Poznaj laureatów i laureatkę wrocławskich nagród literackich Angelus i Silesius 2023

Sasa Stanisić, autor powieści „Skąd”, laureatem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2023. Tym samym nagroda za przekład trafiła do tłumaczki Małgorzaty Gralińskiej. Nagroda Publiczności trafiła do rąk Tamary Dudy za „Córeczkę”.

Nagrody Poetyckiej Silesius został Piotr Sommer za tom „Lata praktyki”. Za najlepszy debiut uznano „Halal” Ivana Davydenki. Silesiusa za całokształt twórczości odebrała poetka Joanna Mueller.

Gala wręczenia obydwu najważniejszych nagród literackich przyznawanych we Wrocławiu odbyła się w sobotę 14 października we Wrocławskim Teatrze Lalek. Już po raz czwarty podczas jednej uroczystości przyznano zarówno Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus, jak i Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius.

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus dla Sasy Stanisicia

Laureatem wręczanej już po raz 18. nagrody prozatorskiej został Sasa Stanisić, niemieckojęzyczny pisarz bośniackiego pochodzenia, autor autobiograficznej powieści „Skąd” (Wydawnictwo Książkowe Klimaty), w której wraca do dzieciństwa w Jugosławii i ucieczki do Niemiec.

- Proza Stanisicia jest opowieścią o pamięci, poszukiwaniu tożsamości i języka, by wyrazić siebie oraz historię, której jest się jednocześnie twórcą, ofiarą i świadkiem. Pytanie „skąd” wybrzmiewa tu w wielu kontekstach, dotyka najważniejszych tematów i problemów, z jakimi dziś boryka się i musi sobie radzić Europa Środkowa. Nagrodzona powieść to, jak stwierdziło jury w czasie obrad, proza nowoeuropejska, dotykająca sedna naszych czasów - Michał Nogaś, juror Angelusa

Stanisić otrzymał statuetkę projektu Ewy Rossano oraz czek na 150 tys. zł, które odebrał z rąk wiceprezydenta Wrocławia, Bartłomieja Ciążyńskiego.

Zwycięskiego autora książki wybrało jury w składzie: Martin Pollack (przewodniczący), Wojciech Browarny, Kinga Dunin, Michał Nogaś, Mykoła Riabczuk, Justyna Sobolewska oraz Andrzej Zawada.

Autorzy wszystkich książek zakwalifikowanych do finałowej siódemki (Stanisław Asiejew, Tamara Duda, Katarína Kucbelová, Zyta Rudzka, Judith Schalansky, Piotr Siemion, Saša Stanišić) otrzymali nagrody pieniężne w wysokości 5 tys. zł jako wyróżnienie za nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2023.

Przypomnijmy, że pierwszym laureatem Angelusa został w 2006 roku ukraiński pisarz i poeta Jurij Andruchowycz, w kolejnych latach laur odbierali także m.in. Austriak Martin Pollack (obecny przewodniczący jury), Węgier Péter Esterházy, Białorusinka Swietłana Aleksijewicz (dziś także laureatka Nagrody Nobla), Rumun Varujan Vosganian, dwóch Polaków – Maciej Płaza i Edward Pasewicz, Bułgar Georgi Gospodinow, Słoweniec Goran Vojnović, Ukrainka Kateryna Babkina.

O Nagrodzie Angelus

Organizatorem i fundatorem nagrody jest Miasto Wrocław. Przyznawana jest ona corocznie za najlepszą książkę prozatorską opublikowaną w języku polskim w roku poprzednim. Jej celem jest szczególne wyróżnienie książek, które podejmują tematy najistotniejsze dla współczesności.

Do każdej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus zgłaszane są pierwsze wydania książek, które ukazały się w poprzednim roku, a ich autorzy pochodzą z jednego z krajów Europy Środkowej (Albania, Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdawia, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry).

Nagroda Publiczności im. Natalii Gorbaniewskiej

Literackiej Nagrodzie Europy Środkowej Angelus towarzyszy także Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej, poetki i dysydentki rosyjskiej, pierwszej przewodniczącej Nagrody Angelus. Laur przyznają czytelnicy w plebiscycie internetowym.

W tym roku zdecydowali się wyróżnić ukraińską pisarkę Tamarę Dudę za książkę „Córeczka” w tłumaczeniu Marcina Gaczkowskiego (Wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej).

Pisarka otrzymała zaproszenie na trzymiesięczną rezydencję literacką we Wrocławiu, której fundatorem jest Wrocławski Dom Literatury.

Nagroda za najlepszy przekład książki prozatorskiej

Nagroda finansowa (40 tys. zł) przyznawana jest także za przekład. Zwyczajowo wyróżnienie to otrzymuje tłumacz bądź tłumaczka zwycięskiej książki. Tym sposobem tegoroczną laureatką Angelusa w tej kategorii została Małgorzata Gralińska, absolwentka filologii germańskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Szkoły Tłumaczy i Języków Obcych UAM.

Gralińska jest także autorką przekładu niemieckojęzycznych książek Jaroslava Rudisa, pisarza, który w ubiegłym roku znalazł się w finale Angelusa.

Spotkanie z laureatem Nagrody Angelus 2023

W niedzielę 15 października o 11.30 do Klubu Proza będzie można przyjść na spotkanie z laureatem Angelusa, które odbędzie się podczas Bruno Schulz. Festiwal. Rozmawiać będzie Wojciech Browarny.

