Tadeusz Różewicz: „Wiersze odzyskane”

Tadeusz Różewicz: „Wiersze odzyskane”

Tadeusz Różewicz: „Wiersze odzyskane”

Udostępnij

Siedemdziesiąt cztery nigdy niepublikowane w książkach, zapomniane, niedostępne lub słabo znane wiersze, układające się w zaskakującą opowieść o tym, jak zostaje się poetą. Taką niespodziankę dla czytelników Tadeusza Różewicza przygotowało na setną rocznicę urodzin poety Biuro Literackie.

Najstarsze utwory pochodzą z roku 1938, najnowsze z lat 2007–2008. „Wiersze odzyskane” przygotowane przez Przemysława Dakowicza to uzupełnienie artystycznego portretu Różewicza – od pierwszych prób lirycznych gimnazjalisty z Radomska, ogłaszanych na łamach pism dla młodzieży szkolnej „Pod Znakiem Marii” i „Czerwone Tarcze”, po wypowiedzi sędziwego mistrza. Wyjątkowy dokument przeszło siedemdziesięcioletniej aktywności twórczej autora „Niepokoju”, „Głosu Anonima” i „Wyjścia”.

 

Przekonanie, że w obrazie twórczości Różewicza utrwalonym w świadomości czytelniczej są zasadnicze luki, które domagają się wypełnienia, legło u podstaw prac nad niniejszą książką” – pisze w posłowiu Dakowicz. „Pierwszy zamysł był następujący: zebrać wszystko, co nie trafiło do książek, lecz miało druk czasopiśmienniczy (…). W trakcie pracy nad tym Różewiczowskim ‘lasem rzeczy’ zdałem sobie sprawę, że warunek wstępnej selekcji – druk czasopiśmienny, po którym nie następuje publikacja książkowa – to kryterium niedoskonałe. Nie ulegało wątpliwości, że czytelnika trzeba skonfrontować również z częścią utworów z trudno dostępnych wczesnych tomików, że musi on mieć możliwość poznania pierwotnych wersji tekstów, których kształt ostateczny w istotny sposób odbiega od kształtu wyjściowego”.

Lista wierszy została zatem uzupełniona o kilka utworów z tomów „W łyżce wody” i „Niepokój” oraz o grupę tekstów, które w książkach zyskały kształt znacznie odbiegający od wersji pierwotnych. Całość ułożono chronologicznie – od pierwszej prasowej publikacji autora w pismach: „Pod Znakiem Marii”, „Apel”, „Czerwone Tarcze” i „Wymiary” z 1938 i 1939 roku po dwa wiersze z „Odry” z 2007 i 2008 roku. W aneksie zostały zebrane sekundarne wersje wierszy, niekiedy wyraźnie dłuższe lub krótsze od pierwodruków. Każdy z tekstów zaopatrzony jest w metryczkę zawierającą pełen adres bibliograficzny, a w przypadku wierszy drukowanych przed rokiem 1947 – także w informację o dacie ukazania się pisma.

Książkę otwierają utwory religijne. Lektura kolejnych tekstów daje czytelnikowi możliwość dostrzeżenia specyficznie Różewiczowskiej naprzemienności, niekiedy równoczesności, tonu najgłębiej poważnego i humorystyczno-satyrycznego. Ta dwutorowość pisarstwa autora dochodzić będzie do głosu raz po raz aż do lat najpóźniejszych. Co odsłaniają „Wiersze odzyskane”? – pyta w posłowiu Przemysław Dakowicz. „Przede wszystkim: człowieka. Człowieka piszącego wiersze. Najpierw nieporadnie i po omacku. Wędrującego po śladach poprzedników, posługującego się koślawymi rymami, powtarzającego rytualne literackie gesty. Ów piszący stopniowo nabywa warsztatowej sprawności i zaczyna przemawiać własnym językiem. Język (mniej lub bardziej wyraźnie) odbija jego życie”.

Premierze książki w Magazynie Literackim biBLioteka towarzyszy bardzo atrakcyjny zestaw materiałów. Wśród nich jest m.in. tekst Tadeusza Różewicza o „młodości poetyckiej”: „Zacząłem w 1938 roku. Pierwszy mój wiersz ukazał się w piśmie Sodalicji Mariańskiej, jego źródła były metafizyczne. Drugi zrodził się z miłości ziemskiej. Ten pierwszy wiersz odnosił się do wiary. Później nastąpiło już odrywanie się nie od wierzeń związanych z obyczajem, z liturgią, ale z metafizyką w ogóle. To było cięcie nożem pępowiny, która łączyła z niebem, z mistyką, z metafizyką. Ale przecież w samym ziarnie dzieciństwa był diabeł, anioł, dobry Bóg – ziarna zostały”. W innym miejscu autor wspomina też wiersze z czasopism: „Bardzo wiele z moich utworów publikowanych w prasie dawało wyraz moim poglądom na sprawy poezji, zawierały one wyraźne elementy publicystyczne”.

Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku. Prawdziwy debiut poetycki (tom „Niepokój”), którym dojrzale wszedł do literatury, ukazał się w roku 1947. W kolejnych latach pojawiały się zbiory poezji, potem prozy, wreszcie zostały wystawione liczne dramaty Różewicza. Jego utwory opublikowano w 50 językach. Był laureatem wielu polskich oraz światowych nagród artystycznych, a także doktorem honoris causa dziewięciu polskich uczelni. Biuro Literackie, od 2007 roku aż do śmierci poety w 2014 roku, było „domem wydawniczym Tadeusza Różewicza”. Do tej pory ukazało się tu 13 tomów z poezją, prozą, wywiadami. W kwietniu tego roku opublikowana została poprawiona wersja „Ostatniej wolności” zbierającej ostatnie wiersze poety. W grudniu tego roku ukaże się jeszcze „Odwrócona strefa” z utworami znanych polskich pisarzy i pisarek inspirowanymi twórczością Tadeusza Różewicza i Ty

 

 


Komentarze

Komentując naszą treść zgadzasz się z postanowieniami naszego regulaminu.
captcha

Poinformuj Redakcję

Jeżeli w Twojej okolicy wydarzyło się coś ciekawego, o czym powinniśmy poinformować czytelników, napisz do nas.

Twoich danych osobowych nie udostępniamy nikomu, potrzebujemy ich jedynie do weryfikacji podanej informacji. Możemy do Ciebie zadzwonić, lub napisać Ci e-maila, aby np. zapytać o konkretne szczegóły Twojej informacji.

Twoje Imię, nazwisko, e-mail jako przesyłającego informację opublikujemy wyłacznie za Twoją zgodą.

Zaloguj się


Zarejestruj się

Rejestrując się lub logując się do Portalu Księgarskiego wyrżasz zgodę na postanowienia naszego regulaminu.

Zarejestruj się

Wyloguj się