Polacy szukają informacji w książkach, by lepiej zrozumieć wojnę na Wschodzie
Pod koniec lutego uwaga niemal wszystkich skupiła się na jednym wydarzeniu – inwazji Rosji na Ukrainę. W ostatnich tygodniach Polacy szukają pogłębionych i rzetelnych informacji o aktualnej sytuacji geopolitycznej. Okazuje się, że źródłem wiedzy są nie tylko media, ale również książki – m.in. biografie Władimira Putina czy publikacje o polityce międzynarodowej. Literatura faktu zagościła na szczytach listy najpopularniejszych książek Empik.com, a tytuły z tej kategorii notują gigantyczne wzrosty liczby odsłon. Zjawisko skomentowali eksperci: dr Zofia Zasacka (Biblioteka Narodowa), dr Paweł Maranowski (Collegium Civitas) i Michał Tomaniak (Empik).
- Chcemy wiedzieć więcej, także o mechanizmach władzy, o tym, co jest przyczyną tego zła. Wówczas sięgamy po książkę – daje ona bardziej złożoną i bogatszą odpowiedź, nadzieję na wyjaśnienie tego, co się dzieje (...) – komentuje wybory czytelników dr Zofia Zasacka z Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej. Literatura faktu zagościła na szczytach listy najpopularniejszych książek Empik.com, a tytuły z tej kategorii notują gigantyczne wzrosty liczby odsłon. Według danych Gemius Mediapanel, od rozpoczęcia wojny zauważono wyraźny wzrost zasięgów głównych serwisów informacyjnych. Internauci intensywnie poszukiwali newsów zza wschodniej granicy. Co ciekawe, zaczęli również docierać do dodatkowych, pogłębionych źródeł informacji – książek. Polscy czytelnicy, od lat gustujący przede wszystkim w kryminałach i powieściach obyczajowych, w ostatnich tygodniach skierowali uwagę na reportaże i literaturę faktu. W zestawieniu najchętniej kupowanych książek w Empiku znalazły się tytuły, które łączą się tematycznie z aktualnymi wydarzeniami, a przed wybuchem wojny w Ukrainie nie notowały dużego zainteresowania.
– Wzrost zainteresowania wśród polskich czytelników tematyką geopolityki i władzy, szczególnie tej autorytarnej w wydaniu rosyjskim, jest oczywistą konsekwencją inwazji Rosji na Ukrainę. Sytuacja wojny powoduje, że ludzie starają się ją zrozumieć, czyli dążą do przywrócenia pewnego rodzaju wewnętrznej równowagi poprzez obniżenie deficytu wiedzy. Mówiąc jeszcze inaczej, starają się zredukować swój niepokój i lęk poprzez dostarczenie odpowiedniej dawki informacji. To z kolei przekłada się na wzrost zainteresowania opinii publicznej, a w szczególności czytelników tematyką okołowojenną. Warto podkreślić, że obserwujemy nie tylko wzrost zainteresowania wśród polskich czytelników literaturą faktu, politologiczną, czy reportażami. Praktycznie we wszystkich typach mediów nastąpił ogólny wzrost zainteresowania wojną, geopolityką i sprawami z zakresu stosunków międzynarodowych. Na fali tego zainteresowania wyrastają autorytety oraz pojawiają się eksperci, zajmujący się tą problematyką, a to koreluje ze wzrostem sprzedaży książek ich autorstwa.
– Inwazja Rosji na Ukrainę, panująca okrutna wojna i napływ uchodźców do Polski to wydarzenia niemające precedensu w naszej współczesności. Medialny obraz, a zapewne stan faktyczny tej wojny, wskazuje na Putina jako głównego demiurga tego, co się dzieje. Oczywiste jest, że nie tylko osoby czytające systematycznie, ale nawet te robiące to rzadko, poszukują szerszej historii, która by opowiadała o Putinie – postaci, która decyduje o życiu i śmierci tylu ludzi. W sposób nieuchronny wszyscy o nim myślimy, a nasze przerażenie tym, co się dzieje i poczucie zagrożenia rodzą szereg pytań, na które krótka nota internetowa nie daje wystarczających odpowiedzi - komentuje dr Zofia Zasacka z Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej.
Reakcja rynku książki na zainteresowanie czytelników
– Choć polscy czytelnicy od lat preferują beletrystykę – przede wszystkim kryminały i powieści obyczajowe – obserwujemy, że coraz częściej poszukują w książkach odpowiedzi na przeróżne, nurtujące ich pytania. W ubiegłym roku wyraźnie urosła kategoria Rozwój osobisty – szersze trendy mindfulness czy zainteresowania psychologią przeniknęły do rynku książki. Teraz Polacy sięgają po literaturę faktu, aby lepiej zrozumieć tło aktualnych wydarzeń. Można wysnuć wniosek, że wciąż pokładają zaufanie w książkach jako źródle pogłębionej wiedzy – komentuje Michał Tomaniak, Dyrektor Działu Książka w Empiku.
Krystyna Kurczab-Redlich – Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina
Catherine Belton – Ludzie Putina. Jak KGB odzyskało Rosję i zwróciło się przeciwko Zachodowi
Robert Greene – 48 praw władzy
Heidi Blake – Krwawe pozdrowienia z Rosji. Jak Władimir Putin eliminuje swoich przeciwników
Swietłana Aleksijewicz – Cynkowi chłopcy
Swietłana Aleksijewicz – Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka
Tim Marshall – Więźniowie geografii czyli wszystko, co chciałbyś wiedzieć o globalnej polityce i geopolityce
Nassim Nicholas Taleb – Czarny łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem
Nassim Nicholas Taleb – Antykruchość. Jak żyć w świecie, którego nie rozumiemy
Oksana Zabużko – Planeta Piołun
Serhij Żadan – Internat
Timothy Snyder – Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem
Peter Pomerantsev – To nie jest propaganda. Przygody na wojnie z rzeczywistością