Książka dostępna w wersji papierowej i elektronicznej - ebook.

Współczesne nauki pedagogiczne, szczególnie pedagogika specjalna, w tym również pedagogika resocjalizacyjna, stanowiąca na razie subdyscyplinę pedagogiki specjalnej, nie tylko ukierunkowują się na działania mające na celu wpisanie dotychczasowych rozwiązań teoretycznych i praktycznych w wymogi aktualnego poziomu rozwoju cywilizacji ludzkiej, ale przede wszystkim dokonują nowej interpretacji oraz reinterpretacji zagadnień znanych i obecnych w przebiegu doświadczeń historycznych. Monografię przygotowaną przez dr Karinę Szafrańską postrzegam we wskazanych kontekstach, relacjach, wymiarach oraz założeniach. Opierając się na humanistyczno-emancypacyjnej wizji współczesnej pedagogiki resocjalizacyjnej, autorka podjęła badania naukowe, których założeniem było nie tylko poznanie celów życiowych wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych, determinant indywidualnych, społecznych i kulturowych, przyczyniających się do kształtowania przywołanych celów danej grupy adolescentów, ale także opracowanie modelu resocjalizacji, który uwzględnia zakres formowania, modyfikacji oraz rekonstrukcji celów życiowych młodzieży wykazującej zachowania zdefiniowane jako niedostosowane społecznie. Modelu o charakterze utylitarnym, postulującego zasadę otwartości na osobę, jej indywidualne potrzeby i środowisko. Modelu resocjalizacji we współpracy i współdziałaniu różnych ludzi i modalności socjalizacji: rodzinnej, instytucjonalnej, profesjonalnej, lokalnej. […] książka jest bardzo potrzebna, gdyż przedstawia zagadnienia resocjalizacji wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych w kontekście współczesności, humanizacji, inkluzji, czynienia działalności resocjalizacyjnej sublimowaną z potrzebami jednostkowymi, oczekiwaniami społecznymi oraz maksymalnie możliwą efektywnością.(Z recenzji prof. zw. dr hab. Marzenny Zaorskiej)

W zmiennej i różnorodnej rzeczywistości społeczno-kulturowej każdy człowiek staje przed koniecznością samodzielnego i nieustającego budowania własnej biografii, planowania przyszłości, wyznaczania celów i planów życiowych. W okresie adolescencji, będąc u progu dorosłości, młodzież podejmuje ważne decyzje życiowe, związane z wyborem zawodu, dalszym kształceniem, zatrudnieniem czy budowaniem rodziny. Są one rezultatem wielorakich doświadczeń i przemyśleń, zmierzających do lepszego zrozumienia świata. W realiach neoliberalnego społeczeństwa gubią się młodzi ludzie, wychowani w kochających i wspierających rodzinach, kończący dobre szkoły. Jakie zatem szanse na rozumienie współczesnego świata i celowe konstruowanie własnego życia ma młodzież zagrożona niedostosowaniem społecznym czy nieprzystosowana społecznie? Wszelkie oddziaływania wychowawcze wiążą się z „ukształtowaniem prawidłowej postawy wychowanka wobec przyszłego życia”, a więc przygotowaniem się do lepszego życia poprzez naukę, zdobycie zawodu, znalezienie własnego miejsca w społeczeństwie oraz założenie własnej zdrowej i trwałej rodziny. Analiza obrazu wymarzonej przyszłości pozwala ocenić, według jakiego wzoru wychowanek modeluje własne „ja” i jakimi wartościami się kieruje. W wyniku nieudanego procesu socjalizacji może powstać „spaczony” plan życiowy, skierowany przeciw systemowi normującemu, reprezentowanemu przez obyczaj, prawo czy wychowanie.

Celem badań przedstawionych w niniejszej publikacji było poznanie celów życiowych młodych ludzi przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych województwa mazowieckiego oraz zbadanie wybranych, dotąd nieanalizowanych w tej grupie, determinant, które te cele kształtują. Autorka proponuje zbudowanie modelu relacji pomiędzy celami życiowymi a takimi determinantami, jak: orientacja pozytywna, sprawczość i wspólnotowość czy poczucie osamotnienia, który może być pomocny w opracowaniu metod oddziaływań pedagogicznych i terapeutycznych, wspierających wychowanków w wyborach dotyczących przyszłości. Analiza niezbadanych dotąd w tej grupie determinant ma również ogromne znaczenie dla korygowania planów życiowych osób z nieprawidłowo przebiegającą socjalizacją, zagrożonych nieprzystosowaniem społecznym, a tym samym zwiększenia efektywności szeroko pojętej profilaktyki, przeciwdziałania zagrożeniu nieprzystosowania społecznego młodzieży.

 

Słowa kluczowe: cele życiowe, adolescencja, młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym, młodzieżowe ośrodki wychowawcze