MKiDN: Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020
MKiDN: Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020
Aktorzy Katarzyna Łaniewska i Wiesław Gołas oraz dyrygent Kazimierz Kord, a także m.in. rzeźbiarz i performer Jacek Adamas, reżyserka Maria Dłużewska, kompozytor Michał Lorenc oraz pisarz Wojciech Wencel znaleźli się na liście laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Nagrodę specjalną im. Tomasza Merty otrzymał historyk, prof. Wojciech Roszkowski. Nagroda przyznawana jest co roku od 23 lat.
Tegoroczna edycja nagród jest wyjątkowa – po raz pierwszy od kilkunastu lat nie towarzyszy jej uroczysta gala z udziałem nagrodzonych. Pamiątkowe statuetki zostaną przekazane osobiście przez przedstawicieli MKiDN lub za pośrednictwem poczty, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
"W tym trudnym czasie, w czasie pandemii i kryzysu, który dotknął wielu dziedzin życia społecznego i gospodarczego i odcisnął piętno również na całym sektorze kultury - docenienie ludzi kultury, nagrodzenie ich wieloletniej pracy ma dziś szczególne znaczenie. Kultura jest istotnym czynnikiem tworzącym naszą narodową wspólnotę, a jej twórcy – sami zmagając się z niełatwymi okolicznościami – stanowią dla wielu duchowe wsparcie, dodają otuchy, pozwalają na chwilę refleksji i oderwanie od codzienności. Pandemia pokazała, jak przygnębiający, smutny i pusty może być świat bez dostępu do kultury. Dlatego dziś w sposób szczególny dziękuję twórcom, artystom, edukatorom, animatorom i wszystkim, którzy każdego dnia dbają o nasze narodowe dziedzictwo" – podkreśla minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, Piotr Gliński.
Na liście laureatów Dorocznych Nagród Ministra 2020 znalazło się 21 osób i dwie instytucje.
Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznawana jest od 1997 roku.
LISTA LAUREATÓW NAGRÓD MINISTRA 2020
Całokształt twórczości:
Katarzyna Łaniewska - wybitna aktorka teatralna i filmowa, zagrała kilkadziesiąt ról teatralnych i filmowych. Występowała w najlepszych teatrach warszawskich: Polskim, Dramatycznym, Ateneum, Narodowym. W czasie stanu wojennego brała udział w koncertach poetycko-muzycznych. Odznaczona m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Kazimierz Kord – dyrygent. Studiował grę na fortepianie w Konserwatorium w Leningradzie, pod kierownictwem Władimira Nilsena oraz dyrygenturę pod kierunkiem Artura Malawskiego i Witolda Krzemieńskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Był dyrygentem i chórmistrzem w Operze Warszawskiej, dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Muzycznego w Krakowie, Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach oraz Filharmonii Narodowej w Warszawie. Występował i realizował przedstawienia, m.in. w Metropolitan Opera w Nowym Jorku czy Covent Garden w Londynie. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Wiesław Gołas - jeden z najwybitniejszych aktorów, który z powodzeniem pracuje w teatrze, filmie, telewizji, radiu oraz na estradzie. Do legendy przeszły jego interpretacje roli fredrowskiego Papkina, jak również występy kabaretowe (współpracował m.in. z kabaretami Koń, Dudek, Kabaretem Starszych Panów). Przez 30 lat był jedną z najważniejszych osobowości aktorskich Teatru Dramatycznego. Następnie – do 1992 r. – pracował w zespole Teatru Polskiego w Warszawie. Nieprzemijającą popularność przyniosły mu role filmowe i telewizyjne, zwłaszcza w obrazach Jerzego Gruzy, Stanisława Barei, a także serialu "Czterej pancerni i pies". Za osiągnięcia artystyczne Wiesław Gołas został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Sztuki wizualne
Jacek Adamas - artysta performer, rzeźbiarz, autor akcji i instalacji, członek Rady Programowej Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Upowszechnianie kultury
Elżbieta Stanisława Alicja Janowska-Moniuszko - potomkini Stanisława Moniuszki, członek Komitetu Honorowego obchodów Roku Stanisława Moniuszki, współzałożycielka Fundacji im. Stanisława Moniuszki.
