"Korzenie" - nowa fińska książka Klimatów

Parę dni temu, no, w sumie to ponad tydzień temu, miała miejsce premiera drugiej fińskiej książki Klimatów. "Korzenie" Miiki Nousiainena to powieść genealogiczno-stomatologiczna i tak tytuł należy odczytywać. Przełożył niezawodny Sebastian Musielak.

A skoro to już druga książka Klimatów z FInlandii (a wkrótce będzie i trzecia), to chyba czas, żeby one ukazywały się w serii "Skandynawskie Klimaty", chociaż Finlandia to podobnie nie Skandynawia.

Korzenie mają podtytuł: „Powieść genealogiczno-stomatologiczna” i z grubsza mówią, o czym ta powieść jest. Klient z bolącym zębem przychodzi do prywatnej kliniki dentystycznej. Przyjmuje go lekarz, który nosi takie samo nazwisko. Okazuje się, że panowie są braćmi, mają wspólnego ojca, ale obaj wychowali się bez niego: młodszego Pekkę (copywritera w agencji reklamowej) wychowała samotnie matka, a starszy Esko (dentysta) dorastał w rodzinie zastępczej. Obaj na swój sposób przeżywają traumę porzucenia. Postanawiają odszukać
ojca. Tak się zaczyna ich wielka podróż, podczas której będą odkrywać zawikłane losy ojca i poznawać kolejnych członków bliższej i dalszej rodziny. Z Helsinek udadzą się do wschodniej Finlandii, gdzie ludzie ciągle pamiętają wypędzenie Romów ze wsi i gdzie Esko pozna tragiczną historię swojej matki. W targanym niepokojami rasowymi osiedlu pod Sztokholmem poznają swoją siostrę Sari, którą też wychowała samotnie matka, i jej wieloetniczną rodzinę. Następnie we troje wyruszą do Tajlandii, by poznać kolejną siostrę Fanę, pół-Finkę, pół-Tajkę, a stamtąd polecą do Australii, gdzie odnajdą kolejną siostrę, Sunday, która jest „half-caste”, dzieckiem z mieszanego związku ich wspólnego ojca z Aborygenką. Tam też poznają resztę historii swojego ojca. Tak oto stworzą rodzinę, a stary kawaler Esko znajdzie wreszcie miłość swojego życia. To mądra i ciepła powieść, która nie szczędzi czytelnikowi wzruszeń i śmiechu, ale też skłania do głębszych refleksji.

Fragment książki:

Kto pierwszy złapie za siekierę, ten jest w bitce górą. Tak brzmi jedyna nauka ojca, którą zapamiętałem. I jest to święta prawda. Dobra sytuacja wyjściowa daje podczas awantury pewne zwycięstwo. Ojciec raczej nie był głupi. Kiedyś spytałem o niego matkę. Odpowiedziała, że był żałosnym śmierdzącym tchórzem i że nie chce więcej o nim ode mnie słyszeć. Oczywiście była to tylko jej opinia, którą należy rozpatrywać w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Kobieta porzucona bez słowa i pozostawiona z małym dzieckiem bez pieniędzy skłania się zwykle do sądów kategorycznych.Raz zatelefonował, w Boże Narodzenie. Choć miałem wtedy dopiero siedem lat, z tonu głosu matki domyśliłem się, że to on. Z jej ust popłynęła wiązka słów powszechnie wówczas uznawanych za niecenzuralne. Wtedy Pertti „Spede” Pasanen był szanowaną postacią showbiznesu i epitet „jebany spede” jeszcze nie wszedł do obiegu. Jednak nawet gdyby już wówczas był znany, okazałby się zdecydowanie za słaby, by opisać stosunek matki do mojego ojca. Trzasnęła wtedy słuchawką. Ale ojciec zadzwonił ponownie i najwidoczniej pociągnął za właściwe sznurki, bo matka przekazała mi słuchawkę. Z jakości połączenia wywnioskowałem, że nie dzwoni z Helsinek, a międzymiastowe
wówczas nie należały do tanich. A więc ojciec był gotów we mnie inwestować. Może nawet dzwonił z zagranicy? Nikt nie miał pojęcia, gdzie przepadł. Były to czasy, gdy zagranica już dla nas istniała.

