Nr 3/79 jesienny Znad Wilii z Wilna - 30 lat tytułu

Nr 3/79 jesienny Znad Wilii z Wilna - 30 lat tytułu

Znad Wilii to 160 stron fascynującej i różnorodnej, fachowo podanej lektury. W numerze:

Mój kąt Europy:

Z okazji 30-lecia Znad Wilii red. naczelny w felietonie Litwa, ojczyzno moja dzieli się refleksjami na temat przebytej drogi, sytuacji czasopisma i w kulturze czytania dzisiaj. 

Archiwum karykatury Znad Wilii z lat 1990-1991 to odważne i ostre politycznie na tamten czas karykatury autorstwa stałego wówczas naszego rysownika Władysława Mickiewicza. Wiele z nich nie traci swej aktualności i obecnie.

Nasze 30-lecie

Do jubileuszu Znad Wilii nawiązuje ks. prof. Tadeusz Krahel, współpracujący z czasopismem Wojciech Piotrowicz, Michał Parfieńczyk pisze o udziale czasopisma w Dniach Wilna w Gdańsku i o ważnej dyskusji o tożsamości wileńskiej w Trójmieście.

80-lecie zajęcia Wilna przez ZSRR - prof. Mieczysław Jackiewicz w artykule "Sowieckie zniewolenie miasta" wspomina tragiczny okres w jego historii w roku 1939.

Kawiarnia Literacka

Zaprasza do zapoznania się z nowymi wierszami Tomasza Snarskiego i Wiktora Tamosziunasa-Tomaszuna, uczestników XXVI Międzynarodowego Festiwalu Poezji Maj nad Wilią. Dr Józef Szostakowski wspomina "Pamiętne spotkanie z Czesławem Miłoszem" poetów polskich Wilna. Filip Maciejowski pisze o tomiku poezji Werblista Tomasza Snarskiego (Ciszy nie będzie), zaś Andrzej Kotecki o Polsko - Litewskiej współpracy naukowej. 

Kawiarnię dopełnia ciąg dalszy słownika Poczet Twórców Literatury Wileńskiej od XVI w. do 1945 roku (odcinek 27, pomiędzy hasłami: Skidełł Jan / Stankiewicz Janka).

Pasje - W reportażu "Łosośna dolina nieznana, Nie ostatni Zajazd na...Puciłki Agata Lewandowski pisze o plenerze malarskim i spotkaniach artystów na pograniczu kultur.

Kresowe Rodowody - W artykule Tomasza Otockiego "Odchodzą dawni obywatele WKL: autor opowiada o złożonych dziejach rodziny Żylińskich z Litwy Kowieńskiej.

Ze wspomnień Józefa Łukaszewicza - Ałła Małucha z okolic Donbasu na Ukrainie, obecnie w Polsce, na podstawie wspomnień Łukaszewicza, rodem z Wilna, pisze o spiskowcach z dawnych Kresów w zamachu na cara.

Historia dzielnic i miejscowości Wilna - prof. Mieczysław Jackiewicz kontynuuje swą opowieść, tym razem o "Zakrecie, Nowostrojce, Wilczej Łapie, Ponarach, Sołtaniszkach, dawnych  Łukach czy Łukiszkach i Wingrach.  

Listem i mailem. Poczta Redakcyjna - Wydrukowane zostały m.in. listy-maile Barbary Szatyńskiej (o generale Józefie Tupaju), prof. Władysława Zajewskiego, dr Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm, Stanisława Zawodnika i Jadwigi Podmostko.

Litwa - Polska Z miesiąca na miesiąc .Wydarzenia, Fakty, Opinie, Statystyka i Rankingi. Polacy na Litwie, Litwinie w Polsce

A także inna aktualna problematyka

Nigdzie Państwo nie znajdą tak pełnej kroniki relacji polsko-litewskich, z przedstawieniem wydarzeń z udziałem Polaków na Litwie i Litwinów w Polsce, działalności odrębnych placówek (np. Instytutu Polskiego w Wilnie, Domu Kultury Polskiej). Sygnalizowane są ważniejsze nagrody i nobilitacje w tym zakresie, nowości wydawnicze, wydarzenia i relacje sąsiedzkie między dwoma krajami i na pograniczu kultur.

Są to informacje szczególnie przydatne dla zainteresowanych regionem badaczy, studentów, ludzi stąd pochodzących.

