury pięknej, m. in. książki Henry’ego Jamesa, Samuela Becketta, Paula Bowlesa, A.S. Byatt, Michaela Chabona, Sue Townsend, Evelyna Waugha, a także wiele tekstów z różnych dziedzin, w tym literatury popularnonaukowej i eseistyki

Marzec 2022

1. Nie żyje prof. Daria Lipińska-Nałęcz (+70 l.), żona byłego wicemarszałka Sejmu i doradcy prezydenta Bronisława Komorowskiego, prof. Tomasza Nałęcza (72 l.). Nekrologi z kondolencjami umieścili m.in. były prezydent Warszawy Paweł Piskorski, Dyrektor Domu Spotkań z Historią w Warszawie i Rektor Warszawskiej Uczelni Medycznej im. T. Koźluka.

Luty 2022

1. W wieku 77 lat odeszła Maria Nurowska, wybitna twórczyni polskiej literatury kobiecej i popularnej literatury zaangażowanej. Maria Nurowska urodziła się 3 marca 1944 r. we wsi Okółek koło Suwałk. Wywodziła się z rodziny szlacheckiej, w czasie II wojny światowej zaangażowanej w działalność w Armii Krajowej. Była absolwentką filologii polskiej i słowiańskiej.

2. Poeta, dramaturg Jarosław Marek Rymkiewicz zmarł w czwartek w wieku 86 lat – poinformował dziś na Facebooku jego syn Wawrzyniec Rymkiewicz. Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się 13 lipca 1935 r. w Warszawie w rodzinie prozaika Władysława Szulca, pochodzenia niemiecko-polskiego i lekarki Hanny z Baranowskich herbu Tuhan, pochodzenia tatarsko-niemieckiego. Rodzina Szulców zmieniła nazwisko po niemieckim przodku pod wpływem wojennych przeżyć w połowie lat 40. XX w. (nazwisko Rymkiewicz było przedwojennym pseudonimem literackim Władysława Szulca).

3.W wieku 88 lat w Pekinie zmarła wybitna tłumaczka literatury polskiej na język chiński profesor Yi Lijun, laureatka Nagrody Transatlantyk, autorka przekładów takich dzieł, jak „Dziady” czy „Pan Tadeusz”, nazywana ambasadorką polskiej literatury w Chinach. O jej śmierci poinformował Instytut Konfucjusza w Krakowie.

4. Daniel Passent, Dziennikarz, autor kilkunastu książek, a także wieloletni felietonista tygodnika "Polityka" zmarł w wieku 84 lat. Oprócz działalności publicystycznej tworzył teksty kabaretowe dla grup "Pod Egidą" i "Dudek". W latach 1997-2002 był ambasadorem w Chile.

5. W Londynie w wieku 85 lat zmarł Jan Pieńkowski - urodzony w Polsce, bardzo ceniony i nagradzany w Wielkiej Brytanii ilustrator książek dla dzieci. Był szczególnie znany jako twórca książek-rozkładanek.

6. 10 lutego rano po długiej chorobie zmarł autor związany z Domem Wydawniczym REBIS - Stanisław Maria Jankowski. W REBISIE opublikował "Dawaj czasy czyli wyzwolenie po sowiecku", "Karski. Raporty tajnego emisariusza", "Klucze do wolności," a razem z Jolantą Drużyńską "Wyklęte życiorysy" i "Ucieczki specjalnego znaczenia".

7. Zmarł dr hab. Stefan Bednarek, teoretyk i historyk kultury, emerytowany profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa. Był przewodniczącym Komitetu Nauk o Kulturze PAN oraz prezesem Dolnośląskiego Towarzystwa Regionalnego. Miał 77 lat.

Styczeń 2022

1. W niedzielę rano w Warszawie zmarł ceniony krytyk literacki, pisarz, poeta, tłumacz i historyk literatury prof. Jacek Trznadel. Miał 91 lat. O śmierci profesora poinformowała PAP jego przyjaciółka, dziennikarka Hanna Sikorska.

2. W wieku 103 lat w Paryżu zmarł pisarz, poeta i dramaturg Rene de Obaldia - poinformowała Akademia Francuska. Zmarły był jej członkiem od 1999 roku. rodzony w1918 roku w Hongkongu, Obaldia napisał szereg sztuk teatralnych, gdzie w komediach łączył wpływ Jeana Giraudoux i teatru absurdu (m.in. "Genousie" - 1960; "Wiatr w gałęziach sassafrasu" - 1965). Ponadto pisarz był autorem poezji (m.in. "Midi" - 1949) oraz powieści (m.in. "Tamerlan, zdobywca serc" – 1955).

3. Kochała radio i Elvisa Presleya. Słuchaczy Radia RAM przez dwadzieścia lat budziła dobrze nastrojonym porankiem, w ostatnim czasie znanym pod hasłem: „Dzień dobry we Wrocławiu!”. Monika Jaworska, wybitna dziennikarka i prezenterka, zmarła po długiej i ciężkiej chorobie.

4. W wieku 67 lat zmarł Mirosław Kowalski, w przeszłości dziennikarz m.in. tygodnika „Solidarność”, „Financial Timesa” i „Jazz Forum”, oraz szef działu fantastyki w Wydawnictwie Iskry, wydawca i jeden z odkrywców Andrzeja Sapkowskiego.

5. 27 grudnia zmarła profesor Wiktoria Śliwowska, wybitna historyczka, znawczyni kultury rosyjskiej XIX wieku. Profesor Wiktoria Śliwowska była badaczką powstania styczniowego i polsko-rosyjskich stosunków międzynarodowych. Urodziła się 1931 r. w Warszawie. W swoim dorobku posiadała kilkaset publikacji, w tym kilkadziesiąt książek, z których część była tłumaczona na język rosyjski, niemiecki, angielski i hiszpański. Główne nurty jej zainteresowań to dzieje Rosji w XIX wieku, „Polski Sybir”, zarówno w wymiarze dziewiętnastowiecznych zsyłek uczestników ruchów niepodległościowych, jak i w jego upiornym przedłużeniu czasów stalinowskich gułagów.

6. Marek Grala, poeta, laureat Nagrody Poetyckiej i Kazimiery Iłłakowiczówny 1984 za najlepszy debiut poetycki roku za tom Przegryźć kaganiec. Publikował m.in. w Akancie, Odrze, Twórczości. Juror ogólnopolskich konkursów poetyckich i literackich: „Jesienna Chryzantema, im. Władysława Broniewskiego „O liść dębu”, „O ludzką twarz człowieka”, im. Szaloma Asza. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

źródło: www.ksiazka.net.pl, wikipedia.pl, www.ksiazki.wp.pl