Stacja Literatura 24 pod hasłem „Nie gódź się”
Stacja Literatura 24 pod hasłem „Nie gódź się”
Za niespełna sto dni w Stroniu Śląskim i Siennej między 12 a 15 września odbędzie się kolejna Stacja Literatura. Już dzisiaj ogłaszamy program czterodniowej imprezy, startujemy z festiwalową stroną oraz prezentujemy oprawę graficzną autorstwa Iwony Chmielewskiej.
Pierwsze trzy edycje festiwalu w nowym miejscu były swoistym powrotem do źródeł. Ubiegłoroczna odbyła się dokładnie w 25. rocznicę pierwszych Niemiecko-Polskich Spotkań Młodych Pisarzy, które zostały zainaugurowane w tym samym miejscu i dały w 1996 roku początek trwającemu nieprzerwanie do tej pory wydarzeniu. Czego możemy spodziewać się w tym roku po najstarszym festiwalu literackim w Polsce?
„Na co dzień uczestnicy warsztatów w Siennej pracują jako nauczyciele, urzędnicy, przedsiębiorcy, uczą się i studiują. Podczas czterech festiwalowych dni współtworzą jedną wielką rodzinę, dla której literatura jest sprawą najważniejszą" – pisał rok temu w „Gazecie Wyborczej" Grzegorz Nurek, a dziennikarz Polskiego Radia Grzegorz Chojnowski dodawał: „Stacja Literatura to dziś jeden z najlepiej zorganizowanych i zaprogramowanych festiwali kulturalnych w Polsce".
W 2018 roku w Stacji przywoływany był wiersz Boba Dylana „Czasy nadchodzą nowe", który po pięćdziesięciu latach okazał się wyjątkowo aktualny, bo „dawny ład staje na głowie", „świat nie myśli już jednakowo" i „wszystko jest do bitwy gotowe". I rzeczywiście: „czasy nadeszły nowe". W styczniu w Gdańsku został zamordowany Paweł Adamowicz, który jako gość festiwalu w 2008 roku przekonywał, że za pomocą słów można zmieniać świat.
Dzisiaj nie pozostaje nic innego i trzeba głośno wraz z Patti Smith zawołać: „Nie gódź się!". Utwór „Radio Bagdad", z którego pochodzi to hasło, powstał w 2003 roku w odpowiedzi na akcję militarną wojsk NATO w Iraku. Wiersz był sprzeciwem wobec „barbarzyńskich wojsk depczących wspaniałą tradycję Bagdadu, miasta uczonych i artystów". „Nie gódź się z bliźniego niedolą, nie gódź się z bliźniego niedowładem" – śpiewała Smith i wołała: „wyciągnij dłoń".
W przedostatni weekend maja już po raz drugi odbyło się narodowe pisanie wierszy i opowiadań, które stały się swoistą „instrukcją mówienia nie" przemocy fizycznej i psychicznej. Powstały teksty będące niezgodą na świat, w którym jest tyle wykluczanych i prześladowanych grup oraz mniejszości. Sprzeciwem wobec hejtu, poniżania, nietolerancji i łamania praw. Wyzysku i wykorzystywania. Niszczenia i głodu. Aktów terroru i wojen.
Przez kilka miesięcy na stronach magazynu literackiego biBLioteka trwał wybór trzydziestu książek poetyckich wydanych od 1989 do 2019 roku. W następstwie akcji powstało zestawienie, które jest swoistym kanonem współczesnej poezji polskiej. Na początku września ogłoszona zostanie dziesiątka książek a podczas festiwalu finałowe rozstrzygniecie. Poznamy także najciekawszych krytyków z uczelni, który piszą eseje o wspomnianych książkach.
Stacja Literatury to nie tylko najstarszy tego typu festiwal w Polsce, ale także miejsce prezentacji twórczości bodaj największej liczby autorów. Swoje prezentacje w Forcie, Porcie, a teraz także w Stacji miało już ponad pół tysiąca twórców. W tym roku będzie to blisko 100 osób. Wśród gości znajdą się m.in. „nowe głosy z Europy" – dwójka poetów z Palestyny i Syrii: Rami Al-Asheq i Fadi Jomar, mieszkający od kilku lat w Berlinie.
Znowu dużo będzie książek przekładowych. Na festiwalu, na który przygotowano w tym roku dwadzieścia premier zabrzmi twórczość takich autorów jak: Elizabeth Bishop, Emily Dickinson, Pere Calders, Péter Nádas, Raymond Queneau, Patti Smith. Kilka lat temu za sprawą bloku wydarzeń festiwal zapoczątkował renesans twórczości Zuzanny Ginczanki. Teraz jej wiersze powrócą za sprawą specjalnego widowiska muzyczno-teatralnego.