***

Czasopismo jest bogato ilustrowane, w kolorowej wklejce tym razem są prezentowane zdjęcia omawianych dzielnic Wilna.

Znad Wilii w Wilnie: w księgarniach ELEPHAS (w siedzibie Domu Kultury Polskiej, Naugarduko 76), AKADEMINE KNYGA (Universiteto 4), KATALIKU PASAULIS (Pl. Katedralny).

W Polsce i Warszawie: W salonikach-kioskach RUCHu, w Domu Spotkań z Historią (Karowa 20), w księgarni im. B. Prusa (Krakowskie Przedmieście 7).

Czasopismo wysyłamy pocztą.

Zamówić można mailem lub telefonicznie: 48 508764030 (w Polsce) i 370 68469052 (na Litwie) 

Informacja o naszych działaniach na www:

facebook.com/znadwilii,  www.znadwiliiwilno.lt

Przypominamy, że można zamówić numery archiwalne, roczniki, wydawnictwa z serii Biblioteka Znad Wilii:

Tomas Tamosiunas, Piwo z Aniołem Stróżem, Biblioteka Znad Willi/8 (dalej: BZW) 

Młode Wiersze/2 Wilno 2018,ISBN 978-9986-532-10-1, s.36,8 fotografii Wilna.

W duszy pozostaję twórcą, dla którego po studiach i pracy socjalnej szukanie wyrazu artystycznego jest codziennością: poezja i sztuka są tak mocno powiązane ze sobą, że jedno bez drugiego nie dałoby rady istnieć – przyznaje młody poeta wileński Tomas Tamosiunas. To drugi jego tomik poezji, będący wyróżnieniem w „Turnieju Jednego Wiersza Młodych o Nagrodę Czeladnika Poezji” podczas XXV Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” i w konkursie naszego czasopisma „Polacy Wielu Kultur”.

Wiersze odznaczają się szczerością narracji oraz świeżością widzenia spraw codziennych.

Romuald Mieczkowski, Pomiędzy, BZW/7, Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-09-5, s.76, liczne fotogramy.

Nie jesteśmy sami, żyjemy wśród innych ludzi, w najprzeróżniejszych kontekstach i scenariuszach, jakie nam pisze los, pomiędzy różnymi sytuacjami i sprawami. Wszystko jest pomiędzy. I wiersze powstawały pomiędzy. Pomiędzy podróżami, pomiędzy Wilnem a Warszawą, pomiędzy smutkiem a radością, pomiędzy szukaniem a odnajdywaniem.

W książce znalazło się 66 nowych wierszy, które zostały umieszczone w rozdziałach:

1. Gotyckość, II. Fatamorgana innego życia, III. Do przydrożnego świerka, IV. Jesienią nie zadawaj pytań. 

Autor też zamieścił kilka wklejek z fotografiami w sepii, które sam wykonał, sam też zaprojektował okładkę tomiku.

Zenowiusz Ponarski, Przyjaciel Litwy i ptaków. Wokół Oskara Miłosza, BZW/6, Wilno 2017, ISBN 978-9986-532-08-8, s.196.

W latach 2012-2015 drukowana w odcinkach w „Znad Wilii” i rozbudowana, o „dziwnym krewnym” noblisty, znanym poecie, już francuskim z wyboru, mistyku, który nieoczekiwanie został rzecznikiem interesów odradzającej się Litwy w Paryżu. O człowieku dość skomplikowanego pochodzenia, z rodowodem herbowym z terenów WKL. Ukazująca zawiłość stosunków wzajemnych pomiędzy Litwinami i Polakami, próby ułożenia racjonalnych relacji z ówczesnymi i jakże aktywnymi społecznie mniejszościami narodowymi Wilna, z całym spektrum myśli i działalności Żydów, Białorusinów, Rosjan, Tatarów czy Karaimów. Z tragicznym finałem podstępnych rozgrywek Rosji sowieckiej oraz Niemiec faszystowskich, w obliczu Apokalipsy, która zawisła złowieszczą chmurą i niebawem miała się dopełnić. Stąd autor sporo miejsca poświęcił m.in. prof. Marianowi Zdziechowskiemu, całej plejadzie myślicieli tamtego okresu, w tym rosyjskich, prawosławnych. Z nutką mistycyzmu i tego, co przeminęło.