Ochrona dziedzictwa kulturowego
Prof. dr hab. Bogumiła Rouba - konserwator-restaurator dzieł sztuki, specjalizująca się w konserwacji malarstwa i rzeźby polichromowanej. Pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wieloletni członek Rady Ochrony Zabytków, w obecnej kadencji jej przewodnicząca. Pracowała przy konserwacji kilkudziesięciu obrazów, malowideł ściennych. Autorka 135 publikacji. Odznaczona m.in. Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze "Gloria Artis" (2005); Złotym Medalem Zasłużony Kulturze "Gloria Artis" (2018) oraz Złotym Krzyżem Zasługi.
Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Wawer - historyk wojskowości, wybitny znawca umundurowania i znaków polskich jednostek z okresu II wojny światowej, autor wielu książek, filmów, muzealnik. Od 2017 roku dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie. W latach 2012-16 był dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Od początku lat 80. prowadził badania naukowe w Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz Studium Polski Podziemnej w Londynie i w Instytucie Marszałka Piłsudskiego.
Ochrona dziedzictwa Narodowego
BohaterOn (Fundacja SENSORIA/ Fundacja ROSA) - ogólnopolska kampania mająca na celu upamiętnienie i uhonorowanie uczestników Powstania Warszawskiego oraz promocję historii Polski XX wieku. Jest realizowana od 2016 roku przez dwie wrocławskie organizacje: Fundację Rosa i Fundację Sensoria, których działaniom przyświeca hasło: Pamięć – Edukacja – Pomoc. W ciągu pięciu edycji kampanii do Powstańców Warszawskich zostało wysłanych ponad 830 tys. kartek – pocztówek, listów i laurek z wyrazami wdzięczności. Na finansowe wsparcie uczestników Powstania BohaterOn zebrał już milion złotych, a w działania edukacyjne w szkołach zaangażował 800 tys. uczniów. O kampanii BohaterON dotychczas usłyszały 32 mln ludzi, a zainteresowanie medialne tym tematem przekroczyło 3,7 tys. publikacji.
Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą
Biblioteka Narodowa (nagroda honorowa) – za koordynację obchodów Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, digitalizację dorobku pisarza oraz wydanie Katalogu Archiwum Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Fundacji "Biblioteca Benedetto Croce" w opracowaniu Joanny Borysiak oraz uruchomienie (w porozumieniu ze spadkobiercami Pisarza) serwisu internetowego poświęconego jego życiu i twórczości.
Joanna Borysiak – historyk, absolwentka Instytutu Historycznego UW. Pracowała w Gabinecie Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (1982 – 2007) i Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej (2007 – 2019). Stypendystka w Pracowni Rękopisów Istituto Centrale per il Catalogo Unico w Rzymie (1996). W latach 2010 – 2019 kierowała projektem Inwentarz i digitalizacja Archiwum Gustawa Herlinga - Grudzińskiego w Neapolu. Opracowała Katalog Archiwum Gustawa Herlinga - Grudzińskiego w Fundacji "Biblioteca Benedetto Croce", Warszawa: Biblioteka Narodowa 2019.
Dorota Fortuna – absolwentka Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie zastępca Kuratora Instytutu Dokumentacji i Studiów nad Literatura Polską, oddziału Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, wcześniej związana z Biblioteką Narodową. Autorka inwentarza Biblioteki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, nad którym pracowała jeszcze za życia Lidii Croce. Jedna z współautorów bibliografii Leszka Kołakowskiego i współautorka suplementu do tej bibliografii. Jej zainteresowania badawcze obejmują m.in. biblioteki pisarzy.
Jerzy Piórecki – profesor nadzwyczajny, polski biolog, założyciel i wieloletni dyrektor (1975-2001) Arboretum w Bolestraszycach, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego do 2013. Współtwórca idei utworzenia Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego oraz projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Zinwentaryzował ponad 700 założeń dworsko-ogrodowych na Podkarpaciu i kilkaset na dawnych Kresach.
