Nagroda Poetycka im. Orfeusza, laureatka, Joanna Kulmowa
Joanna Kulmowa laureatką Orfeusza
Laureatką Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Orfeusz za najlepszy tom poetycki roku 2017 została Joanna Kulmowa za tom 37. Orfeusza Mazurskiego za najlepszy tom wydany w Polsce północno-wschodniej (Warmia, Mazury, Podlasie) otrzymał Michał Książek za tomik Północny wschód. Po raz drugi w historii nagrody przyznano także Orfeusza Honorowego (pierwszym jego laureatem był w 2015 r. Feliks Netz). Otrzymał go Krzysztof Kuczkowski za tomik Ruchome święta.
Orfeusza przyznano w tym roku niestety pośmiertnie, Joanna Kulmowa zmarła 17 czerwca. Z tego powodu statuetka odebrała na prośbę męża poetki prof. Urszula Chęcińska, dziekan Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu w Szczecinie, kierowniczka Pracowni Badań nad Twórczością Joanny Kulmowej. Nagrodę przyznało jury w składzie: prof. Jarosław Ławski (przewodniczący), Janusz Drzewucki, Antoni Libera, Bronisław Maj, Teresa Tomsia.
W laudacji na cześć laureatki juror Antoni Libera napisał m.in.: „Kruchość ludzkiej percepcji. Jej zagadkowy sens. Ulotność samego istnienia. Nieuchwytność wszystkiego – czasu, przestrzeni, siebie. Te wszystkie tematy i kwestie kojarzą Joannę Kulmową z uniwersum Leśmiana. Ale jej poetyka jest inna – zwiewna, aforystyczna, kreślona cienką kreską. Te wiersze to epifanie z granicy jawy i snu, istnienia i niebycia, z przedsionka nieistnienia.Niezwykłe osiągnięcie: uchwycić to wszystko w słowa. I nadać im jeszcze powab melancholijnej piosenki. Doprawdy, mistrzowski tom”.
Natomiast w laudacji o tomiku Michała Książka, Janusz Drzewucki powiedział m.in.: „Liryka Michała Książka – przypomnijmy autora znakomitego debiutanckiego tomu Nauka o ptakach, ale także świetnej prozy podróżnej Droga 816 – to wyraz wiary w niezmierzoną, bo magiczną moc słowa. Zapewne dlatego obywa się ona bez efektownych obrazów i śmiałych metafor. W jasnych i prostych, a przy tym krystalicznie czystych wersach Michał Książek przypomina nam, że ten – w tej samej chwili arkadyjski i apokaliptyczny – świat, to przecież nasz świat; i że my – władając nim – jesteśmy zaledwie jego częścią. Zaledwie i aż.”
Laudację na cześć Krzysztofa Kuczkowskiego wygłosił przewodniczący jury Jarosław Ławski mówiąc m.in.: „W samym centrum poetyckiego świata Krzysztofa Kuczkowskiego jest, po prostu j e s t Ktoś Inny. Ktoś będący poza naturą, poza kulturą, Ktoś spoza tego, co ludzkie. W "Ruchomych świętach" to On jest miarą, rymem i metrum świata; miarką, która odmierza dobre i złe, słuszne i niesłuszne, piękne i brzydkie. Cokolwiek jest, jest w Nim. Ale przecież do Kogoś takiego prowadzi raczej modlitwa, mistyka, medytacja. Jak to w takim razie jest, że tylko do dyspozycji poety pozostaje coś, co choć niedoskonałe, ułomne, jest przecież równie jak modlitwa ważne: słowo? Dlaczego Kuczkowski, na co dzień obcując z tajemnicą, potrzebuje słowa poezji, by opowiedzieć o Wielkim Tygodniu życia? Nie znam odpowiedzi. Ale te pytania....”
Z powodu złych warunków pogodowych uroczystość odbyła się 1 lipca w Sali Domu Kultury w Rucianym-Nidzie, a na część nieoficjalną, poczęstunek i rozmowy przeniesiono się do leśniczówki Pranie.
Publiczność gali wręczenia nagród wysłuchała wierszy finalistów w interpretacji Marcina Sianko z Teatru Słowackiego w Krakowie, w oprawie muzycznej znakomitego, krakowskiego duetu: Halina Jarczyk (skrzypce) i Michał Wierba (fortepian). Laudacje wygłosili członkowie jury. W finałowej piątce nominowanych znaleźli się, oprócz Joanny Kulmowej i Krzysztofa Kuczkowskiego: Bogusław Kierc (Jatentamten) Jerzy Kronhold (Stance) i Piotr Szewc (Światełko).
Jednym z ważnych punktów uroczystości była promocja książki Z ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji 2010-2016 wydana wspólnie przez Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu oraz Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku dzięki dofinansowaniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego z Funduszu Promocji Kultury oraz wsparciu starostwa powiatowego w Piszu. Licząca ponad 570 stron księga, bogato ilustrowana, podsumowuje dotychczasowe edycje nagrody i zawiera szkice wybitnych krytyków i literaturoznawców omawiające twórczość lauretów Orfeusza oraz laudacje jurorów nagrody.
Nagroda Orfeusza to 20 tys. zł ufundowane przez ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego oraz statuetka autorstwa Aliny Kluzy-Kaji, natomiast laureat Orfeusza Mazurskiego otrzymał 5 tys. zł.
Była to siódma edycja tej nagrody, której laureatami w poprzednich latach byli Krzysztof Karasek, Jan Polkowski, Przemysław Dakowicz, Janusz Szuber, Jarosław Marek Rymkiewicz i Małgorzata Lebda. Jest przyznawana za wybitne osiągnięcia współczesnej polskiej liryki – oryginalne, zachowujące bezpośredniość wyrazu, bezkompromisowe pod względem artystycznym.
***
Organizatorami nagrody są Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu i Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie. Patronat honorowy nad nagrodą objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński, Marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin i Pen Club Polska, natomiast patronami medialnymi są: Radio Olsztyn, Radio Białystok, dwumiesięcznik literacki "Topos" i "Gazeta Olsztyńska".