Tomasz Snarski, Werblista, BZW/5

Wilno 2016, ISBN 978-9986-532-07-1, s.40.

Werblista to tytuł tomiku poetyckiego Tomasza Snarskiego, urodzonego w 1985 roku w Gdańsku, w rodzinie o wileńskich korzeniach. Prawnika, piszącego wiersze. W dodatku działającego na forum europejskim na rzecz praw językowych Polaków na Litwie. W 2016 roku został laureatem konkursu „Polacy Wielu Kultur”, organizowanego przez redakcję kwartalnika „Znad Wilii” – za tekst pt. Wilno moich marzeń. Wydanie Werblisty w serii jest nagrodą w tym konkursie. Tomasz Snarski tomik zadedykował swej Babci Basi, której zawdzięcza Wilno. Na pewno o nim, jako poecie, usłyszymy nieraz.

Romuald Mieczkowski, Na litewskim paszporcie, BZW/4,

Wilno 2011, ISBN 978-9986-532-06-4, s.160. W 5 rozdziałach: Canaletto maluję Wilno; Pytanie o korzenie;

Pokochać Warszawę; Białe i czarne oraz Dwa miody. 

Na planie pierwszym są kwestie tożsamości, spuścizny dziejowej, szukania ojczyzny przez tych, których dzisiejsze uwarunkowania usiłują odciąć od wielowiekowych korzeni. Z echami WKL, które kształtowało charakter Wilna. Z szukaniem odpowiedzi na pytanie: co dziś oznacza pisać po polsku na Litwie i gdziekolwiek bądź poza Polską. W wydaniu 28 fotografii Wilna.

Przenieść Wilno do serca. Portret Miasta, BZW/2, Wilno 2009, ISBN 978-9986-532-05-7, s.160

Poezja Polaków (z Wilna, Polski i na emigracji), Litwinów, Białorusinów, Tatara, Rosjanina, Czecha i Estończyka tworzy unikalny Portret Miasta z najpiękniejszymi wierszami 50 autorów. Są to m.in.: Ihar Babkou, Tadeusz Chabrowski, Leszek Długosz, Vytautas Landsbergis, Marcelijus Martinaitis, Henryk Mażul, Zianon Paźniak, Wojciech Piotrowicz, Alicja Rybałko, Ramute Skucaite, Józef Szostakowski, Tomas Venclova, Sławomir Worotyński.

W opracowaniu zamieszczono oddzielne wklejki z 24 fotografiami Wilna.

Romuald Mieczkowski, Nikt nie woła, BZW/2, 

Wilno 2007, ISNB 978-9986-532-04-0, s.86.
82 wiersze ukazują Wilno, widziane przez Polaka, mocno związanego z tym Miastem. Dostrzega on złożoność nieodwracalnych zmian, stara się uzmysłowić sens wielkich i małych, utraconych i pozyskanych Ojczyzn. Wilno w tych wierszach bywa zawsze, nawet gdy mowa jest o czymś innym. To widzenie świata dopełniają fotogramy autorstwa poety, którymi szkicuje Miasto, potraktowane jako otoczka zawartych przeżyć.

Romuald Mieczkowski, Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie, BZW/1, Wilno 2007, ISBN 978-9986-532-03-31, s.120.
Literatury o Wilnie i Wileńszczyźnie powstało niemało. Cieszyła się ona sympatią przed wojną, istniała w ocenzurowaniu w PRL, temat podejmowano na emigracji. W większości opisywała wojenną gehennę, życie na obczyźnie.

A co działo się na terenach na Wschodzie, na których pozostali Polacy?

Świadectw takich niewiele. Szczególnie, jeśli chodzi o dokonania, tworzone przez naocznych świadków. Niektóre opowiadania obrazują trudny świat człowieka, wychowanego w polskiej tradycji, ale żyjącego w twardych sowieckich realiach. Zdarzenia, mimo fabuły literackiej, są rodzajem dokumentu, bowiem ludzie noszą swe prawdziwe nazwiska. To hołd, oddany rodzinie, krewnym, znajomym. Dzięki jednemu opowiadaniu dziadkowie autora Pietrowscy pośmiertnie zostali upamiętnieni za uratowanie podczas wojny rodziny żydowskiej.

Jest to próba przypomnienia o nas, Polakach na Wileńszczyźnie. W książce znalazły się zdjęcia z archiwum rodzinnego autora.

Komentarze