Film
Maria Dłużewska - reżyserka filmowa, scenarzystka, aktorka, działaczka opozycji antykomunistycznej w okresie PRL. Autorka filmów dokumentalnych, m.in. filmu opowiadającego o jednym z bohaterów Sierpnia '80 i antykomunistycznego podziemia Andrzeju Kołodzieju pt. "Andrzej Kołodziej. Bardzo polska opowieść" (2019 r.) czy filmu pt. "Ksiądz" dotyczącego śmierci księdza Jerzego Popiełuszki (2016 r.). Maria Dłużewska jest też współautorką filmu "Mgła" (2011 r.) opowiadającego o katastrofie smoleńskiej. W 2008 roku odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Teatr
Leszek Mądzik – jeden z najznakomitszych artystów teatru plastycznego i teatru autorskiego w Polsce. Jeszcze jako student, w 1969 roku utworzył Scenę Plastyczną KUL – teatr pozbawiony słów, tradycyjnego aktorstwa, operujący ciszą i dźwiękiem, oparty na scenografii, przestrzeni i grze światła. Artysta współpracuje jako scenograf i reżyser z wieloma zespołami w Polsce oraz za granicą. Za swoją działalność twórczą otrzymał wiele nagród i odznaczeń, w tym Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2008), Medal Papieskiej Rady ds. Kultury "Per artem ad Deum" (2008), Papieski Krzyż Zasługi "Pro Ecclesia et Pontifice" (2014), Złoty Medal "Zasłużony Kulturze – Gloria Artis" (2015).
Muzyka
Milo Kurtis - multiinstrumentalista, współzałożyciel m.in. grup Osjan i Maanam oraz zespołu Izrael. Wielokrotnie występował z Tomaszem Stańko, a także w zespołach Zgoda, Deuter oraz VooVoo. Obecnie gra z Osjanem i z własnym zespołem Drum Freaks oraz Milo Ensemble. Do współpracy, oprócz polskich muzyków, zaprasza instrumentalistów z Ameryki, Afryki i Grecji (Bob Stewart, Wallis Buchanan - Jamiroquai, Diamandis Mastrogianakis, Jorge Nascimento i inni). Pomysłodawca i organizator Festiwalu Kultury Greków Polskich, Festiwalu Muzyki Świata w Warszawie oraz Festiwalu Muzyki Mniejszości Narodowych i Etnicznych Rzeczypospolitej.
W 2017 r. został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis"
Michał Lorenc - uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów muzyki filmowej. Napisał muzykę do ponad 200 filmów, m.in. "Psów" Władysława Pasikowskiego, "Bandyty" Macieja Dejczera, "Czterech nocy z Anną" Jerzego Skolimowskiego czy "Historii Roja" Jerzego Zalewskiego. Skomponował także muzykę do filmu fabularnego "Smoleńsk" w reż. Antoniego Krauzego oraz filmu "Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł", za co otrzymał Nagrodę Orła Polskiej Akademii Filmowej. Wielokrotnie nagradzany na festiwalach w Polsce i zagranicą. Za muzykę do filmu "300 mil do nieba" (1989 r.) otrzymał nominację do Felixa – nagrody Europejskiej Akademii Filmowej oraz Nagrodę im. Stanisława Wyspiańskiego przyznawaną przez premiera.
W 2016 r. został uhonorowany przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego.
Taniec
Romana Agnel - tancerka, choreograf, pedagog tańca, historyk sztuki; założycielka jedynego w Polsce profesjonalnego Baletu Dworskiego Cracovia Danza (dawniej "Ardente Sole") – miejskiej instytucji kultury w Krakowie, której jest Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym. Współpracowała z wybitnymi osobowościami świata baletu, teatru i muzyki, opracowując choreografie do oper barokowych, klasycznych i staropolskich prezentowanych na scenach w kraju i za granicą. Jest autorką choreografii i ruchu scenicznego do spektakli prezentowanych w wielu teatrach, w tym muzycznych, oraz operach.
Od lat promuje w kraju i za granicą klasyczny taniec indyjski Bharatha Natyam, będąc jednocześnie ambasadorem polskiego i europejskiego tańca w Indiach.
