Książeczka napisana dla córki autora jeszcze w latach 60-tych. Jednak komunistyczna cenzura zablokowała wydanie książki i tekst wyszedł jedynie w drugim obiegu. Po prawie czterdziestu latach, w 2006 roku, po raz pierwszy ukazała się oficjalnie, a w 2016 roku została wpisana na listę lektur i zyskała bardzo dobre opinie nauczycieli. Uczniowie od razu polubili nosorożca, który marzył o fruwaniu. Pełne humoru rysunki wzbogacają tekst o szczęściu, przyjaźni i marzeniach. Książka wpisuje się w podstawę programową – rozwija umiejętność czytania prostych tekstów, rozwija wyobraźnię, kształci wrażliwość estetyczną i moralną.

Opowiadanie o sympatycznym psiaku, którego imię jest skrótem od Ekstraordinary Life Form (bardzo niezwykła forma życia), to według nauczycieli i bibliotekarzy jedna z najchętniej czytanych lektur w klasach I-III. Ale nie tylko, jak donoszą pedagodzy, aktywizuje dzieci do pomocy bezdomnym zwierzętom (zbiórki karmy dla zwierząt ze schroniska). Książka mówi o rodzinie, która przyjmuje do domu psa ze schroniska. Dzięki empatii, szacunkowi do zwierząt, jaki okazują mu nowi opiekunowie – szczeniak Elf odżywa. Czytając tę książkę, dziecko rozumie, że przyjaźń i bliskość w rodzinie są kluczowe dla każdego z nas, także dla braci mniejszych, kochających nas bezwarunkowo i zależnych od nas. Dzięki tej książce dziecko czuje, że wzięcie odpowiedzialności za słabsze, zależne od niego stworzenie, bycie dla niego dobrym opiekunem daje radość, buduje, jest dobrem w czystej postaci.

W podstawie programowej: a) w wymaganiach ogólnych, zgodnie z którymi uczeń m.in. osiąga umiejętność rozumienia odczuć zwierząt, wyrażania tych stanów za pomocą wypowiedzi ustnych i pisemnych oraz artystycznych form wyrazu; b) w wymaganiach szczegółowych w edukacji przyrodniczej: prowadzi proste hodowle roślin, przedstawia zasady opieki nad zwierzętami, domowymi, hodowlanymi i innymi; c) w etyce: (1) określa, co jest dobre, a co jest złe, w otaczającym go świecie i w świecie poznawanych tekstów oraz podaje uzasadnienie swojego zdania; (2) naśladuje i przyjmuje jako własne zachowania dobre na podstawie doświadczeń ze świata realnego oraz przykładów płynących z tekstów literackich, filmów i innych źródeł.

Znaczący procent przebadanych nauczycieli wskazał ten utwór jako zbyt trudny w odbiorze dla współczesnych uczniów szkoły podstawowej, stojący w sprzeczności z postawami, które ma promować podstawa programowa. Jest to dzieło bardzo obszerne, zawierające archaiczne słownictwo, które sprawia, że uczeń, skupiając uwagę na rozszyfrowywaniu podstawowego znaczenia wypowiedzi, nie podąża za fabułą – to doświadczenie trudu czytelniczego mocno zniechęca młodych ludzi do podejmowania aktywności czytelniczej i utrwala w nich przekonanie, że czytanie książek wiąże się z ogromnym wysiłkiem. Niektóre fragmenty powieści, ze względu na krzywdzące przerysowania, wymagają czytania krytycznego, wiedzy na temat kolonializmu, więc wskazane byłoby wybranie i zaprezentowanie uczniom konkretnych, wartościowych fragmentów (np. pielęgnowanie Nel przez Stasia i rozmowa z Lindem, zakończenie z informacją o wyryciu przez Stasia napisu „Jeszcze Polska nie zginęła”). Warto w tym miejscu wspomnieć, że na wybranych fragmentach W pustyni i w puszczy można wyczerpująco omówić pojęcie powieści przygodowej, zaś utrwalanie cech gatunkowych tej odmiany powieści umożliwiają pozycje z wykazu lektur uzupełniających (np. zaproponowana w projekcie powieść Longina Jana Okonia, Tecumseh). Rezygnacja z omawiania w całości W pustyni i w puszczy nie wiąże się też z uszczupleniem wiedzy o twórczości Henryka Sienkiewicza, która jest wymagana w szkole podstawowej - bowiem wciąż na liście lektur figuruje omawiane w całości Quo vadis, z którym zapoznają się uczniowie klas VII–VIII, a więc już dojrzalsi odbiorcy dzieł literackich.

