Uchwała Rady Polskiej Izby Książki z dnia 2 kwietnia 2024 roku
Uchwała Rady Polskiej Izby Książki z dnia 2 kwietnia 2024 roku
Uchwała Rady PK, w sprawie podjęcia przez władze Rzeczypospolitej Polskiej prac legislacyjnych, mających na celu zahamowanie spadku liczby księgarń w Polsce, wspierania dostępu do książki i rozwoju czytelnictwa oraz uzdrowienia sytuacji polskiej branży wydawniczej i księgarskiej.
Polski rynek księgarski, a co za tym idzie cała branża wydawnicza, znajdują się w opłakanym stanie. Jeden z najniższych w Europie poziomów czytelnictwa i dominacja dużych firm dystrybucyjnych doprowadziły do bezprecedensowego spadku liczby księgarń, szczególnie księgarń niezależnych. W ciągu ostatnich pięciu lat odnotowaliśmy zamknięcie kilkuset księgarń. W sposób oczywisty odbija się to na dostępności książek dla czytelników, kondycji wydawnictw i jakości wydawanych w Polsce treści, która stała się dużo mniej ambitna niż w innych krajach europejskich. To z kolei uderza w poziom edukacji i kultury, kreatywności społeczeństwa oraz kapitału społecznego. Uderza w podstawy rozwoju naszego państwa i osłabia naszą pozycję w rywalizacji międzynarodowej.
Społeczeństwo jest świadome tej sytuacji. Świadczy o tym dyskusja na temat proponowanych zmian, jaka od kilku miesięcy toczy się w Internecie. Także władze państwowe, w tym przedstawiciele ministerstwa kultury, wypowiadają się na ten temat pozytywnie i widzą potrzebę podjęcia działań. Rada Polskiej Izby Książki wzywa rząd Rzeczpospolitej Polskiej, a w szczególności ministra kultury i dziedzictwa narodowego, do niezwłocznego podjęcia prac legislacyjnych w celu naprawy tej sytuacji.
Liczne państwa europejskie doświadczyły w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat takich samych problemów i podjęły działania niezbędne, by im przeciwdziałać. Metody, jakimi można zahamować lawinowe upadki księgarń i uzdrowić rynek, są doskonale znane i sprawdzone. Są to:
• wprowadzenie przepisów zamrażających ceny nowości wydawniczych na okres od 6 do 12 miesięcy, co pozwoli księgarniom skutecznie konkurować na rynku i umożliwi wszystkim
podmiotom zajmującym się sprzedażą książek równą rywalizację;
• wprowadzenie regulacji marż na tym rynku, dzięki czemu duże podmioty dystrybucyjne, dyktujące warunki handlu, nie będą mogły nadużywać swojej pozycji dominującej;
• przeprowadzanie bardziej wnikliwych analiz dotyczących działania przepisów konkurencji na rynku księgarskim i wydawniczym;
• wprowadzenie ulgi podatkowej związanej z zakupami książek do użytku prywatnego lub innej formy wspierania budżetów rodzinnych na zakup książek;
• obniżenie wysokości stawki podatku VAT na książki do zera procent;
• zwiększenie dotacji na zakupy biblioteczne i powiązanie ich z transakcjami realizowanymi poprzez lokalne księgarnie.
Państwo polskie powinno skorzystać z tych doświadczeń i wybrać takie działania, które uzna za najbardziej dostosowane do naszej obecnej sytuacji. Polska Izba Książki deklaruje pełną współpracę oraz pomoc ekspercką w wyborze odpowiedniej metody regulacji oraz w pracach ustawodawczych. W ciągu ostatnich lat wystąpiliśmy z kilkoma projektami legislacyjnymi i gotowi jesteśmy podzielić się naszymi doświadczeniami w tej dziedzinie.
Rada Polskiej Izby Książki