Literatura
Wojciech Wencel - poeta, eseista, krytyk literacki i felietonista. Laureat nagród literackich, m.in. Fundacji im. Kościelskich, im. Józefa Mackiewicza, im. Franciszka Karpińskiego, im. Kazimiery Iłłakowiczówny, im. ks. Janusza St. Pasierba oraz Nagrody Prezydenta RP "Zasłużony dla Polszczyzny". Ostatnie publikacje: "Wierzyński. Sens ponad klęską" (2020), tom wierszy "Polonia aeterna" (2018).
Edukacja artystyczna
Agata Sapiecha - skrzypaczka, pedagog, założycielka i kierownik artystyczny zespołu "Il Tempo" (1990), z którym koncertowała prawie w całej Europie, USA, Kanadzie, Kirgizji, a także miała zaszczyt występować przed Królową Brytyjską i Hiszpańską Parą Królewską. Wielokrotnie uczestniczyła w pracach jury światowych i ogólnopolskich konkursów muzyki dawnej i kameralnej.
Od 1996 kieruje Międzywydziałowym Studium Muzyki Dawnej Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Kierownik artystyczny i wykładowca Forum „Muzyka Dawna na UMFC”. Jest założycielką (w 1992), dyrektorem i wykładowcą Międzynarodowych Letnich Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie. W 1999 założyła Fundację Concert Spirituel, której zadaniem jest wspomaganie i promowanie inicjatyw muzycznych z zakresu interpretacji muzyki dawnej zgodnie z założeniami epoki.
Twórczość ludowa
Ryszard Rabeszko - rzeźbiarz ludowy, wiceprezes Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Oprócz działalności twórczej zajmuje się propagowaniem i ochroną sztuki ludowej. Wielokrotnie uczestniczył w konkursach, wystawach, plenerach rzeźbiarskich i jarmarkach ludowych. Jest inicjatorem idei Międzynarodowego Pleneru Malarsko-Rzeźbiarskiego "Pole Sztuk" w Rodowie, którego pierwsza edycja odbyła się w 1990 roku.
Design
Bartosz Piotrowski – absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, projektant specjalizujący się w opracowywaniu wyglądu pojazdów szynowych, szef zespołu wzornictwa przemysłowego (Działu Rozwoju Produktu) w zakładach Pesa z Bydgoszczy. Czterokrotny laureat nagrody Dobry Wzór w kategorii Sfera publiczna oraz Transport i komunikacja, laureat nagrody iF Design.
Mecenas Kultury – nagroda honorowa
Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna – "ziemia obiecana" inwestycji i jeden z najszybciej rozwijających się obszarów gospodarczych w Polsce. Składa się z kilkudziesięciu podstref usytuowanych w trzech województwach: łódzkim, mazowieckim i wielkopolskim. Oferuje przedsiębiorcom i inwestorom świetne lokalizacje, ulgi podatkowe, bogate tradycje przemysłowe, zapewnia także kompleksową obsługę inwestora, profesjonalny zespół, współpracę z placówkami edukacyjnymi i uczelniami wyższymi oraz daleko idącą pomoc merytoryczną we wdrażaniu procesu inwestycyjnego. W 2020 r. została uznana za najlepszą w Europie i trzecią w świecie w prestiżowym rankingu "Global Free Zones" sporządzanym co roku przez fDi Intelligence - pion analityczny Grupy Financial Times.
Nagroda im. Tomasza Merty
Wojciech Roszkowski - ekonomista, historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku. W 2018 r. z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości ukazała się jego książka "Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego". Rok później została opublikowana kolejna pozycja pt. "Roztrzaskane Lustro. Upadek Cywilizacji zachodniej". Była to jedna z najlepiej sprzedających się książek 2019 roku, która została doceniona i wielokrotnie nagrodzona. W 2020 ukazała się kontynuacja „Roztrzaskanego Lustra” zatytułowana "Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji", w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku.
W 2020 r. Wojciech Roszkowski został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego.
Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest przyznawana od 1997 roku artystom, twórcom i animatorom kultury za całokształt ich działalności lub za wybitne osiągnięcia w danym roku w reprezentowanej przez nich dziedzinie. To prestiżowe wyróżnienie pozwala Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreślić najważniejsze nurty i zjawiska, pojawiające się w polskiej kulturze, poprzez uhonorowanie osób, które je tworzą i reprezentują.