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius dla Piotra Sommera i Ivana Davydenki

W kategorii „Książka roku” jury wybrało tom „Lata praktyki” Piotra Sommera (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu). Statuetkę wykonaną przez Michała Staszczaka i czek na 50 tys. zł wręczył przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia, Sergiusz Kmiecik.

Sommer w tym roku był też nominowany do Literackiej Nagrody Nike. Wcześniej, bo już w 2010 roku, poeta otrzymał Silesiusa za całokształt pracy twórczej. Sommer poza pisaniem poezji zajmuje się też eseistyką i tłumaczeniem współczesnej poezji anglosaskiej – za co otrzymał między innymi Nagrodę Literacką Gdynia.

Opublikował już kilkanaście tomów poetyckich i krytycznoliterackich, zredagował wiele ważnych antologii (m.in. prezentujących współczesną poezję amerykańską, angielską i irlandzką), pisze także wiersze dla dzieci. W latach 1994–2022 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Literatura na Świecie”.

- Jeśli lata praktyki, na przykład praktykowania wiersza, prowadzą do mistrzostwa, to Lata praktyki Piotra Sommera są tej zasady znakomitym dowodem. Tom złożony z wierszy niepozornie imponujących - świetnie operujących różnymi rejestrami mowy, potocznej, mówionej, pisanej, i równie dużą gamą nastrojów. Nostalgia miesza się tutaj z zadziornym podejściem do czasu, monolog liryczny ze scenkami rodzajowymi, gorycz z ciekawością .-Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Silesiusa

W kategorii „Debiut roku” zwycięzcą (statuetka i czek na 20 tys. zł) okazała się Ivan Davydenko za tom „Halal” wydany przez Papierwdole & Katalog Press. Nagrodę wręczał Sergiusz Kmiecik.

Davydenko urodził się w 1988 roku w Żytomierzu, w Polsce mieszka od 2012 roku. Jest redaktorem naczelnym literackiego „Magazynu Malkontenty” oraz autorem podcastu „Jak zostać Ukraińcem”. Na co dzień pracuje w Domu Słów w Lublinie.

Siłą książki jest językowa energia, podkręcona gra na różnych rejestrach. Jest w tym powaga, ale i dystans, i autoironia. Ta mieszanka jest odświeżająca. Halal nie odrabia lekcji społecznego zaangażowania z imigracji, prekaryzacji, postkolonialności, ale eksperymentuje na żywym ciele bohatera, miasta, języka.

Alina Świeściak, jurorka Silesiusa

Ponadto autorki i autorzy wszystkich książek zakwalifikowanych do finału – tak jak w przypadku Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus – otrzymują po 5 tysięcy złotych.

O wyborze zwycięskich książek poetyckich zdecydowało jury w składzie – Piotr Śliwiński (przewodniczący), Monika Glosowitz, Tomasz Kunz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych, Paweł Próchniak.

Silesius za całokształt twórczości dla Joanny Mueller

Nagrodę w wysokości 100 tys. zł odebrała Joanna Mueller.

„Skromna, imponująca postać” – tak mówi o niej Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Silesiusa. Jest najmłodszą spośród wszystkich dotychczasowych laureatów, którzy otrzymali Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius za całokształt twórczości. Joanna Mueller, poetka, eseistka, redaktorka, literaturoznawczyni i krytyczka literacka urodziła się w 1979 roku w Pile, ale od lat jest już warszawianką (absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego).

Zadebiutowała dokładnie 20 lat temu tomem „Somnambóle fantomowe”. Wśród jej dorobku są też książki poetyckie „Zagniazdowniki/Gniazdowniki” (2007), „Wylinki” (2010) i „intima thule” (2015), „Waruj” (2019), „Hista & her sista” (2021), książki eseistyczne „Stratygrafie” (2010) i „Powlekać rosnące” (2013) oraz zbiór wierszy dla dzieci „Piraci dobrej roboty” (2017) i bajka „Szkoła Czi-Tam” w formie kamishibai (2015). Współredagowała też zbiory „Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009)” (2009) oraz „Warkoczami. Antologia nowej poezji” (2016).

Jest laureatką nagrody Warszawskiej Premiery Literackiej za „Stratygrafie” (2019), Nagrody Literackiej Czterech Kolumn za tom wierszy „Wylinki” oraz eseje „Stratygrafie” (2020). Trzykrotnie była nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius w kategorii Książka roku (2016, 2020, 2022) i do Nagrody Literackiej Gdynia (2008), Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2016).

Wśród dotychczasowych laureatów Silesiusa za całokształt twórczości są m.in. Stanisław Barańczak (2009), Urszula Kozioł (2011), Marcin Świetlicki (2012), Krystyna Miłobędzka (2013)Julian Kornhauser (2016), Ewa Lipska (2019), czy Ryszard Krynicki (2021).

Spotkanie z laureatem Silesiusa 2023

W niedzielę 15 października w Klubie Proza o godz. 13.00 Salon Silesiusa a z laureatami Silesiusa w kategoriach Debiut i Książka roku porozmawia juror nagrody Piotr Śliwiński.

O Nagrodzie Silesius

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius została ufundowana przez Miasto Wrocław i przyznawana jest od 2008 roku. Ma na celu wyróżnienie i promocję najważniejszych dzieł i twórców polskiej poezji. Zgłaszane są do niej pierwsze wydania książek, które ukazały się pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia poprzedniego roku.