Ograniczenie liczby utworów Jana Kochanowskiego w wykazie lektur obowiązkowych byłoby znacznym odciążeniem dla ucznia, dla którego język trenów jest trudny (objaśnienia w przypisach obejmują w wielu wypadkach całe frazy, co sprowadza omawianie utworu do przekładania go na język współczesny), a w żaden sposób nie zubożyłoby jego wiedzy. Pozostałe treny, wymienione w wykazie lektur, umożliwiają bowiem wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę o tematyce i walorach artystycznych utworów Jana Kochanowskiego. Przypuszczalnie z tych właśnie względów treny I oraz V zostały wykreślone z wymagań egzaminacyjnych dotyczących egzaminu ósmoklasisty w latach 2021 i 2022, co sprawiło, że nie są omawiane w szkole podstawowej. Rezygnacja z tych pozycji w wykazie byłaby więc niejako zatwierdzeniem obecnie funkcjonującego w szkołach stanu. Warto również zauważyć, że lektura trenów powraca na kolejnym etapie edukacyjnym, gdy odbiorca jest bardziej dojrzały i ma większe szanse na ubogacający odbiór dzieł (pozycja nr 11 dla ZP na liście lektur obowiązkowych).

Podstawa programowa dla szkoły podstawowej nie wprowadza pojęcia satyry, jest ono realizowane dopiero na późniejszym etapie edukacyjnym. Omawianie tekstu o tak specyficznym gatunku bez kontekstu gatunkowego utrudnia uchwycenie specyfiki utworu, dostrzeżenie perspektywy „krzywego zwierciadła”, a zatem właściwe odczytanie przesłania utworu. Utrudnieniem jest także język tekstu – satyra ta wymaga bardzo rozbudowanych przypisów, których objętość przekracza objętość całego utworu. Powoduje to, że uwaga odbiorcy przekierowuje się z analizy tekstu na analizę przypisów, co uniemożliwia docenienie walorów językowych dzieła Ignacego Krasickiego. Omawianie satyr Ignacego Krasickiego jest przewidziane w podstawie programowej dla szkoły ponadpodstawowej (pozycja nr 17 dla ZP na liście lektur obowiązkowych) – i to właśnie na III etapie edukacyjnym uczeń jest wyposażony w aparat pojęciowy oraz zestaw kompetencji sprzyjający pogłębionej analizie i interpretacji wskazanej satyry.

funkcjonujący porządek. Zasadność tego kroku potwierdzają głosy nauczycieli – niemal jedna trzecia przebadanych polonistów wskazała Syzyfowe prace jako utwór, z którego można by zrezygnować, aby odciążyć uczniów. Ze względu na wartości wpisane w dzieło Stefana Żeromskiego z pewnością warto byłoby, aby uczniowie mieli możliwość zapoznania się ze ściśle wyznaczonymi, starannie wyselekcjonowanymi fragmentami tej powieści (m.in. lekcja języka polskiego z udziałem Zygiera). Wówczas uwaga młodych odbiorców zostanie ukierunkowana na to, co z dydaktycznego punktu widzenia jest najistotniejsze.

Ponad jedna trzecia przebadanych nauczycieli wskazała ten utwór jako zbyt trudny w odbiorze dla współczesnych uczniów z klas VII–VIII, zbyt erudycyjny i niezachęcający do poszerzania zainteresowań czytelniczych. Warto ponadto zwrócić uwagę, że tekst ten zawiera fragmenty bardzo swobodne obyczajowo, wymagające znajomości kontekstu społeczno-historycznego, a także specyficznego poczucia humoru autora – fragmenty te, odczytane wprost, mogą okazać się dla uczniów szokujące. Kolejnym argumentem przemawiającym za pominięciem tego utworu Wańkowicza w wykazie lektur jest fakt, że może on utrudniać uczniom uchwycenie istoty reportażu, jego cech gatunkowych – Tędy i owędy to bowiem niejednoznaczny gatunkowo przykład. Bardziej wartościowe dydaktycznie byłoby omówienie specyfiki formy reportażu na przykładzie tekstu współczesnego, w czytelny sposób spełniającego wymogi tego gatunku.