Zmarł wielki poeta W. S. Merwin

W wieku 91 lat odszedł W.S. Merwin, amerykański poeta, eseista, tłumacz (m.in. Dantego, Madelsztama, Nerudy), przyjaciel natury (w swojej posiadłości na wyspie Maui na Hawajach posadził ponad 2 700 drzew ratując od wyginięcia wiele ich gatunków).

Laureat wielu prestiżowych nagród literackich, między innymi: Tanning Prize (Academy of American Poets), PEN Translation Prize, National Book Award, Pulitzer Prize (dwukrotnie).

W 2013 roku W.S. Merwin przyleciał do Warszawy, gdzie - jako pierwszy laureat został uhonorowany Miedzynarodową Nagrodą Literacką im. Zbigniewa Herberta.

Była to ostatnia podróż Merwina do Europy.

Z podziwem mówił o twórczości Herberta, którego poznał podczas pobytu polskiego poety w Stanach Zjednoczonych.

Żegnamy wielkiego człowieka, autora prawie 30 tomów poezji, którą tworzył przeciwko pustce.

(...) the light will be as it is now in the garden

that we have made here these years together
of our long evenings and astonishment“

To Paula in Late Spring

za: https://www.facebook.com/FundacjaHerberta

Nota biograficzna

Poeta Laureat Stanów Zjednoczonych (2010- 2011) i zdobywca najważniejszych nagród literackich, w tym dwukrotnie nagrody Pulitzera (1971 i 2009) jakoś nie miał szczęścia do polskich tłumaczy (czy raczej polscy tłumacze jakoś go przegapiali).
„Imię powietrza”, ubiegłoroczna publikacja Znaku upichcona w pośpiechu na uroczystość wręczenia Merwinowi nagrody (i zawierająca kilka przekładów niżej podpisanego) dziury tej nie załatała, natomiast prawdopodobnie efektywnie zablokowała możliwości wydania dalszych przekładów. A dorobek poetycki blisko dziewięćdziesięcioletniego dziś Merwina, rówieśnika Alana Ginsberga, Franka O’Hary i Johna Ashbery z całą pewnością zasługuje na znaczne szersze przybliżenie polskiemu czytelnikowi.

Urodził się w Nowym Jorku. Po studiach na uniwersytecie w Princeton wyjechał do Hiszpanii i na Majorkę, gdzie przez pewien czas był korepetytorem syna Roberta Gravesa.W latach 60. i 70. mieszkał w Bostonie, w Londynie (gdzieutrzymywał się z tłumaczeń literatury francuskiej i hiszpańskiej dla BBC i zaprzyjaźnił się z Tedem Hughesem i Sylvią Plath) i w Nowym Jorku. Od połowy lat 1970.mieszka na Hawajach;pojechał tam by studiować buddyzm z Roshi Robertem Aitkenem.
Po kilku latach osiedlił się na stałe na wyspie Maui w domu który sam zaprojektował i zbudował na zapuszczonej plantacji ananasów, którą stopniowo przywrócił do stanu pierwotnego lasu tropikalnego.
W jego wczesnej poezji widoczne były wpływy europejskiej klasyki i literatury premodernistycznej, której wtedy dużo tłumaczył. W latach 60. zaczęło się to zmieniać zarówno pod względem treści jak i formy. Zaangażowaniu społecznemu,przede wszystkim sprzeciwowi wobec wojny w Wietnamie towarzyszyło rozluźnienie struktury wierszy, które ewentualnie doprowadziło poetę do całkowitego poniechania interpunkcji. W 1971 Merwin został po raz pierwszy nagrodzony Pulitzerem za tom „Nosiciel drabin”. Nagrodę przekazał w całości ruchowi przeciwników poboru do wojska publikując równocześnie w New York Review of Books esej wyjaśniający motywy swojego sprzeciwu.

W przedmowie do wydanej w 1993 roku kolekcji Drugie cztery tomy wierszy (The Second Four Books of Poems) pisał o tym: „Nigdy się nie do wiemy czy wszystko co napisaliśmy skróciło ten koszmar choć o godzinę, ocaliło jedno życie czy choćby liście na jednym drzewie, ale wielu z nas wydawało się nie do pomyślenia, że moglibyśmy nie próbować używając do tego wszystkich naszych talentów”.

Wrażliwość społeczna pozostała cechą charakterystyczną Merwina nawet w jego buddyjskim odosobnieniu na Hawajach: w 2003 opublikował oświadczenie protestujące przeciw amerykańskiemu atakowi na Irak i ostro krytykujące prezydenta Busha. Jednakże Merwin nigdy nie znalazł się na sztandarach amerykańskiej lewicy i nie konteksty i uwikłania polityczne stanowią o jego poezji.Całą jego twórczość cechuje głębokie osadzenie w naturze, w krajobrazie, w fizyczności świata. Poezja Merwina jest świadectwem zarazem stałości i przemijalności świata natury - i degradacji, niszczenia tego świata przez człowieka.

Na przykład. tomy „Wesz” (1967) i „Nosiciel drabin” (1970), pisane w cieniu wojny wietnamskiej, dominują tony spełniającej się apokalipsy postrzeganej i opisywanej we fragmentach. Wiersze z tomu „Lisica” (1996) mają za tło niezmienny choć nieruchomy krajobraz gór gdzieś na południu Francji opisywany w detalach i współczesność trwającą i obejmującą całe wieki, jakby poza czasem. Długi poemat, czy też powieść wierszem „Pofałdowane urwiska” (1998) to historia oporu porażonych trądem mieszkańców Hawajów przeciwko bezduszności administracji usiłującej osadzić ich w obozie koncentracyjnym i ich schronienia się w głębi tropikalnej dżungli w bezludnej części wyspy Kaua’i. Przedostatni tom poety, „Obecne towarzystwo” (2007) to cykl apostrof do osób i przedmiotów jego świata duchowego...

(Za: Franek Wygoda, Warszawa, marzec 2014)