Nie zabraknie nowych książek poetyckich takich autorów jak: Anna Adamowicz, Kacper Bartczak, Konrad Góra, Roman Honet, Joanna Łańcucka, Nina Manel, Anna Podczaszy, Jakub Pszoniak, Jan Rojewski, Bianka Rolando, a także Joanna Mueller i Marta Podgórnik, które świętować będą swoje jubileusze. Poznamy też „nowe głosy z Polski" (Maria Halber, Marcin Pierzchliński, Marcin Podlaski, Katarzyna Szaulińska, Antonina M. Tosiek, Aleksander Trojanowski).
Na scenie festiwalowej wystąpią także tłumacze i tłumaczki: Hanna Igalson-Tygielska, Filip Kaźmierczak, Filip Łobodziński, Anna Sawicka, Elżbieta Sobolewska, Andrzej Sosnowski i Tadeusz Sławek, a w roli prowadzących: Anna Kałuża, Natalia Malek, Karol Maliszewski, Dawid Mateusz, Joanna Mueller, Joanna Orska, Juliusz Pielichowski, Jakub Skurtys i Beata Stasińska. Za oprawę muzyczną odpowiada Paweł Szamburski.
Zaplanowano dwanaście Pracowni, w tym pięć w ramach projektów wydawniczych: „14. Połów. Poetyckie debiuty 2019", „Debiuty prozą", „Drugi i kolejny tom poetycki", „Druga książka w Biurze Literackim", „Poetyckie debiuty laureatów projektów". Odbędą się także finały projektów: „Księgarnia z poezją" dla małych sklepów z książkami z całej Polski oraz „Tłumacz z uczelni" dla osób rozpoczynających przygodę z przekładem literackim.
Tegoroczna edycja Stacji Literatura to 62 wydarzenia, które tradycyjnie odbywać się będą w CETiK-u w Stroniu Śląskim oraz w kompleksie Czarna Góra w Siennej. Kiedy po raz pierwszy festiwal zawitał do liczącej 25 stałych mieszkańców miejscowości, do dyspozycji miał jedynie apartamenty, rok później pojawił się nowoczesny Aparthotel. Teraz kompleks uzupełnia Czarna Perła – zupełnie nowy obiekt, w którym został zaplanowany wieczorny blok wydarzeń Czarna Góra Literatury.
Nowością będzie blok Family Meeting, w którym zostaną zaprezentowane zaprzyjaźnione ze Stacją instytucje i inicjatywy: Fundacja Rodziny Kochańskich, Instytut Kultury Miejskiej z Gdańska oraz Staromiejski Dom Kultury z Warszawy. Zaplanowano m.in.: koncerty Ola Walickiego, zespołu Szare Relaksy oraz wspomniane wcześniej widowisko „Ginczanka. Żar-Ptak" z udziałem Kamilli Baar-Kochańskiej, Doroty Jaremy i Pawła Szamburskiego.
„Wyjątkowa atmosfera" – te słowa dobrze oddają fenomen Stacji Literatura. „Największą wartością są ludzie" – podkreślano w opiniach po ubiegłorocznej edycji. „Już dawno duch wszystkich właściwie spotkań nie był tak demokratyczny i przepojony poczuciem wzajemnej życzliwości i równości. Gdzieś padły bariery, które – jak czasami zdarzało się w poprzednich latach – dzieliły młodsze, wstępujące dopiero na scenę pokolenie twórców od uznanych gości festiwalu".
Czy i w tym roku będzie podobnie? Przekonamy się już w połowie września. Ci, którzy chcą się wybrać do Stronia Śląskiego i Siennej, będą mogli tradycyjnie skorzystać z festiwalowych autobusów z Krakowa, Warszawy i Wrocławia. Do dyspozycji przyjezdnych są noclegi w kompleksie Czarna Góra oraz w okolicznych miejscowościach. Wszystkie informacje na temat festiwalu można znaleźć na stronie oraz na profilu wydarzenia (adresy poniżej).
Wydarzenia odbywają się dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programów: „Partnerstwo dla książki", „Promocja czytelnictwa" oraz „Ojczysty – dodaj do ulubionych". Imprezę wspierają także Unia Europejska oraz Gmina Stronie Śląskie. Partnerami Stacji Literatura są ponadto: Literature Across Frontiers, Centrum Edukacji, Turystyki i Kultury w Stroniu Śląskim, Czarna Góra Resort, Fundacja Rodziny Kochańskich, Instytut Kultury Miejskiej z Gdańska, Staromiejski Dom Kultury z Warszawy oraz Biuro Turystyczne Manikar i Dworek Galosa.
