Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – prawie 22 tys. obywateli II Rzeczypospolitej zamordowanych przez funkcjonariuszy NKWD na rozkaz sowieckich władz. Ustanowiony w 2007 roku uchwałą Sejmu RP Dzień Pamięci przypada w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński odda hołd Ofiarom Zbrodni Katyńskiej podczas uroczystego Apelu Pamięci przed Muzeum Katyńskim na terenie warszawskiej Cytadeli.
17 września 1939 r., po sowieckiej agresji na Polskę, w niewoli znalazło się około 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego. 5 marca 1940 roku na najwyższym szczeblu sowieckich władz zapadła decyzja o wymordowaniu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz Polaków przetrzymywanych w więzieniach NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej. 3 kwietnia 1940 r., po trwających miesiąc przygotowaniach, rozpoczęto likwidację obozu w Kozielsku, a dwa dni później - obozów w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych sześć tygodni Polacy wywożeni byli z obozów do miejsc kaźni. Z Kozielska 4 404 osoby przewieziono do Katynia i zamordowano strzałami w tył głowy, zaś 3 896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach. Z kolei 6 287 osób z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie (obecnie Twer) i pochowano w miejscowości Miednoje.
Łącznie zamordowano 14 587 jeńców wojennych – oficerów i policjantów – z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 7,3 tys. więźniów aresztowanych na terenach okupowanych przez ZSRS.
Prawda o sprawcach ludobójstwa, dokonanego przez funkcjonariuszy NKWD na prawie 22 tys. obywatelach II Rzeczypospolitej, została oficjalnie potwierdzona dopiero po 50 latach i do dziś pozostaje niezabliźnioną raną.
W 82. rocznicę Zbrodni Katyńskiej instytucje kultury, prowadzone lub współprowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, podjęły szereg działań upamiętniających ofiary dokonanego wówczas ludobójstwa. Wśród nich m.in. premiera nowej odsłony portalu „Katyń Pro Memoria”, wernisaż wystawy „Ostaszków, skrzynka pocztowa nr 37” i wystawa czasowa pt. „Na nieludzkiej ziemi. Jeńcy polscy w ZSRR”.
Pełny wykaz inicjatyw instytucji kultury można znaleźć na stronie MKiDN.
[źródło: MKiDN]
Katyń Pro Memoria – Zbrodnia Katyńska w cieniu wojny
W Centrum pracujemy nad rozbudową portalu www.katynpromemoria.pl tak aby pokazywał Zbrodnię Katyńską nie tylko jako zaplanowaną eksterminację polskiej elity wojskowej, ale szerzej jako Zbrodnię, która dotknęła bez mała 22 tysiące Ofiar w tym także m.in. policjantów spoczywających w Miednoje, podchorążych pochowanych w Charkowie i więźniów grzebanych w Bykowni.
Od 13 kwietnia 2022 wchodząc na stronę www.katynpromemoria.pl będzie można zobaczyć jak przed wojną wyglądały zlokalizowane w Ukrainie cmentarze katyńskie w Charkowie i Bykowni i jak wyglądają jeszcze wciąż działające cmentarze w Katyniu i Miednoje.
Katyń nie jest zamkniętą historią, ale otwartym zapisem walki z totalitarnym systemem o prawdę i szacunek dla jednostki, walki, która jeszcze się nie zakończyła. Ostatnie materiały filmowe na potrzeby portalu były kręcone w Rosji, na miesiąc przed wybuchem wojny. Nie wiedzieliśmy wtedy, że tworzymy portal, którego aktualność będzie tak przerażać, że mechanizmy kłamstwa rozpowszechnianego na poziomie państwowym powtórzą się na naszych oczach.
Obecnie odwiedzenie któregokolwiek z cmentarzy katyńskich jest praktycznie niemożliwe. Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie został ostrzelany. Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni znajduje się na terytorium objętym do niedawna działaniami wojennymi. Z kolei wyjazd do Rosji jest dziś jeszcze trudniejszy niż wcześniej, a istnienie Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu i Miednoje jest podważane przez część rosyjskich polityków i działaczy, którzy zaapelowali o ich zamknięcie.
Okazuje się, że zebraliśmy w jednym miejscu filmy mające już historyczny charakter. Pokazujemy cmentarze, które dziś w takiej postaci są obecne jedynie w naszej pamięci.
13 kwietnia 2022 miną również 32 lata od dnia gdy władza sowiecka, po pięciu dekadach kłamstw, wzięła na siebie odpowiedzialność za Zbrodnię Katyńską. Nie oznaczało to jednak rozliczenia zbrodniarzy i uczczenia pamięci Ofiar. Do dziś historycy nie mają dostępu do wszystkich dokumentów dot. Zbrodni Katyńskiej. Wciąż nie znamy tożsamości i miejsca pochówku wszystkich Ofiar, a kaci nie zostali ukarani.
Nierozliczone Zbrodnie sowieckie wracają dziś w Ukrainie. Dlatego wciąż potrzebujemy Katynia – prawdy o Zbrodni i pamięci o Ofiarach. Katyń to także świadectwo mechaniki kłamstwa. Szereg działań i sprawdzonych schematów, które utrwalały przez lata kłamstwo katyńskie powtarzają i dziś władze Federacji Rosyjskiej.