Nasza rozmowa miała nie tylko konkretną cenę, lecz również pewną treść. Ojciec powiedział wtedy: „Dobry z ciebie chłopak, Pekka”, a potem mnie pouczył, że w bitce warto być pierwszym, który złapie za siekierę. „Jak to sobie zapamiętasz, to daleko zajdziesz”. W jego głosie wybrzmiało głębokie przekonanie. Zapamiętałem to sobie, nigdy jednak nie brałem udziału w bijatyce, w której musiałbym się wykazać refleksem w łapaniu za siekierę. Co prawda pracuję w reklamie, lecz nawet w mojej branży nie dochodzi do aż tak dantejskich scen, choć szaleńczy pośpiech i brak pewności jutra są na porządku dziennym...

Kilka słów o autorze:

Miika Nousiainen (na zdjęciu z tłumaczem książki) Fiński dziennikarz i pisarz, mieszka w Helsinkach. Pracował w fińskiej komercyjnej stacji telewizyjnej MTV3, był gospodarzem i panelistą kilku popularnych programów rozrywkowych. W dzieciństwie i młodości Nousiainen biegał w zawodach lekkoatletycznych, później przerzucił się na gry zespołowe, najchętniej grywa w unihokeja.
Reprezentował Finlandię na dystansie 400 metrów podczas halowych Mistrzostw Europy Lekkiej Atletyki Masters (Toruń 2024). Autor pięciu bestsellerowych powieści, które zostały adaptowane na sztuki teatralne i filmy. W drugiej powieści, Maaninkavaara z 2009 roku, za którą otrzymał nagrodę Kaleviego Jänttiego przyznawaną młodym pisarzom, Nousiainen wykorzystuje swoje doświadczenia biegowe: to tragikomiczna historia ojca, który próbuje wytrenować swoje dzieci na mistrzów długich dystansów. Korzenie (2016) to pierwsza książka autora przełożona na język polski. Tematyka powieści i typowa dla Nousiainena autoironia zaskarbiły mu miano „Paasilinny naszych czasów”.

Słowo o tłumaczu:

Sebastian Musielak, technik samochodowy, absolwent filologii fińskiej UAM, autor blisko stu przekładów z literatury fińskiej i anglojęzycznej. Pracował jako nauczyciel języka angielskiego, pilot wycieczek i tłumacz ustny (fabryka autobusów we Wrocławiu, stocznia Aker Yards w Helsinkach). Od 25 lat freelancer, w 2015 założył Oficynę Wolny Tor, która wydała pięć e-booków z nowszą klasyką fińską. Zajmuje się kształceniem tłumaczy, jest mentorem, od 2019 dyrektorem międzynarodowego kursu dla początkujących tłumaczy języka fińskiego organizowanym co dwa lata w Helsinkach.
Laureat nagrody czasopisma „Literatura na Świecie” w kategorii „Nowy głos” (2008) za przekład powieści Daniela Katza Kobieta pułkownika. Nagroda Ministerstwa Kultury Finlandii dla tłumacza literatury fińskiej na język obcy (2017). Nominacja do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2023) za przekład powieści Juhaniego Karili Polowanie na małego szczupaka. Nagroda Europejskiego Stowarzyszenia Science Fiction (ESFS) w kategorii Hall of Fame/Best Translator (2023). Dla Książkowych Klimatów przetłumaczył Rok zająca Arto Paasilinna (2020).

Tytuł polski: "Korzenie"
Autor: Miika Nousiainen
Tytuł oryginału: Juurihoito
Język oryginału: fiński
Przekład: Sebastian Musielak
Seria: Skandynawskie Klimaty
Redakcja: Ilona Klimek
Korekta: Marcin Dymalski, Małgorzata Kuśnierz
Projekt okładki: Elina Warsta | solmu.nu
Projekt układu typograficznego i adaptacja okładki: Karolina Korbut
Wydawca: Książkowe Klimaty
Miejsce i rok wydania: Wrocław 2024
Wydanie: I
Objętość: 420 stron
Oprawa miękka ze skrzydełkami
Format: 124 × 194
ISBN: 978-83-66505-68-1
Cena okładkowa: 49,90 zł
Patronat medialny: Kalevala, krainaksiazek.pl
Tłumaczenie książki zostało dofinansowane przez FILI – Finnish Literature Exchange
Książka dostępna również w postaci ebooka (epub/mobi) pod ISBN: 978-83-66505-70-4