Jak zainteresować najmłodszych czytaniem literatury?

Dzieci lubią książki i chcą, żeby im czytać, bo to pierwsze spotkanie z literaturą kojarzy im się z byciem w objęciach mamy i taty. Przebywanie z najważniejszymi osobami w życiu dziecka, jest konstytutywne i dla rozwoju samego dziecka, i dla rozwijania jego pasji czy zainteresowań oraz kształtowania nawyków.

Oto sprawdzone pomysły na rozbudzanie w dzieciach ciekawości książkami. Pozwolę sobie napisać je w formie bezpośredniej, jako mama do rodziców, jako osoba upowszechniająca czytanie do dorosłych, którzy chcą rozkochać dzieci w czytaniu.

Zanim znajdziesz odpowiednią książkę, znajdź czas, który będzie specjalnie zarezerwowany dla Twego dziecka. Oprócz samego czytania ważne jest Twoje zaangażowanie w pobycie z nim.
Przygotuj otoczenie przyjazne czytaniu, wyeliminuj nadmiar bodźców, wyłącz radio, przygaś światło. Czytanie pod kocem, na łonie przyrody, w zbudowanej z krzeseł i koca „bazy”– czyni spotkanie z książką niesamowitym przeżyciem dla dziecka.
Weź pod uwagę techniczką stronę książki, a więc papier na jakim jest wykonana, wielkość, kształt… Czytanie przy sztucznym świetle jest dużym wysiłkiem dla dziecka, które patrząc na kartki, widzi odbite od błyszczącego papieru światło i plamy.
Przygotuj się na czytanie z dzieckiem, czyli weź pod uwagę, że mały czytelnik, może chcieć przeczytać książkę od końca albo co druga kartkę, a może skupi się tylko na ilustracjach.
Poszukaj książki, która posiada odpowiednie dla Twego dziecka ilustracje, może będą bardzo kolorowe, a może pastelowe. Niektóre dzieci skupiają się na kontrastach, inne wolą stonowaną gamę barw.
Zacznij od książek z dużą ilością ilustracji, a mniejszą ilością tekstu. Wspólnie oglądajcie obrazki, rozmawiajcie o tym, co jest na nich widoczne, ale i dedukujcie, czego na nich nie ma, a co może znajdować się za domem, za drzewem, między liśćmi itp.
Wybieraj książki pisane obrazami, a więc takie, które łatwo sobie wyobrazić. Małe dzieci potrzebują konkretnych sytuacji, wyrazistych postaci, dobrze opisanych sytuacji. To uruchamia ich myślenie i ułatwia zapamiętywanie, a potem interpretowanie tekstu, bo czytając z dziećmi dążymy do przeżycia emocji bohaterów, a nie tylko do odczytania zadrukowanej strony.
Poszukuj książek napisanych pięknym językiem polskim albo rewelacyjnie przetłumaczonych, w których zasób słów nie tylko dostosowany jest do potrzeb rozwojowych małych dzieci, ale i nieznacznie je wyprzedza. To dobrze, gdy w tekście znajduje się kilka nowych wyrażeń, które można dziecku wytłumaczyć. W ten sposób bogaci się jego słownik czynny, czyli słowa, których dziecko używa na co dzień, jak i słownik bierny, czyli słowa, którymi dziecko nie posługuje się często, jednak ich znaczenia i kontekst użycia są mu znane.
Czytaj z dzieckiem książki opowiadające o emocjach i relacjach między bohaterami. Dziecko utożsamiając się z wybranymi postaciami, powoli zacznie odkrywać i nazywać ten niewidoczny dla oczu, a niezmiernie ważny świat uczuć, doznań, wrażeń i myśli. Dziecko w ten sposób wzbogaca wiedzę o sobie samym.
Czytaj z dzieckiem publikacje popularno-naukowe, atlasy, albumy, publikacje zawierające zdjęcia otaczającego nas świata, książki non-fiction przeznaczone dla najmłodszych czytelników. W takim przypadku książka pełni rolę przewodnika po świecie rzeczywistym. Dziecko z jej pomocą nazywa przedmioty, obiekty, rośliny czy zwierzęta. Wzbogaca swoją wiedzę o świecie.
Eksperymentuj z czytaniem, poproś dziecko, by to ono tobie coś „przeczytało” , czyli opowiedziało ilustracje czy odtworzyło z pamięci akcję opowiadania. Innym razem czytajcie na zmianę ty wyrazy, a dziecko obrazy.
Czytaj całą swoją osobą. I nie chodzi tylko o zmiany natężenia głosu czy urozmaiconą artykulację. Ważne jest twoje zaangażowanie w spotkanie z dzieckiem, które odbywa się w towarzystwie książki. Tak, książka podczas czytania z dzieckiem pełni funkcję drugorzędną. Na pierwszym miejscu znajdujesz się TY – osoba bliska dziecku, osoba, z którą dziecko chce przebywać, do której chce się przytulić, i w ten sposób zaspokoić swoje potrzeby: bliskości, czułości, miłości.

Książka jest pięknym mostem między światem rzeczywistym a literaturą. Żeby dziecko odkryło, jakie bogactwo kryje się w słowie pisanym, potrzebuje dorosłego – towarzysza, który pomoże mu odkryć ten niezmierzony, arcyciekawy i jedyny w swoim rodzaju świat wyobraźni. Potrzebuje Ciebie!

Małgorzata Swędrowska, pedagożka, mama, twórczyni koncepcji czytania wrażeniowego. Od 15 lat upowszechnia literaturę dla dzieci, pisze dla najmłodszych oraz publikuje dla dorosłych.

***

Więcej porad czytelniczych dla rodziców i rekomendacji książkowych dla rodziców na wielki-czlowiek.pl.